بررسی لایحه بودجه ۹۵ در کمیسیون تلفیق/ بررسی ممنوعیت فعالیت انتخاباتی رسانه ها

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری شبستان، بررسی لایحه بودجه ۹۵ در کمیسیون تلفیق، بررسی ممنوعیت فعالیت انتخاباتی رسانه ها، مجلسی با دو مصوبه جنجالی، مجلسی که دو وزیر یک دولت را برکنار کرد از سرتیترهای مهم برخی از اخبار پارلمان در هفته گذشته بود. ادامه اخبار و رویدادهای این حوزه را در گزارش زیر بخوانید:

مجلسی که دو وزیر یک دولت را برکنار کرد

۷ اسفند ۹۴ قرار است جمهوری اسلامی ایران اعضای دهمین دوره مجلس شورای اسلامی خود را بشناسد به همین بهانه خبرگزاری شبستان در سلسله گزارش هایی به معرفی ۹ دوره مجالس شورای اسلامی می پردازد.

در این گزارش در خصوص جزئیات مجلس پنجم شورای اسلامی با هم می خوانیم:

با آغاز ثبت‌نام برای انتخابات مجلس پنجم شورای اسلامی در سال 1374 تعداد 5365 نفر داوطلب در 196 حوزه انتخابیه ثبت‌نام كردند كه این تعداد نسبت به دوره‌های گذشته از رشد زیادی برخوردار بود. ثبت‌نام‌ شركت كنندگان در این دوره از رشدی برابر با 9/65% نسبت به دوره چهارم، 3/168% نسبت به دوره سوم، 236% نسبت به دوره دوم و 7/61% نسبت به دوره اول برخوردار بوده است.

انتخابات پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی، در ۱۸ اسفند ۱۳۷۴ برگزار شد. در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، علاوه بر جامعه روحانیت مبارز تهران و گروه‌های پیرو خط امام (ره)، حزب سیاسی تازه تاسیس جمعی از کارگزاران سازندگی ایران به رقابت پرداختند.

در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۷۵ نخستین جلسه مجلس پنجم برگزار شد. رییس مجلس پنجم حجه السلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری و نائب رئیسان وی، حسن روحانی و محمدعلی موحدی کرمانی بودند.

علي اكبر ناطق نوري با اختلاف ۱۱ راي بيشتر از عبدالله نوری توانست به رياست مجلس پنجم برسد.

محمدباقر نوبخت سخنگوی مجلس پنجم بود و استیضاح عطاءالله مهاجرانی و برکناری عبدالله نوری در دولت محمد خاتمی توسط طیف اصولگرای مجلس پنجم صورت گرفت.

مجلس پنجم شورای اسلامی، به لحاظ شرایط زمانی و وقوع رخدادهای مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و رویدادهای بین‌المللی، از مجالس خاص و حساس تاریخ جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.

مجلس پنجم (1379ـ1375) مصادف و مقارن با دو دولت سازندگی به ریاست جمهوری علی اكبر هاشمی رفسنجانی و دولت اصلاحات به ریاست جمهوری سید محمد خاتمی بوده است.

با پایان یافتن جنگ تحمیلی در سال 1368، بحث بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ و بازسازی اقتصاد كشور از جمله اولویت‌های مهمی بود كه همه نخبگان فكری و سیاسی كشور بر آن تأكید داشتند. بحث از سیاست‌های بازسازی در شرایطی مطرح می‌گردید كه اقتصاد كشور با مشكلات جدی ناشی از خسارت‌های گسترده جنگ كه بر اساس تخمین دولت حدود 30811 میلیارد دلار  بوده است از یكسو و پیامدهای سیاست‌های اقتصادی دوران جنگ و فشارهای وارده بر اقتصاد كشور ناشی از تحریم گسترده اقتصادی آمریكا و... از سوی دیگر مواجه بود. نتیجه آن كاهش شدید درآمدهای ارزی و ریالی دولت، افزایش كسری بودجه و استقراض دولت از بانك مركزی، كاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش حجم نقدینگی، تورم و روند تغییر قیمت‌ها، ایجاد سیستم چند نرخی ارز، افزایش فاصله طبقاتی و بدتر شدن توزیع درآمد، افزایش بی‌رویه جمعیت و... بود.

