خبرگزاری شبستان: طلوع و مطلع اسلام و مهمانخانه آفریدگار یکتا در روی زمین یعنی مسجد، مهمترین و مؤثرترین پایگاه دینی است و فرهنگ زیربنای توسعه پایدار فرهنگسازی و اصلاح فرهنگ در تمام زمینهها را باید با برنامهریزی دقیق و منسجم و بهرهگیری از فنآوریهای نوین از مساجد آغاز کرد. در این میان، کانونهای تخصصی، مهمترین پایگاه فرهنگی که وظیفه تأمین مبانی نظری و ایجاد بستری مناسب برای تحقق این امر خطیر را به عهده دارند، به شمار روند.
مهمترین و کارآمدترین برنامه دبیرخانه ستاد عالی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور که همسو با سیاست کلی نظام و هم راستا با چشمانداز و سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه و در راستای توسعه کیفی کانونهای فرهنگی هنری مساجد کشور است، تشکیل کانونهای تخصصی می باشد.
کانونهای تخصصی با تنوعبخشی به برنامهها و فعالیتها و تعمیق ریشههای نظری و عملی آن در حوزههای تخصصی و در تمام زمینههای دینی، اعتقادی، آموزشی، علمی، فرهنگی، خانوادگی، تربیتی، حقوقی و دیدهبانی فضای فرهنگی کشور برای وصول جایگاه واقعی مساجد در جمهوری اسلامی نقشی بیبدیل بر عهده دارند.
تعیین نظام ارتقای محتوای کانونهای فرهنگی و هنری مساجد، ارتقای سهم کانونهای فرهنگی هنری در مدیریت کلان فرهنگی هنری در مدیریت کلان فرهنگی کشور، تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد طراز فرهنگ و هنر جمهوری اسلامی، بسترسازی برای حضور و مشارکت مساجد در توسعه فرهنگی به عنوان زیربنای توسعه پایدار در کشور، ایجاد یک جریان معتمد در موضوعات تخصصی و جریانسازی فرهنگی و نقد برنامهها و فعالیتهای فرهنگی و هنری در موضوعات تخصصی همراه با ارایه راهکارهای اصلاحی و ارتقا از مهمترین چشماندازهای کانونهای تخصصی مساجد در سالهای آینده است.
مهمترین اهداف راه اندازی کانونهای تخصصی، تمرکززدایی و توسعه وسعت میدان عملیاتی کانونها، استفاده بهینه از منابع، امکانات و ظرفیتهای فرهنگی موجود در کانونها، افزایش سطح کمی و کیفی برنامهها و فعالیتهای کانونها با استفاده از توانمندیهای کانونها، استانداردسازی و هماهنگسازی فعالیتهای مختلف در کانونها است.
همچنین استفاده از ابزارهای فرهنگی و هنری مؤثر در پیشبرد اهداف دینی، کمک به خودکفایی کانونها، ایجاد کانونهای کارآمد و اثربخشی بیشتر فعالیتها و تلاش برای تقویت روحیه نوآوری و خلاقیت در کانونهای مستعد و افزایش جذب کمکهای مالی از طریق مشارکتهای مردمی از دیگر اهداف تشکیل کانونهای تخصصی است.
تعریف کانون تخصصی
کانون تخصصی به کانونی اطلاق میشود که در کنار فعالیتهای عمومی خود در یکی از موضوعات تخصصی فعالیت می کند و در کنار برنامهها و فعالیتهای خود میتواند نیازهای کانونهای شهر، منطقه و استان خود را در مورد آن فعالیت پاسخگو باشد.
احراز کانون تخصصی مستلزم برخورداری از شرایط عمومی و اختصاصی است که شرایط عمومی برای همه موضوعات تخصصی مشترک و لازم است و نیز میزان و موضوع فعالیتهای مورد حمایت بر اساس تفاهمنامه و همکاری با دبیرخانه استان تعیین میشود.
موضوعات تخصصی کانونهای مساجد شامل قرآن و نماز، مهدویت، مشاوره، آموزش و پژوهش، کتابخانهای، سمعی و بصری و تبلیغات (دیداری، شنیداری و تبلیغی)، مراسم، همایشها، اردوها و نمایشگاهها (گردشگری)، هنرهای تجسمی، شعر و ادبیات، سرود و آهنگهای انقلابی، هنرهای نمایشی، فنآوری اطلاعات و ارتباطات، ورزش، چهره به چهره و ایثار و شهادت از جمله موضوعات کانون تخصصی در سال 87 ابتدای تأسیس کانونهای تخصصی است که در حال حاضر چند موضوع دیگر نیز به آن اضافه شده است.
