دکتر شاهرخ فاتح، رئیس مرکز علمی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور در گفتگو با خبرنگار محیط زیست شبستان گفت: در خوشبینانه ترین حالت از 40 بلایای طبیعی شناخته شده دنیا، 30 بلای طبیعی گریبانگیر ایران است.
ایران جزء کشورهای حادثه خیز دنیا در حوزه مخاطرات طبیعی
وی با بیان اینکه جزء کشورهای بلاخیز و حادثه خیز دنیا در حوزه مخاطرات طبیعی هستیم، خاطرنشان کرد: سازمان های متولی مدیریت بلایای طبیعی در کشورمان یک مقدار پراکنده کاری می کنند چراکه نوع کار، وظایف سازمانی، جایگاهشان در تشکیلات مدیریت بحران کشور متفاوت است.
بازخورد و اثرات منفی پراکنده کاری به همه کشور آسیب می رساند
فاتح با بیان اینکه بازخورد و اثرات منفی این پراکنده کاری به همه کشور آسیب می رساند، اذعان داشت: منظور از مدیریت یکپارچه بلایای طبیعی این است که یک مجموعه داشته باشیم که به معنی واقعی کلمه بتواند وظایف کنار هم آوردن دیسیپلین های (مجموعه‌ای از کارهای به هم مرتبطی است که برای انجام جنبه خاصی از یک پروژه انجام می‌شوند) مختلف را با هدف کم کردن آثار بلایای طبیعی انجام دهد.
رئیس مرکز علمی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: در پدیده مقابله با خشکسالی چندین سازمان در کشور وجود دارد که می توانند به هم کمک کنند چراکه خشکسالی اصالتا موضوعی است که جنبه های مختلفی دارد. از جنبه های خشکسالی می توان به آب و هوا، کشاورزی، منابع آبی، جنبه های اقتصادی اجتماعی نظیر فقر، حاشیه نشینی و مهاجرت اشاره کرد.
اقدام مشترک برای مدیریت پدیده خشکسالی در کشور لازم است
وی با طرح این سوال که آیا برای مدیریت پدیده خشکسالی در کشور، یک سازمان به تنهایی می تواند همه پدیده را بدون داشتن داده، اطلاعات و مسئولیت لازم انجام دهد؟ تصریح کرد: به عنوان مثال اگر وزارت جهاد کشاورزی بخواهد روی پدیده مهاجرت ناشی از خشکسالی کار کند و آب های زیرسطحی و آب پشت سد ها را مطالعه کند، وزارت نیرو به عنوان متولی حوزه منابع آبی با این اقدام برخورد خواهد کرد.
فاتح با بیان اینکه تا زمانیکه حوزه های کاری تعریف شده و ثابتی بین دستگاه های متولی پابرجا باشد، نمی توان کار مشترک انجام داد، تاکید کرد: لازمه یکی کردن و پرداختن به مساله خشکسالی آن است که همه ارگان های متولی در این حوزه دور هم جمع شوند در غیر اینصورت مدیریت یکپارچه انجام نخواهد شد.
وی با بیان اینکه باید جنبه های کشاورزی و هیدرولوژی شهری و تبعات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی را بدانیم تا بتوانیم براساس آن برنامه مدون داشته باشیم، خاطرنشان کرد: این اتفاق نمی افتد مگر آنکه مجموعه ای به عنوان متولی این سازمان ها را کنار هم جمع کند تا داشته هایشان را به اشتراک بگذارند تا مدیر واحد بتواند از نظرات این دستگاه های اجرایی استفاده کند و بتواند بحران را مدیریت کند.
مهاجرت، فقر و افزایش حاشیه نشینی از پیامدهای اجتماعی خشکسالی
رئیس مرکز علمی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه انجام کارها به تنهایی از عهده یک سازمان خارج است، اذعان داشت: همه سازمان ها باید سهم آورد خود را مطرح کنند.
فاتح ادامه داد: پازل مدیریت بحران کشور ممکن است جاهای خالی داشته باشد که این جاهای خالی را چه کسی تکمیل کند، هر سازمان پازل خود را می آورد و هنر مدیر بحران آن است که پازل تکمیل شده را بتواند تحلیل کرده و متناسب با آن برنامه ای مدون ارائه کند.
وی افزود: حوزه خشکسالی چهار جنبه اساسی دارد و از شرایط آب و هوایی آغاز می شود و بعد وارد فاز کشاورزی می شود و تولیدات کشاورزی در تهدید قرار می گیرد و منابع آب کشور مورد تهدید قرار می گیرد و رودخانه ها خشک می شود، سطح آب های زیرزمینی پایین می آید و وارد فاز هیدرولوژی شهری می شود که در این مرحله روستاها و شهرهای کوچک تخلیه می شوند و مهاجرت به شهرهای بزرگ و حاشیه نشینی را به دنبال دارد.
رئیس مرکز علمی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه 5-4 دستگاه متولی بحران خشکسالی هستند، اظهارداشت: سازمان هواشناسی در بخش اقلیم، وزارت جهاد کشاورزی در بخش کشاورزی و تولیدات آن، وزارت نیرو در بخش منابع آبی و مجموعه دستگاه های کشور نظیر سازمان محیط زیست، وزارت کشور و شهرداری ها در بخش مسائل اقتصادی و اجتماعی نظیر فقر، مهاجرت، حاشیه نشینی و بزهکاری می توانند در حل موضوع خشکسالی تاثیر داشته باشند.
رابطه بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی ضعیف است
فاتح با بیان اینکه رابطه بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی ضعیف است، خاطرنشان کرد: با فعالتر شدن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری رابطه بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی تقویت شده است و دفاتر ارتباط با صنعت مستقر در دانشگاه ها می توانند در حوزه های پژوهشی و یا کارهای اجرایی فعالیت کنند.
رئیس مرکز علمی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه یک حلقه واسط نیاز است که بتواند دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی را به هم وصل کند، تصریح کرد: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می تواند به عنوان حلقه واسط بین دانشگاه ها و دستگاه های اجرایی نقش آفرینی کند که نسبت به قبل فعالتر شده است.
فاتح با بیان اینکه در حال حاضر سازمان ها، پژوهشکده ها و دانشگاه ها از اقدامات، طرح های پژوهشی و اولویت های پژوهشی همدیگر بی خبر هستند، تاکید کرد: مراکز پژوهشی و دانشگاه ها باید اولویت های پژوهشی سازمان ها را در تعاملاتی که برقرار می کنند احصا کنند و با انجام طرح های پژوهشی فرایند و خروجی مطلوبی را برای سازمان ها پیش بینی کنند.
نظر شما