در دولت اول هاشمی رفسنجانی برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كه به تصویب مجلس در سال 1368 رسیده بود، با تأكید بر بازسازی و تعدیل اقتصادی در دستور كار قرار گرفت و بر اقدام درجهت اصلاح اقتصادی و كاهش كنترل‌های دولت و نهایتاً خصوصی‌سازی اقتصاد تأكید شد.

در مجموع، برنامه اول علاوه بر رونق بخشیدن به فعالیت‌های اقتصادی موفق گردید كه بعضی از اهداف آن از جمله ایجاد تحرك در سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال و تأمین رشد متوسط سالیانه 06/6 درصد در تولید ناخالص داخلی دست یابد و از جمله تلاش در زمینه كاهش نرخ رشد جمعیت از 5/3 درصد به حدود 2 درصد در سال و افزایش قابل توجه بودجه آموزش و پرورش و بهداشت و درمان مؤثر واقع شد و باعث بهبودی  نرخ باسوادی و كاهش مرگ و میر شد.

پیامدهای تورمی برنامه اول كه همگی چند سال بعد آثار فشار خود را بر مردم و به ویژه بر اقشار پایین جامعه بروز داد، موجب انتقادات مختلف جریان‌های سیاسی كشور از این پیامدها و تغییر سیاست تعدیل و اتخاذ سیاست‌های تثبیت گردید كه در واقع عقب‌نشینی از سیاست تعدیل محسوب می‌شد. بر این اساس با تقویت تعزیرات و حفظ و افزایش سوبسیدها سعی شد كه از افزایش قیمت‌های كالاهای ضروری مورد نیاز مردم جلوگیری شود. در حقیقت از سال 73 سیاست‌های تثبیت از طریق نظارت و كنترل دولت در امور اقتصادی و سیستم توزیع دولتی شروع شد.

به هر حال، بعد از پایان برنامه اول با یك سال وقفه، برنامه دوم توسعه (78ـ1374) كه ادامه برنامه اول بود، طراحی شد. تشدید بحران‌های اقتصادی در اواخر دوره برنامه اول، دست‌اندركاران را به توقف یك ساله و بررسی و مطالعه جدید وادار كرد.

مجلسی که پایه سازندگی و توسعه را گذاشت

انتخابات دوره چهارم مجلس شورای اسلامی در ۲۱ فروردین ۱۳۷۱ برگزار شد. در انتخاباتی که اعلام شد واجدان شرایط رای دادن در آن ٣٢ میلیون و ٤٦٥ هزار نفر هستند، ۱۸ میلیون و ۷۶۷ هزار نفر شرکت کردند.

در حالی که میزان مشارکت مردم در این انتخابات حدود ۵۸ درصد بود، در استان های تهران و اصفهان کمتر از ۵۰ درصد واجدان شرایط به پای صندوق های رای رفتند.

مطابق نتایج رسمی، میزان مشارکت برای استان کهکیلویه و بویراحمد ۸۶ درصد و در چهار محال و بختیاری ۸۲ درصد اعلام شد.

در مجلسی که جامعه روحانیت مبارز و گروه های همسو سامان داده بودند، علی اکبر ناطق نوری، رئیس شد و حسن روحانی، سید اکبر پرورش، محمدعلی موحدی‌کرمانی، و حسین هاشمیان نواب رئیس بودند.

نکته قابل توجه، کسب بالاترین میزان رای در پایتخت توسط مجری یک برنامه تلویزیونی بود. سید علی اکبر موسوی حسینی، مجری روحانی برنامه اخلاق در خانواده، که در لیست جامعه روحانیت مبارز قرار داشت، با بیش از ۹۳۷ هزار رای نفر اول تهران شد.

مجلس چهارم شورای اسلامی اولین مجلس پس از(ارتحال)حضرت امام خمینی(ره)، موسس و راهبری انقلابی او و در دوران فترت و فقدان حضور و اشراف ایشان از سویی و از دیگر سوی-در دوره رهبری جدید و جانشینی مقام معظم رهبری و اولین دوره کامل در رهبری ایشان بود.

تاکید بر تداوم راه و رهنمودهای امام راحل(بند5 پیام)و حمایت از دولت و برنامه سازندگی آن با حفظ استقلال مجلس(بند 6 و 4 پیام)از اهم ویژگی های این پیام و این مجلس است.

اولین مجلس تماما پس از خاتمه جنگ و دفاع مقدس(اعلام پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد در 27تیر1367 و آتش بس با عراق)و تثبیت نظام سیاسی انقلابی جمهوری اسلامی ایران بوده و است.