کانونهای تخصصی مهدویت با موضوع مهدویت و دورههای آموزشی عمومی و تخصصی به تربیت نیروی متخصص در سراسر کشور پرداخته و در ایام نیمه شعبان و تاجگذاری امام زمان (عج) به اجرای برنامههای جشن و عمومی علاوه بر تخصصی در سایر ایام سال میپردازند.
فلسفه تأسیس کانون های تخصصی
ایجاد کانونهای فرهنگی هنری به طور خاص به منظور احیای نقش فرهنگی و هنری مساجد و جذب نیروهای نوجوان و جوان به مسجد صورت گرفته است. به عبارت دیگر ایفا و نقش جدیتر در حوزه مدیریت فرهنگی کشور توسط نهاد مسجد، هدف غایی تأسیس کانونهای مساجد است. اگر این سخن را بپذیریم و آنگاه پیچیدگی امر مدیریت فرهنگی در زمان حاضر با تحولات سریع در بخشهای گوناگون آن از جمله در صنایع فرهنگی و هنری را در نظر آوریم، جایگاه رفیع کانونهای تخصصی مساجد روشن می شود.
حدود 18 سال از تأسیس کانونهای مساجد گذشته است و آمار آن اکنون به مرز بیش از 9 هزار کانون رسیده است. امکانات و تجهیزات و نیز نیروی انسانی حاضر در مساجد در همه جا یکسان نیست. در برخی از مساجد تجربههای به دست آمده در حوزههای آموزش نیروی انسانی، فراهم آمده است. تجهیزات لازم و کافی و توسعه زیرساختهای فرهنگی و هنری به گونهای است که میتوانند نقش یک مرکز به روز و پیشرفته را هم در مشاوره و برنامهریزی و هم در حوزه اجرا در پهنه بزرگ فرهنگ و هنر به منصه ظهور برسانند.
در واقع تأثیر کانونهای تخصصی به معنای بلوغ کانونهای مساجد است و آمادگی برای ورود جدیتر در عرصه مدیریت فرهنگی جامعه، لااقل سه هدف عمده زیر را میتوان از اهداف تأسیس کانونهای فرهنگی و هنری تخصصی دانست.
1. برونسپاری و واگذاری فعالیتهای فرهنگی و هنری در بخش مساجد و بخش عمومی جامعه و اجرای آن توسط نهادی مطمئن و توانا به کانون فرهنگی و هنری مساجد.
2. ارایه مشاورههای تخصصی کارشناسانه در رشتههای گوناگون فرهنگی و هنری به مدیران فرهنگی در بخش مساجد و غیر آن.
3. تربیت نیروی متخصص و متعهد مورد نیاز بخشهای مختلف فرهنگ و هنر.
رشتههای موجود
در حال حاضر کانونهای تخصصی در سه حوزه و در 23 رشته ساماندهی شدهاند، البته این تعداد رشته ثابت نمی ماند و به اقتضای نیاز زمان و نیز نیازهای بومی استانها و مناطق کشور توسعه پیدا می کنند.
- امور فرهنگی: برخی از رشتههای تخصصی عهدهدار فعالیت خاص در توسعه و ارتقای یک شاخص مهم در حوزه فرهنگ عمومی شدهاند، از این جمله است، کانونهای تخصصی در رشتههای قرآن و نماز، مهدویت، ایثار و شهادت و حجاب و عفاف.
- حوزه هنر: در چهار شاخص اصلی هنر به معنای عام آن کانونهای تخصصی تعریف شده است: شعر و ادب، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایش، سرود و آهنگهای انقلابی.
- حوزه خدمات فرهنگی: کانونهای تخصصی در رشتههای آموزش، پژوهش، کتابخانهای، IT، مراسم و همایش سمعی و بصری و تبلیغات طراحی شدهاند. در این حوزه حتی کانونهای تخصصی در زمینه مشاوره و ورزش نیز به وجود آمدهاند تا عهدهدار برخی از امور ضروری در فعالیتهای فرهنگی مساجد باشند. همچنین کانونهای تخصصی با موضوع آموزشهای چهره به چهره و نیز در حوزه نظارت و ارزشیابی طراحی و اجرا شدهاند.
