رشد ایران در شاخص جهانی نوآوری/پیشرفت ۱۴ پله ای

خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: شاخص نوآوری نقش نوآوری را به عنوان محرک رشد اقتصادی و رفاه کشورها مهم و کلیدی می شناسد و کشورها را با استفاده از 81 معیار در موضوعات مختلف از جمله آموزش، دسترس پذیری و انگیزه بخشی استعدادها و انتقال نیروها بیم مرزها و بین شهرها رتبه بندی می کند. نحوه محاسبه GII به این صورت است که این شاخص بر دو شاخص درون داد نوآوری و برون داد نوآوری استوار است. مولفه های درون داد نوآوری شامل نهادها، سرمایه انسانی و تحقیقات، زیر ساختها، پیچیدگی بازار و پیچیدگ کسب و کار است و مولفه های برون داد نوآوری شامل برون دادهای خلاقانه و برون دادهای دانش و تکنولوژی است. امتیاز این شاخص 100 است. در طول هفت سال گذشته GII یک مرجع مهم در نوآوری بوده است؛ به‌طوری‌که تصمیم‌گیران سیاسی با هدف توسعه عملکرد نوآوری کشورها از آن به‌عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند.

بنابراین گزارش، در سال 2015 از کل کشورهای دنیا 141 کشور از منظر این شاخص رتبه بندی شده اند. رتبه ایران در میان این کشورها در جدول زیر نشان داده شده است:

این در حالی است که دبیرخانه شورای عالی عتف به نقل از مهدی پاکزاد، مدیر امور ستادهای دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) در مورد جایگاه ایران در گزارش شاخص جهانی نوآوری نوشته است: "بر اساس گزارش سال 2014، ایران از بین 143 کشور، در رتبه 120 قرار داشت که در گزارش امسال شاخص جهانی نوآوری، با 14 پله رشد در جایگاه 106 قرار گرفته است. گزارش شاخص جهانی نوآوری که برای هشتمین سال متوالی منتشر می شود، یکی از معتبرترین گزارش ها در زمینه ارزیابی وضعیت نوآوری کشورها محسوب می شود. در این گزارش ها، وضعیت نوآوری در کشورها از بعد ورودی ها و خروجی های نوآوری ها مورد تحلیل قرار می گیرد. بعد ورودی های نوآوری از منظر نهادی، سرمایه انسانی و تحقیقاتی، زیرساخت ها، پیچیدگی های بازار و پیچیدگی های کسب و کار ارزیابی و تحلیل می شود. خروجی های نوآوری نیز از منظر خروجی های دانش و فناوری و خروجی های خلاق بررسی می شوند و در نهایت کشورها بر اساس امتیازهای به دست آمده، رتبه بندی می شوند."

این گزارش می افزاید: در همین رابطه ایرنا به نقل از علی اشرف افخمی، مدیرعامل بانک صنعت و معدن در افتتاحیه اولین جشنواره کسب و کارهای نوپا در حوزه صنعت و معدن نوشته است: "ایران به لحاظ شاخص نوآوری جهانی (GII) در میان 152 کشور، رتبه 106 را داراست و هرچند جایگاه قابل قبولی نیست ولی نسبت به چندسال گذشته که در رتبه 118 قرار داشتیم وضعیت بهتری پیدا کرده ایم. پیشرفت و توسعه، امری اتفاقی و تصادفی نیست، رمز موفقیت کشورهای پیشرفته در داشتن یک چشم انداز روشن، برنامه عملیاتی مشخص، ساختار مدیریتی چابک و حرفه ای، نیروی انسانی ورزیده و فضای کسب و کار مناسب است. برای مثال، تولید ناخالص داخلی ایران حدود 400 میلیارد دلار است و ژاپن با جمعیت یک و نیم برابر ما، تولید ناخالص داخلی 10 برابر ایران دارد. ارزش تولید ناخالص داخلی کشور سنگاپور با پنج میلیون نفر جمعیت و مساحتی حدود 70 درصد مساحت تهران، به 310 میلیارد دلار می رسد و میزان تولید ناخالص داخلی تایوان نیز 530 میلیارد دلار است درحالیکه هیچ یک از این کشورها مانند ما منابع غنی طبیعی و زیرزمینی و نفت ندارند. این کشورهای کوچک با توجه به نوآوری و حمایت عملی از ایده های خلاقانه و به فعلیت رساندن آنها موفق شده اند بازارهای منطقه خود و حتی دنیا را در دست بگیرند. تامین مالی و سرمایه گذاری در طرح های دارای توجیه اقتصادی و تبدیل آنها به شرکت های دانش بنیان یک الگوی تجربه شده در دنیا است. این شرکت ها به تدریج، سهام خود را در بورس عرضه کرده و از ایده به ثروت می رسند و ما می توانیم از این الگوها ایده بگیریم و کسب و کارهای نوپا در عرصه های مختلف را به وجود آورده و رشد دهیم."