به همین سبب محور و موضوع اصلی آن فرای مجلس سوم که جنگی و بازسازی بوده توسعه بویژه توسعه زیربنایی در تداوم بازسازی و سازندگی ملی کشور بوده و است.

پایان اولین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی و جمع بندی نخستین تجربه برنامه و تجربه نخستین برنامه توسعه کشور از سویی بوده و از دیگر سوی و در تداوم دوره پربار تدوین و ارایه برنامه دوم توسط دولت و بررسی تا تصویب برنامه دوم پنج ساله یا دومین تجربه برنامه ریزی و اجرای برنامه پنج ساله کشور است.

مجلسی که طعم تلخ رحلت امام را چشید

۷ اسفند ۹۴ قرار است جمهوری اسلامی ایران اعضای دهمین دوره مجلس شورای اسلامی خود را بشناسد به همین بهانه خبرگزاری شبستان در سلسله گزارش هایی به معرفی ۹ دوره مجالس شورای اسلامی می پردازد.

در این گزارش در خصوص جزئیات مجلس سوم شورای اسلامی با هم می خوانیم:

انتخابات سومين دوره­ ی مجلس شوراي اسلامي در آخرين سال جنگ تحميلي با حضور سه تشكل مهم و فعال با نام‌هاي جامعه­ ی روحانيت مبارز تهران، مجمع روحانيون مبارز و ائتلاف مستضعفين و محرومين در شرايط خاص و حساس جنگ شهرها برگزار شد.

در مرحله­ی اول انتخابات (19/1/1367) 180 نفر و در مرحله‌ی دوم (23/2/1367) 82 نفر به مجلس راه يافتند.

پذيرش قطع‌نامه­ ی 598 و پايان جنگ هشت ساله، ارتحال حضرت امام خميني(ره)، بازنگري در قانون اساسي و ادغام رياست جمهوري و  نخست­وزيري از حوادث مهم اين دوره و سازندگي ويرانه‌هاي جنگ، ذهن مشغولي اين دوره از مجلس بود.

دوره­ ی سوم مجلس شوراي اسلامي در صبح روز 7 خرداد 1367 با حضور رئيس­ جمهور وقت آیت الله خامنه‌اي، سيداحمد خميني، نخست­ وزير، آيت­ الله موسوي اردبيلي (رئيس ديوان عالي كشور)، اعضاي شوراي نگهبان، شوراي عالي قضايي، شوراي انقلاب فرهنگي، نمايندگان امام خميني در نهادها، فرماندهان نيروهاي انتظامي و نظامي، سفراي كشورهاي خارجي مقيم ايران و... افتتاح شد.

تعداد نمايندگان دوره­ ی سوم مجلس بايد 270 نفر مي‌بود. ولي به علت رحلت امام خميني در خرداد 1368 و تغييراتي كه پس از آن در ساختار سياسي كشور به وجود آمد، بعضي از نمايندگان از سمت نمايندگي استعفا دادند و مسئوليت‌هاي اجرايي، قضايي و... گرفتند. بدين ترتيب كلا 277 نفر به عنوان نماينده وارد مجلس سوم شدند كه از اين تعداد 4 نفر زن و 273 نفر مرد بودند.

از لحاظ سابقه­ ی نمايندگي نمايندگان دوره­ ی سوم مجلس، 16 نفر دوره­ ی اول و دوم و سوم، 68 نفر دوره­ ی دوم و سوم، 41 نفر دوره­ ی اول و دوم و سوم و 152 نفر براي اولين بار وارد مجلس شده بودند.

