به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام قاسم ابراهیمی پور، عضو هیئت‌علمی جامعه المصطفی(ص) در خصوص لزوم تهذیب یا تأسیس در علوم انسانی غربی به‌منظور رسیدن به علوم انسانی اسلامی گفت: در مورد ایجاد تحول در علوم نظریه‌های موجود به دودسته مخالف و موافق تقسیم می‌شود.
وی با بیان این‌که برخی‌ها علم را فرهنگی نمی‌دانند و می‌گویند نمی توان در علم مؤلفه‌هایی را وارد کرد و آن اسلامی سازی کرد، افزود: این افراد معتقدند علم با انباشت و مطالعه مستمر رشد می‌یابد و اگر نقاط ضعف داشته باشد رفع می‌شود.
حجت‌الاسلام ابراهیمی پور با اظهار این‌که برخی‌های دیگر می‌گویند علم تحت تأثیر مبانی معرفتی است، تصریح کرد: این‌ها معتقدند که می‌توان با مؤلفه‌های معرفتی در علم تغییر ایجاد کرد و موجب تحول در آن شد. کسانی که قائل به تغییر در علم هستند هم به دودسته الحادی واله‌ی تقسیم می‌شوند.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) با تأکید به این نکته که در موضوع ایجاد تحول در علوم انسانی ما نگاهمان به کسانی است که قائل به تغییر در علوم از زیرشاخه الهی هستند، اذعان کرد: در این دسته هم افراد به چند گروه تقسیم می‌شوند و هر دسته معتقد است که به نحوی متفاوت می‌توان در علوم تغییر ایجاد کرد.
وی با اعلام این‌که در این دسته یک عده تهذیبی هستند و نگاه پالایشی به علم دارند، گفت: این افراد می‌گویند باید علم را تهذیب و پالایش کرد و در علوم انسانی غربی مبانی که با اسلام سازگار نیست را باید از آن حذف کنیم و این همان نظریه غربی پالایش‌شده است.
حجت‌الاسلام ابراهیمی پور در ادامه به دسته دیگر افرادی که قائل به تغییر در علم باریشه الهی هستند اشاره کرد و توضیح داد: برخی دیگر از تأسیس سخن می‌گویند و اعتقادی به تهذیب در علوم انسانی غربی ندارند زیرا معتقدند تهذیب و پالایش در علوم انسانی غربی ما را به سمت الحاد و وصله و پینه ناجور سوق می‌دهد.
وی در ادامه پژوهشگران تحول در علوم انسانی غربی با گرایش تأسیس را به دو دسته تقسیم کرد و ادامه داد: این تاسیسی ها هم دو دسته‌اند که برخی از آنها می‌گویند ما همه دین را از متون دینی استنباط می‌کنیم و رویکرد آنها رویکرد استنباطی نام دارد و یک دسته هم می‌گویند متون دینی کتاب علم نیست و اما با علم بیگانه هم نیست و می‌تواند سرنخ‌ها و پیش‌فرض‌هایی را در اختیار ما بگذارد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) ادامه داد: این‌ها بیشتر مبنا و رویکرد را از علوم انسانی غربی می‌گیرند و معتقدند برای ایجاد علوم انسانی اسلامی علاوه بر تکیه بر متون اسلامی باید از دیدگاه‌های علوم انسانی غربی هم بهره‌مند شویم.
وی تأکید کرد: با نگاه این دو دسته تاسیسی علم جدیدی ایجاد می‌شود که شباهت‌هایی به علوم انسانی غربی دارد، اما تفاوت‌هایش نیز با این علوم زیاد است.
حجت‌الاسلام ابراهیمی پور در ادامه این گفت‌وگو در خصوص لزوم نگاه تهذیب یا تأسیس در ایران اسلامی با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در مورد ایجاد تحول در علوم انسانی، توضیح داد: متأسفانه در کشور تاکنون غفلت زیادی رخ‌داده است و مطالعه گران ما نه به فکر تهذیب بوده‌اند و نه به فکر تأسیس.
وی تصریح کرد: برای رسیدن به موفقیت در این عرصه در جمهوری اسلامی ایران ما نه باید به سمت تهذیب برویم و نه به سمت تأسیس.
وی توضیح داد: علم ما یک سابقه بیش از یک هزار ساله دارد و اندیشمندان ما تحت عنوان فلاسفه، علما، ادبا و مورخین اندیشه‌های مربوط به علوم انسانی بسیار متقن، جامع و فراگیری را تولید کرده‌اند که ما در مواجهه با علم غربی آن را فراموش کرده‌ایم.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی (ص) با بیان این‌که ما تاکنون روش اشتباهی را به کار گرفته‌ایم، یادآور شد: ما از منظر علم مدرن تلاش کرده‌ایم تا علوم انسانی را بازبینی کنیم درحالی‌که آن یک علم روشمند است که نیاز به بازتولید و تکمیل دارد.
حجت‌الاسلام ابراهیمی پور با تأکید به این نکته که ما به‌جای ایجاد تغییر مدرن در علوم انسانی غربی باید به علوم انسانی اسلامی ایرانی در تاریخ جامعه ایرانی نگاه بیاندازیم، ابراز کرد: در تاریخ ما مثلاً علم مدنی را فارابی در قرن چهارم تأسیس کرده است که اصطلاحاً آن را علم الانسان نامید و سال‌های بعد این علم الانسان فارابی در کانال فلاسفه ایرانی تکامل‌یافته است.
وی در ادامه یادآوری علوم انسانی اسلامی ایرانی در تاریخ گذشته به سال‌های بعد از فارابی اشاره کرد و افزود: پنج قرن بعد از فارابی شخصی چون ابن خلدون، علم عمران را تأسیس کرد و این چرخه تکامل تا جایی ادامه یافت سال‌ها بعد در ایران یک علم به‌عنوان علم عملی یا مدنی تأسیس شد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) با جمع‌بندی اظهارات خود در این گفت‌وگو، تصریح کرد: امروز ما وقتی می‌گوییم تأسیس در علوم انسانی اسلامی و اگر بخواهیم در مقابل علم غربی از صفر علمی را تأسیس کنیم راه درازی در پیش داریم و در این زمینه اگر از علوم انسانی اسلامی ایران قدیم بهره نبریم یک غفلت بزرگ تاریخی انجام داده‌ایم.
حجت‌الاسلام ابراهیمی پور خاطرنشان کرد: اگر احیای میراث را به جای تهذیب و تأسیس در دستور کار قرار دهیم نتیجه همان تأسیس است منتها یک‌راه میانبر را در نظر گرفته‌ایم و استفاده از علوم اندیشمندان تاریخی ایران این میانبر را برای ما رقم می‌زند.
وی با تأکید بر این نکته که با این روش هم تهذیب و هم تأسیس در علوم انسانی را خواهیم داشت، یادآور شد: البته نباید فراموش کنیم که در کنار توجه به میراث علوم انسانی ایرانی استنباط از متون دینی نیز باید مدنظر باشد چراکه متون دینی ما مطالب قابل‌توجهی را در اختیار ما می‌گذارد.
طلیعه
نظر شما