به گزارش گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: جایگاه مسجد در ورود به مدنیت صحیح و توسعه آن و حل مشکلات موجود شهری و محله ای، منتج از شهرنشینی و نوگرایی در جهت برخورداری از جوامع سالم به ویژه در سطح محله ای، مسئولیت این نهاد در اجرای عدالت اجتماعی به واسطه مدیریت در توزیع متناسب بیت المال و از میان بردن فقر و تبعیض میان افراد سطوح مختلف جامعه، نقش مسجد در انعکاس نقطه نظرات و پیشنهادات مردم شهرها و محلات به مسئولیت و تاثیرگذاری بر روند تصمیم گیری و مدیریت خرد کشور متناسب با نظرات و خواسته های مردم و مطرح بودن جایگاه آن به عنوان نقطه عطف مدیریت در توسعه مودت، انس و اخوت امت اسلامی و تاثیر آن در غنای مدیریت و استانداردسازی زندگی انسان در جنبه های فردی و اجتماعی است. در مقایسه با سایر شاخص های مدیریتی که عمدتا از زاویه و چشم انداز خاص مدیریت فرهنگی، آموزشی و ... را مد نظر قرار می دهند، امروزه نقش مدیریتی مساجد که با تمامی قلمروهای پچیده انسانی اعم از آموزشی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... سر و کار دارند از اهمیت به سزایی برخوردار شده و بر اهمیت نقش بارز مدیریتی مساجد به عنوان مجالس شورای اسلامی و مراکز دخالت و مشارکت مسلمانان در شیوه اداره حکومت همان گونه که پیامبر اکرم(ص) بدان تاکید داشت، بیش از پیش افزوده است.
هدف این نوشتار معطوف داشتن توجه به نقش مسجد در افزایش فشردگی کالبدی در توسعه شهری از نظام مدیریت شهر محور به مدیریت محله محور و ایجاد تهران پایدار به واسطه بهره گیری از وجود مساجد و اماکن مذهبی در مراکز محله است.
نقش مدیریت در زندگی اجتماعی
صاحب نظران علم سازمان و مدیریت بر این اعتقادند که جوامع امروز بشری، همراه با گسترش روابط اجتماعی، توسعه صنایع و دگرگونی ارتباطات، اختراع وسایل جدید زندگی و تجمل گرایی و رفاه زدگی بشر به همراه شاخص های دیگر که برای تامیین نیازمندی های روزافزون اجتماع پا به عرصه وجود نهاده اند مسایل مدیریتی و تئوری های جدیدی را مطرح کرده است که حل و فصل آنها نیاز به دید علمی و جامع مدیریتی دارد.
با توجه به کمبود منابع مادی و انسانی و توسعه روزافزون سازمانی در جهت تولید و توزیع کالا و خدمات به اقتضای پیشرفت های تکنولوژیک و تکامل و تحول ارزش های فرهنگی و مذهبی ضرورت رفتار عقلایی و خردگرایی سازمانی را مشهود می سازد.
«ماکس وبر» خردگرایی را متضمن طرح ریزی و ایجاد یک سیستم اداری از طریق تقسیم کار و هماهنگ کردن فعالیت ها بر اساس بررسی منظم روابط یک فرد با افراد دیگر به منظور به دست آوردن بهره وری بیشتر می داند.
با مشاهده سیر تکاملی جوامه بشری پی می بریم که ادامه زندگی انسان بدون وجود سازمان و تشکیلات اجتماعی امکان پذیر نیست زیرا در آن روزی که انسان پا به عرصه وجود نهاد و زندگی خویش را آغاز کرد به طور فطری نخستین واحد سازمانی را به نام خانواده تشکیل داد.
از دیگر نهادها و سازمان های اجتماعی که عمری بس طولانی داشته و احتمالا از نظر قدمت چندان فاصله ای با سازمان خانواده نداشته باشد (سازمان حکومت) یا (سازمان مدیریت) است چراکه بشر در آغاز احساس کرد که نیاز به تشکیلاتی دارد که در قالب آن وظایف و مسئولیت ها را مشخص می کند. امروزه که زندگی و آگاهی های علمی بشر توسعه یافته و نیازهای گوناگون انسانی، سازمان های متنوعی را می طلبد به اهمیت سازمان افزوده شده است تا جایی که دنیای پیشرفته، انواع و اقسام سازمان ها را برای اداره امور زندگی خود به وجود آورده است.
سازمان های تربیتی و پرورشی، سازمان های اخلاقی و انسانی و ... که هریک از آنها با طبایع مخصوص به خود انجام وظیفه می کنند. با توجه به اهمیت، تعاریف و شاخص های سازمان از نظر صاحب نظران علم مدیریت و با نگاهی به فرهنگ اسلامی که فرهنگ نظم است با سازماندهی و سازمان با دیدی عمیق نگریسته می شود.
تقسیم کار، حدود وظایف، جلوگیری از تداخل امور، دامنه اختیار و آزادی در محدوده مسئولیت، همه از جمله مسایلی هستند که جهت نیل به سعادت و سیادت و توسعه در نظام اسلامی از ضروریات زندگی اجتماعی به شمار می روند. امروزه آمار و سنجش های آماری، نقش مهمی در برنامه ریزی ها و مدیریت عرصه های مختلف بازی می کنندو چگونگی و ساختار برنامه ها را آمار مشخص می کند از این رو به دلیل گره خوردن این دو مقوله و ارتباط مستقیمی که با هم دارند آنها را در کنار هم در نظر گرفته اند. در مباحث جامعه شناسی گفته می شود که هرچه آمار دقیق تر و مشخص تر باشد از عملکرد دقیق تر و مشخص تری در برنامه ها به ویژه برنامه های مدیریتی برخوردار خواهیم بود. بررسی نسبت جمعیت منطقه یا محله و خدمات رفاهی و اجتماعی آن، داشتن درک درست از سرانه مصرفی مردم هر محله و تدوین آمار کسبه و سکنه هر محله دقیقا همان نقشی را در برنامه ریزی و مدیریت شهری و به ویژه محله ای ایفا می کند که غرقه های ساعت در مشخص کردن زمان.
به طور کلی می توان گفت که مبنای برنامه ریزی و مدیریت در امور محله ای و منطقه ای باید در قالب برنامه ریزی بر مبنای آمار صورت گیرد. با درک هرچه بیشتر تبعات آمار محلی به عنوان مثال دانستن آمار درستی از میزان مصرف افراد در هر محله، بی شک امر برنامه ریزی و مدیریت برای جهت دهی به مصرف و عرضه خدمات نیز روشن تر می شود، به عنوان مثال با در دست داشتن آمار نمازگزاران هر مسجد در محله های مختلف، با توجه به نسبت جمعیت ساکن در هر محله، می توان درک درستی از شرایط مذهبی و فرهنگی آن محل و میزان موفقیت مساجد در مدیریت محله ای به دست آورد.
بر گرفته از کتاب «فروغ مسجد»
نظر شما