حدود 120 نفر نمايندگان مجلس سوم تحصيلات علوم حوزوي و ديني داشتند كه 14 نفر اجتهاد، 1 نفر دروس اجتهاد، 2 نفر قريب­الاجتهاد، 51 نفر خارج فقه و اصول، 4 نفر سطوح عالي، 21 نفر سطح، 3 نفر رسائل و مكاسب، 2 نفر كفايتين، 2 نفر شرح لمعه، 15 نفر مقدمات، 1 نفر ادبيات عرب، 1 نفر دو سال حوزه، 1 نفر مطالعه شخصي، 1 نفر دوره­ی كتب‌هاي مذهبي شرق آشوري، و 1 نفر مطالعه در انجيل عهد عتيق و جديد. و حدود 245 نفر از نمايندگان داراي تحصيلات علوم جديد بودند كه دكتري غير پزشكي 12 نفر، دكتري پزشكي 7 نفر، دانشجوي دكتري 2 نفر، فوق ليسانس 16 نفر، دانشجوي فوق ليسانس 3 نفر، ليسانس 93 نفر، دانشجو 12 نفر، تحصيلات دانشگاهي نامعلوم 1 نفر، مهندسي ناقص 1 نفر، فوق ديپلم 20 نفر، حدود فوق ديپلم 1 نفر، ديپلم 41 نفر، حدود ديپلم 1نفر، ديپلم ناقص 2 نفر، سوم متوسطه 1 نفر، دوره­ی متوسطه 2 نفر، اول متوسطه 2 نفر، سيكل 6 نفر، راهنمايي 1 نفر و ابتدايي 21 نفر. همچنين توزيع نمايندگان بر حسب درصد آرا نشان مي‌دهد كه در دوره­ ی سوم 246 نفر از نمايندگان بين 30 تا 60 درصد آرا را به دست آوردند كه اين امر حاكي از رقابت سخت انتخاباتي در دوره­ ی سوم براي احراز پست نمايندگي بوده است.

در مجلس سوم حدود 5037 تذكر از طرف نمايندگان به مسئولين اجرايي كشور داده شد كه عبارت بودند از: آموزش و پرورش 272 تذكر، امور اقتصادي و دارايي 92 تذكر ، امور خارجه 27 تذكر ، بازرگاني 233 تذكر ، بهداشت و درمان 523 تذكر ، پست و تلگراف و تلفن 64 تذكر ، جهاد سازندگي 331 تذكر، دادگستري 117 تذکر، دفاع 41 تذكر، راه و ترابري 530 تذكر، صنايع 65 تذكر، آموزش عالي 104 تذكر، ارشاد 58 تذكر، كار 35 تذكر، كشاورزي 324 تذكر، كشور 566 تذكر، مسكن 139 تذكر، معادن 33 تذكر، نفت 414 تذكر، نيرو 364 تذكر، رئيس جمهور 146 تذكر، صنايع سنگين 36 تذكر، اطلاعات 11 تذكر، سازمان برنامه 170 تذكر، امور استخدامي 35 تذكر، محيط زيست 8 تذكر، تربيت بدني 33 تذكر، معاون اول 183 تذكر.

استيضاح در كابينه­ ی میرحسین موسوي: از ميان وزراي كابينه­ ی مهندس موسوي، بهزاد نبوي وزير صنايع سنگين، در جلسه­ ی 130، توسط نمايندگان مجلس (قاضي­پور، موحدي ساوجي و يوسف‌پور) در تاريخ 25/5/1368 استيضاح شد و در جلسه­ ی 133 به تاريخ 29/5/1368، از مجموع 226 رأي، با 132 رأي موافق، 71 رأي مخالف و 21 رأي ممتنع موفق به كسب رأي اعتماد مجدد از مجلس شد.

استيضاح در كابينه­ی هاشمي رفسنجاني: در جلسه­ ی 313 مجلس، استيضاح دكتر ايرج فاضل وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي توسط 19 تن از نمايندگان مطرح و در جلسه­ی 320 مجلس (23/10/1369) مورد استيضاح قرار گرفت كه از مجموع 246 رأي، با 115 رأي مخالف، 114 رأي موافق و 17 رأي ممتنع موفق به كسب رأي اعتماد نمايندگان مجلس نشد. در جلسه­ ی 343 مجلس (14/12/1369) دكتر رضا ملك‌زاده به جاي او از مجموع 204 رأي، با 124 رأي موافق، 31 رأي مخالف و 24 رأي ممتنع موفق به رأي اعتماد شد.در جلسه­ی 358 مجلس به تاريخ 4/2/1370، محمدعلي نجفي وزير آموزش و پرورش توسط نمايندگان مورد استيضاح قرار گرفت كه از مجموع 225 رأي، با 137 رأي موافق، 77 رأي مخالف و 11 رأي ممتنع موفق به رأي اعتماد مجدد مجلس شد.

در طول دوره­ ی سوم مجلس شوراي اسلامي، 489 جلسه­ ی علني تشكيل شد و در طي اين جلسات حدود 593 طرح و لايحه به مجلس داده شد كه از بين آنها 319 طرح و 274 لايحه بود. از اين طرح و لايحه‌ها حدود 256 قانون تصويب شد كه 136 قانون، لايحه دولت و 120 قانون، طرح نمايندگان مجلس بود.