یادآور می شود: شاخص جهانی نوآوری 2014، 143 کشور در کل دنیا را پوشش داده و این کشورها را با استفاده از 81 معیار در موضوعات مختلف، از جمله آموزش، دسترس‌پذیری و انگیزه‌بخشی استعدادها و انتقال نیروها بین مرزها و بین شهرها رتبه‌بندی کرده است. بنابراین GII در سال 2014 مجموعه‌ داده‌هایی غنی را برای تحلیل روند نوآوری جهانی در اختیار ما قرار می‌دهد. نحوه محاسبه GII به این صورت است که این شاخص بر دو زیرشاخص درون‌داد نوآوری و برون‌داد نوآوری استوار است که هر یک حول ارکانی تشکیل شده‌اند. امتیاز کلی GII از میانگین مجموع این دو زیرشاخص به دست می‌آید. هر دو زیرشاخص و ارکان تشکیل‌دهنده آنها در نمودار زیر نشان داده شده است.  در رتبه‌بندی 2014، سوئیس برای چهارمین سال متوالی رتبه اول را از آن خود کرد. این کشور عواملی مثل سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی را با زیرساخت‌های قوی نوآوری، طیفی از تکنولوژی‌های ارتباطات و اطلاعات، تبادل آزاد نیروی کار تحصیلکرده و حفظ بازدهی خلاقانه، ترکیب کرد.

این ویژگی‌ها در 10 کشور برتر رتبه‌بندی 2014 مشترک است. از میان این 10 کشور، 9 کشور جایگاه سال گذشته خود را حفظ کرده‌اند و تنها ایرلند که سال گذشته دهم بود یک رده سقوط کرده و لوکزامبورگ امسال با قرار گرفتن در جایگاه نهم در بین 10 کشور برتر حضور یافته است. ویژگی مشترک این 10 کشور، رویکرد «اکوسیستم» آنها نسبت به نوآوری است؛ حوزه‌ای که سیاست‌های نوآوری خود را در کلیه ارکان، از جمله فضای کسب‌وکار، پیچیدگی کسب‌وکار، خلاقیت و توانمندسازی نسل جوان، حول آن ایجاد کرده‌اند. از آنجا که کل 25 کشور اول جدول جزو گروه کشورهای پردرآمد هستند، در نگاه اول به نظر می‌رسد درآمد بالای کشورها یکی از عوامل مهم برتری آنها در لیست نوآوری باشد. اما در این میان کشورهایی با درآمد بالا هستند که رتبه‌های پایین‌تری دارند یا چین و مالزی جزو کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط هستند که به بالای جدول نزدیک می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد نوآوری یک پدیده چندوجهی است که محرک‌های درون‌دادی متعدد و نتایج برون‌دادی گوناگون دارد. جنوب صحرای آفریقا منطقه‌ای است که بیشترین پیشرفت را در رتبه‌بندی سال 2014 شاهد بوده است. اگر روند منطقه‌ای را مد نظر قرار دهیم، شاهد جنبه‌های جالب و تازه‌ای هستیم. مثلا کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نوعی واگرایی را نشان می‌دهند، به طوری که چین در میان آنها با سرعتی قابل توجه در زمینه نوآوری در حال پیشرفت است، درحالی‌که هند به عقب برگشته است. دلیل عقب‌ماندگی هند نسبت به دیگر اقتصادهای بریکس در نتیجه چالش‌هایی است که این کشور برای ادغام تلاش‌های خود با ابعاد مختلف نوآوری و حصول موفقیت در این زمینه با آن مواجه است. از دیگر نمونه‌های خاص پیشرفت در نوآوری کشور امارات است که اکوسیستمی منحصربه‌فرد را برای ایجاد یک اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد کرده است. نوآوری در این کشور بر سه رکن سرمایه انسانی، سرمایه مالی و سرمایه تکنولوژیک استوار شده است. در نهایت باید گفت ایران با چند پله تنزل نسبت به سال 2013 در این رتبه‌بندی جایگاه 120 را داشت و رتبه کشور در بین یازده کشور منطقه و جنوب و مرکز آسیا 6 بود. ایران در سال 2013 در جایگاه 113 قرار داشت.