حجت الاسلام سید حسین شرف الدین، عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) در گفتگو یا خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان درپاسخ به این سورال که در خصوص جايگاه اجتماعي پوشش و مشخصا حجاب، چه نکاتی قابل توجه است گفت: ترديدي نيست که الگوي پوشش و کيفيت لباس در هر جامعه ، بيش از آن که تابع شرايط اقليمي، موقعيت تمدني، وضعیت اقتصادي، موقعيت سني، جنسي و شغلي، تمايلات شخصي و اذواق زيباشناختي افراد باشد؛ قويا تابع نظام باورها، ارزش ها، نگرشها، هنجارها، الگوها، آداب ورسوم وسلايق و ترجیحات جمعي موجود در جامعه و در يک کلام نظام معنایی و گفتمان غالب فرهنگي است.
وی ادامه داد: لباس بواقع، نماد و جلوه و مبين ناخودآگاه فرهنگي جامعه در ساحت نمايش هاي عيني و تظاهرات رفتاري اعضاست. لباس پوشيدن، شاني از شؤون انساني است که همچون همه شؤون در مقام فعليت و تحقق صبغه و برچسب فرهنگي يافته و به تبع ارزش ها و معیارهای اجتماعي و انتظارات و ترجیحات جمعي، تحقق و عینیت مي يابد.
حجت الاسلام شرف الدین اظهار کرد: ضرورت همنوايي با اقتضائات فرهنگ غالب و التزام به رعايت انتظارات جمعي ، کمترين هزينه اي است که زندگي اجتماعي در ساحت هاي مختلف بر افراد تحميل مي کند. اين همنوايي ، برغم تصوير خام و ابتدايي آن، نه به معناي پذيرش قطعي اشکال متعين وتمکين بي چون و چرا در مقابل الزامات متصلب و انعطاف ناپذير و تسليم شدن در برابر اراده و خواست جمعي؛ بلکه بيشتربه معناي همنوايي صوری، تشبه و هماوايي ظاهري و عدم تخلف آشکار از حداقل هاي هنجاري جامعه است.
این عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی( ره) تصریح کرد: در حوزه پوشش نيز جامعه، انتظار خويش را نه درچارچوب قالب هاي متعين و اشکال منجمد، بلکه درقالب طیفی از گزينه ها مطرح ساخته و کم و بیش امکان اعمال گزينش هاي فردي وجود خواهد داشت. البته نيازي به ذکر نيست که در جامعه ما، الگوي پوشش بانوان به دليل حساسيت هاي خاص ازدرجه‌تعين يافتگي بيشتري برخوردار بوده وگزينه هاي معدودتري فراروي آنها قرار دارد و بالطبع، امکان سليقه ورزي کمتري براي آنها در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: سطحي از اين پوشش تحت تاثير الزامات ارزشي و هنجاري جامعه، اجباري و گريزناپذير بوده و افراد تحت هر شرايط ممکن بايد به تامين آن اقدام کنند. رعايت اين حداقل ، پيش نياز هر نوع حضور و مشارکت اجتماعي است و بالطبع عدم رعايت آن، به عنوان يک تخلف اجتماعي، واکنش هاي متناسبي را بر می انگيزاند.
حجت الاسلام شرف الدین خاطر نشان کرد: درجه اين واکنش را ميزان حساسيت وآستانه صبر جامعه تعيين می کند. هرجامعه به طور متوسط، ميزاني از تخلف و ناهمسويي را بسته به اهمیت ارزش و هنجار نقض شده، میزان حساسیت، سطوح انتظاراز افراد و...را تحمل کرده و مورد عفو قرار می دهد و وواکنش به درجاتي از نقض قواعد را بنا به ملاحظاتي به تاخير مي اندازد. در موضوع پوشش نیز منطق تعامل جامعه از همین قاعده تبعیت می کند. مجددا تاکيد مي شود که اعضاي جامعه همواره ميان ارزشهاي مسلط و ارزش هاي ثانوي، بين مدلهاي ترجيحي و مدلهاي پذيرفته شده و يا تحميل شده، حق انتخاب اجمالي دارند.
وی گفت: پيوستگي با هنجارها و ارزش ها جمعي نه مستلزم جبر که موجب ايجاد محدوديت در مسير انتخاب و تصميم عاملان اجتماعي است. در مسیر تطابق جویی نسبي با اقتضائات يک محيط فرهنگی اجتماعی، همواره امکان اعمال درجاتي از آزادی و خودمختاري وجود دارد. از اين رو، احتمال وقوع رفتار هاي ناهمخوان و ناهمسو با انتظارات جامعه و ظرفيت هاي هنجاري آن چندان خلاف انتظار نيست.
نظر شما