همچنين در طول اين دوره حدود 90 طرح و لايحه از سوي مجلس رد شد. 134 لايحه­ی دولت موسوي و هاشمي رفسنجاني در مجلس سوم تصويب و 27 لايحه از طرف مجلس سوم رد شد و همچنين در طول دوره­ی مجلس، 65 طرح و لايحه مصوب مجلس از سوي شوراي نگهبان براي اصلاح به مجلس اعاده شد.

 

در اين دوره­ ی مجلس در مورد برخي از طرح‌ها و لوايح بين مجلس و شوراي نگهبان اختلاف­ نظر وجود داشت كه در نهايت به مجمع تشخيص مصلحت نظام ارسال شد و به تصويب آن مجمع رسيد كه عبارت بودند از: قانون كار، قانون متمم قانون بودجه­ی سال 1369 كل كشور، قانون نحوه­ی رسيدگي به مسائل قضايي مربوط به نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، قانون نحوه­ی صدور اسناد مالكيت املاكي كه اسناد ثبتي آنها در اثر جنگ يا حوادث غير مترقبه‌اي مانند زلزله، سيل و آتش‌سوزي از بين رفته‌اند، قانون انتخاب وكيل توسط اصحاب دعوا، قانون نحوه­ی اجراي اصل 175 قانون اساسي در بخش نظارت، قانون مجازات اسلامي، و قانون تثبيت تعداد كانديداها در انتخابات.

قوانين مصوب مجلس در زمينه‌هاي سياسي (داخلي و خارجي)، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، قضايي و نظامي بودند. ولي بيشتر آنها به طور مستقيم يا غير مستقيم به امور اقتصادي مربوط مي‌شدند و اصولا مهم‌ترين دغدغه و دل مشغولي مجلس شوراي اسلامي مربوط به امور اقتصادي از جمله تورم، گراني، كمك به محرومان و مستضعفان بود.

بررسی لایحه بودجه ۹۵ از هفته آینده در کمیسیون تلفیق

لایحه بودجه سال 95 از هفته آینده و پس از برگزاری انتخابات در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

لایحه بودجه سال 95 با کمی تاخیر از سوی دولت به مجلس ارایه شد و بنا به گفته کارشناسان و نمایندگان مجلس امکان بررسی این لایحه امسال در مجلس نیست و به احتمال زیاد بررسی این لایحه به ابتدای سال 95 موکول خواهد شد و دولت برای دخل و خرج در ماههای فروردین و اردیبهشت باید لایحه دو دوازدهم تقدیم مجلس کند.

مجلسی که تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را رقم زد

۷ اسفند ۹۴ قرار است جمهوری اسلامی ایران اعضای دهمین دوره مجلس شورای اسلامی خود را بشناسد به همین بهانه خبرگزاری شبستان در سلسله گزارش هایی به معرفی ۹ دوره مجالس شورای اسلامی می پردازد.

در این گزارش در خصوص جزئیات مجلس دوم شورای اسلامی با هم می خوانیم:

انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، در روز جمعه ۲۶ فروردین ۱۳۶۳ برگزار و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۶۳ اولین جلسه مجلس دوم تشکیل شد.

انتخابات این دوره مجلس دو مرحله ای بود و در انتخابات مرحله­ ی اول (26/1/1363) 121 نفر و در مرحله ­ی دوم 130 نفر با کسب اکثریت آرا به مجلس راه یافتند.

رییس مجلس دوم شورای اسلامی، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی و نائب رئیسان آیت الله محمد یزدی، مهدی کروبی و محمدمهدی ربانی املشی بودند.

در انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام ناطق نوری، وزیر کشور بود. در این انتخابات که ۱۵۸۶ نفر آمادگی خود را برای كاندیداتوری اعلام كردند، صلاحیت ۱۲۷۵ نفر از داوطلبین توسط هیئت‌های اجرایی و شورای نگهبان تائید شد.

در این انتخابات کاندیداهای جامعه­ ی روحانیت مبارز و حزب جمهوری اسلامی، اکثر آرا را از آن خود کرده و به پیروزی قاطع در انتخابات دست یافتند.

برحسب تحصیلات حوزوی، تعداد 28 نفر نمایندگان دارای اجتهاد، 98 نفر خارج، 20 نفر دوره­ی سطح، 5 نفر دوره­ی مقدمات را گذرانده بودند. از نظر مدارک دانشگاهی و تحصیلات جدید، 10 نفر دکتر، 19 نفر فوق لیسانس،  45 نفر لیسانس، 21 نفر فوق دیپلم، 16 نفر دیپلم و 11 نفر زیر دیپلم بودند.

توزیع نمایندگان بر اساس گروه­های سنی به این صورت بود که 37 نفر بین 25 تا 34 سال، 123 نفر بین 35 تا 44 سال و 77 نفر بین 45 تا 54 سال، 25 نفر بین 55 تا 64 سال و 6 نفر بین 60 تا 75 سال قرار داشتند.

در مجلس دوم شورای اسلامی حدود 5744 تذکر از طرف نمایندگان مجلس به مسئولین اجرایی (وزارت­خانه­ ها و سازمان­ ها) کشور داده شد که سهم هر یک از آنها عبارت بود از: آموزش و پرورش 272 تذکر، امور اقتصادی و دارایی 78 تذکر، امورخارجه 8، بازرگانی 332 تذکر، بهداشت و درمان 595 تذکر، پست و تلگراف و تلفن217 تذکر، جهادسازندگی 253 تذکر، دادگستری 220 تذکر، دفاع 17 تذکر، راه و ترابری 614 تذکر، صنایع 106 تذکر، آموزش عالی 113 تذکر ، ارشاد 62 تذکر، کار 41 تذکر، کشاورزی 594 تذکر، مسکن 120 تذکر، معادن 29 تذکر، نفت 325 تذکر، نیرو 465 تذکر، رئیس جمهور 257 تذکر، صنایع سنگین 37 تذکر، سپاه 20 تذکر، اطلاعات 3 تذکر، سازمان نیرو 465 تذکر، امور استخدامی 2 تذکر، انرژی اتمی 1 تذکر، محیط زیست 17 تذکر، تربیت بدنی 18 تذکر، بنیادها 22 تذکر، صدا و سیما 182 تذکر، سایر موارد 28 تذکر.

آمار سوالات نمایندگان از مسئولین اجرایی در دوره­ی دوم مجلس

در مجلس دوم شورای اسلامی حدود 114 سوال، نمایندگان از مسئولین اجرایی کشور پرسیدند. حدود 85 سوالی که در مجلس مطرح شد، مجلس قانع نشد و به کمیسیون مربوطه ارجاع داده شد. که در نتیجه­ی گزارش کمیسیون، 50 مورد پاسخ وزیر قانع کننده بود و 10 مورد پاسخ وزیر قانع کننده نبود. 29 سوال هم در مرحله­ی اعلام وصول باقی ماند.

همچنین در دوره­ ی دوم، تحقیق و تفحص مصوب نمایندگان یک مورد بوده است. و هم­چنین کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی با رسیدگی به 38190 شکایت در دوره­ی دوم، نقش موثری در انتقال خواست مردم به دولت داشته است. حدود 35 نامه نیز در صحن علنی مجلس قرائت شد.

قوانین مصوب مجلس

در 540 جلسه علنی مجلس دوم شورای اسلامی، 566 طرح و لایحه به مجلس داده شد که از بین آنها 187 طرح و 379 لایحه بود. که در کل 316 قانون تصویب شد که از بین قوانین مصوب، 88 طرح و 228 لایحه بود.

تعداد کل طرح­ ها و لوایحی که در این دوره از مجلس به تصویب نرسید، به عدد 71 می­رسد که این تعداد شامل 43 طرح و 28 لایحه بود.

حدود 30 طرح و لایحه نیز از سوی شورای نگهبان مردود شناخته شد که از این تعداد بعضی مخالف موازین شرع و برخی مخالف قانون اساسی اعلام شدند و تعداد 6 مصوبه، هم مخالف شرع و هم مخالف قانون اساسی اعلام شد. در این دوره، قانون انتخابات مجلس هفت­ بار اصلاح شد.

تصویب قانون کار در مجلس شورای اسلامی و تشخیص مغایرت آن با موازین شرعی در شورای نگهبان باعث شد تا در نهایت به ابتکار امام خمینی (ره) نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ 17/11/1366 تأسیس شد.

بررسی ممنوعیت فعالیت انتخاباتی رسانه ها از زبان معاون پارلمانی وزیر ارشاد

حسن نوش‌آبادی، سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون حقوقی، امور مجلس و امور استانها وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در رابطه با نحوه فعالیت رسانه‌ها در مدت تبلیغات انتخابات به خبرنگار پارلمانی خبرگزاری شبستان گفت: مطابق ماده 59 قانون انتخابات استفاده از بیت‌المال در مقاصد انتخاباتی مجاز نیست و رسانه‌های دولتی و متعلق به نهادهای عمومی از تبلیغ له یا علیه نامزدها منع شدند.

وی اظهار کرد: براساس اطلاعیه فوق که به همه خبرگزاری‌ها و روزنامه و نشریات فرستادیم، فهرست مهمترین موسسات مطبوعاتی، روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های که مشمول این ممنوعیت هستند را اعلام کردیم.

نوش‌آبادی ادامه داد: خبرگزاری‌های آنا، ایسنا، ایلنا، ایرنا، فارس، برنا، تسنیم، حوزه، خانه ملت، دانشجو، شبستان، میزان، ایمنا، پانا و مهر و موسسات مطبوعاتی همانند اطلاعات، ایران، خراسان، کیهان، همشهری و همچنین روزنامه‌های اصفهان زیبا، تهران تایمز، حمایت، جام جم، شهر‌آراء، شهروند، صحت، فرهیختگان، قدس و هگمتانه ممنوعیت فعالیت انتخابات دارند.

وی با بیان اینکه هفته‌نامه‌ها و ماهنامه‌ها و پایگاههای خبری نیز مشمول این قاعده هستند، گفت: ماده 59 انتخابات تصریح می‌کند که انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی نامزدها برای نامزدی نمایندگی مجلس از صداوسیما و میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعاتاداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانه‌ها و ادارات، شرکت‌های دولتی و موسسات وابسته به دولت و شهرداریها و شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به آنها و نهادها و موسساتی که از بودجه عمومی به هر مقدار که استفاده می‌کنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب جرم شناخته می‌شود.

معاون پارلمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصریح کرد: البته ممکن است برخی از رزنامه‌ها، هفته‌نامه‌ها و خبرگزاری‌ها و موسسات مطبوعاتی بگویند که ما دولتی نیستیم و ملزم به اجرای این قانون نیستیم اما چون این نشریات و موسسات و خبرگزاریها از منابع عمومی و بیت‌المال استفاده می‌کنند و وابسته به نهادهای هستند که آن نهادهای دولتی محسوب می‌شوند لذا ملزم به اجرای این قانون هستند.

نوش‌آبادی تاکید کرد: حتی موسسات و نهادهای که دارایی‌شان را از اموال عمومی همانند بنیاد مستضعفان و نشریات و مطبوعات متعلق به سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی حق تبلیغ برای نامزدها به صورت رایگان و حتی در حد درج آگهی نیز ندارند.

وی گفت: این اطلاعیه رسماً از سوی معاونت مطبوعاتی ابلاغ شده است و تمام رسانه‌ها ملزم به اجرای آن هستند و در صورت تخطی با این رسانه‌ها برخورد می‌شود.

نوش‌آبادی در مورد برگزاری برخی نشست‌های مطبوعاتی نامزدها در برخی خبرگزاری‌ها نیز گفت: این موضوع نیز شامل تبلیغات است اگر چنانچه نامزدها در مراکز مطبوعاتی، موسسات خبرگزاری‌ها و نشریات جلسات انتخاباتی برگزار کنند براساس ماده 59 قانون انتخابات این موضوع تخلف است.

وی همچنین در مورد پوشش اخبار همایش‌های احزاب و گروه‌های سیاسی نیز تاکید کرد: به طور کلی تبلیغات برای تشویق مردم جهت حضور در پای صندوق‌های رای و گرم کردن تنور انتخابات و تهیج و ترغیب مردم اشکال ندارد ولی این اخبار نباید جانبدارانه باشد و صرفاً برای حضور حداکثری مردم در انتخابات باشد.

وی خاطرنشان کرد: در رسانه‌ها و حتی رسانه‌های که دولتی نیستند و خصوصی هستند و سعی برای فعالیت تبلیغات ندارد نیز باید مراقب باشند که حمایت از نامزدها و جریانات سیاسی که منجر به تخریب دیگران و تضعیف دیگران شود هم تخلف است.

مجلسی با دو مصوبه جنجالی

۷ اسفند ۹۴ قرار است جمهوری اسلامی ایران اعضای دهمین دوره مجلس شورای اسلامی خود را بشناسد به همین بهانه خبرگزاری شبستان در سلسله گزارش هایی به معرفی ۹ دوره مجالس شورای اسلامی می پردازد.

در این گزارش در خصوص جزئیات مجلس اول شورای اسلامی با هم می خوانیم:

انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی که عنوان مجلس شورای ملی داشت پس از انقلاب اسلامی در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ برگزار شد و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۹ اولین جلسه مجلس اول تشکیل شد.

بیشتر نمایندگان حاضر در این دوره از مجلس، در دوره رژیم پهلوی، از زندانیان سیاسی بودند.

رییس سنی مجلس اول در ابتدا با یدالله سحابی بود و نایب رئیس اول مهندس مهدی بازرگان بود. پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه ۱۲ نفر چون رحمان دادمان، خسرو قشقایی، حسن بهروزیه، احمد مدنی و ابوالقاسم حسینجانی انتخاب هیئت رئیسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد و نائب رئیسان سید اکبر پرورش، سید محمد موسوی خوئینی‌ها، حبیب الله عسگراولادی، محمد یزدی، سید محمد خامنه‌ای بودند.

حدود ۱۹۰۰ نفر برای این انتخابات ثبت نام کردند که از آن میان ۵۴۰ نفر نامزد نمایندگی از تهران و مابقی کاندیداهای سایر شهرهای کشور بودند. دو فهرست موفق شهر تهران «فهرست ائتلاف بزرگ» (جامعه روحانیت مبارز، حزب جمهوری اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و چند گروه دیگر) و فهرست «گروه همنام» (نهضت آزادی و برخی نیروهای ملی-مذهبی) بودند که سه نامزد مشترک (حسن حبیبی، محمدعلی رجایی و علی اکبر معین‌فر) هم در میان آنان حضور داشتند.

با تصویب شورای انقلاب انتخابات بین نامزدها (و نه احزاب و فهرست‌های انتخاباتی) و در حوزه‌های انتخابیه جداگانه‌ برگزار می‌شد که هر حوزه انتخابیه معمولا از یک شهرستان تشکیل می‌شد. برای پیروزی در انتخابات کسب اکثریت مطلق (۵۰٪ به علاوه یک رأی) برای هر کاندیدا لازم بود و اگر این اکثریت حاصل نمی‌شد انتخابات به مرحله دوم می‌کشید.

با توجه به ترکیب اعضا، می‌توان مجلس اول را متنوع‌ترین و سیاسی‌ترین مجلس در طول حیات جمهوری اسلامی تا به امروز خواند. البته این امر باعث بروز تنش‌ها و حتی درگیری‌های فیزیکی در مجلس بود.

از نظر سنّی، بیشترین گروه سنی را افراد ۳۰ تا ۳۵ سال (۷۲ نفر) و کمترین گروه سنّی را افراد بالای ۷۰ سال (۳ نفر) به خود اختصاص می‌دادند. از نظر سطح سواد، ۵۶ نفر زیر دیپلم، ۳۷ نفر دیپلم، ۲۴ نفر کاردان، ۶۶ نفر کارشناس، ۳۲ نفر کارشناس ارشد، ۲۶ نفر دکترا، ۸ نفر متخصّص و باقی دارای تحصیلات حوزوی بودند.

از جمله اقدامات جنجالی مجلس اول تصویب عدم کفایب سیاسی سیدابوالحسن بنی صدر و تصویب آزادی گروگان‌های سفارت آمریکا می‌باشد.

بحرانی‌ترین درگیری‌های مجلس اوّل حمله به علی‌اکبر معین‌فر در حین ادای نطق پیش از دستور از تریبون مجلس و به هم زدن سخنرانی مهندس مهدی بازرگان بود. این دوره ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۶ جلسه غیرعلنی برگزار کرد که حدوداً ۲۴۰۰ ساعت وقت گرفت و ۸۰۴ لایحه و طرح مطرح شد. این پرکاری به دلیل شرایط حسّاس انقلاب بود. در ضمن ۳۱ بار بحث کابینه در دستور قرار گرفت که طی آن ۱۰۲ نفر وزیر رای اعتماد گرفتند و ۱۲ نفر با رای عدم اعتماد مجلس به وزارت نرسیدند.

ازجمله مشکلات مجلس اوّل ناامنی کشور به واسطهٔ انقلاب و جنگ ایران و عراق بود. طی چهار سال ۳۲ نفر کشته شدند. علاوه برآن ترور مسئولان مملکتی و جایگزینی نمایندگان بجای آنها باعث استعفای ۱۷ نفر از نمایندگان شد.