گذری بر برخی از رشته های کانون های تخصصی
قرآن، مهدویت، مشاوره آموزش، پژوهش، کتابخانه ای، سمعی بصری و تبلیغات، مراسم همایش اردوها و نمایشگاه ها، هنرهای تجسمی، شعر و ادبیات، سرود و آهنگ های انقلابی، هنرهای نمایشی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، ورزش، چهره به چهره و ایثار و شهادت از جمله موضوعات تخصصی هستند که در سال 87 همزمان با ایجاد کانون های تخصصی ایجاد شدند.
توانمندی و برنامهریزی مدیریت اجرایی دورههای آموزشی در کانونها از اهم برنامه های کانون تخصصی آموزش است. این آموزشها در زمینههای (آموزشهای قرآنی شامل روخوانی و روانخوانی، مفاهیم و تفسیر، حفظ، قصههای قرآنی) آموزشهای اعتقادی شامل تاریخ اسلام و انقلاب، سیره امامان، اصول عقاید، اخلاق و احکام و آموزشهای فرهنگی و هنری است. همچنین آموزش، داستاننویسی و نمایشنامهنویسی، شیوه کتابخوانی، مقالهنویسی، خاطرهنویسی، سرود و تئاتر، فیلمبرداری، عکاسی، خطاطی، خوشنویسی، طراحی و ...از دیگر محورهای آموزشی این کانون های است.
آموزشهای فنی و حرفهای شامل خیاطی، بافندگی، گلدوزی، قالیبافی، گلیمبافی، جاجیمبافی، معرقکاری، منبتکاری، آموزش رایانه، حسابداری و نقشهکشی از دیگر مباحث آموزش کانونهای تخصصی است.
کانون تخصصی مراسم، همایش، اردوها و نمایشگاهها که اردوهای موفق و مختلف زیارتی، سیاحتی، بازدیدهای علمی، برنامههای تفریحی، درون و برون استانی به صورت منظم و مستمر در طول سال برگزار می کند.
کانون تخصصی هنرهای تجسمی زمینه آشنایی نیروی متخصص با حداقل یکی از هنرهای نقاشی، گرافیک، خوشنویسی و مجسمهسازی را فراهم کرده و تربیت هنرمندان مسجدی را امکانپذیر می کند.
تربیت نیروی متخصص دارای تخصص در زمینه نویسندگی، شعر، داستان و نقد ادبی و ایجاد توانایی کانون برای ارتباط و استفاده مؤثر از شاعران استان و کشور برای آشنا کردن اعضا با شیوه نگارش ادبی محلی و منطقهای از جمله فعالیتهای کانون تخصصی شعر و ادبیات است.
کانون تخصصی هنرهای نمایشی نیز به تولید فیلم، نمایشنامهنویسی یا فیلمنامهنویسی، مترجم، عکاسی یا سایر زمینههای مرتبط مطابق با رعایت الزامات فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران، حریم اخلاقی و عرف اجتماعی و مقدمات مذهبی ملی و تاریخی در همه موضوعات تخصصی بخصوص سرود و آهنگهای انقلابی و هنرهای نمایشی میپردازد تا عرصه فعالیتهای هنری را با دین و ارزشها آمیخته و فضایی مناسب را برای نسل جوان فراهم کند.
کانون تخصصی فنآوری اطلاعات و ارتباطات که بر اساس نیاز روز یکی از مهمترین کانونهای تخصصی به شمار میرود و توانایی ایجاد شبکه در هر نقطه تحت پوشش را برای ایجاد بستر مناسب ارتباط و تعامل و دسترسی سریع به اطلاعات کتابخانهها مساجد در کانونها و ارتباط کانونهای تخصصی با یکدیگر فراهم آورده است و ثمرات ارزشمندی را در پی دارد.
برنامهریزی و تشکیل تیمهای مختلف ورزشی، برگزاری کلاسهای مختلف آموزشی ورزش ویژه اعضا و مربیان ورزش و برگزاری منظم و مستمر مسابقات ورزشی در حداقل دو رشته از مهمترین برنامههای کانونهای تخصصی ورزش است که افزایش توانمندی اعضای کانونها تربیت ورزشکاران حرفهای و متخصص و حمایت از آنها را همراه با افزایش آگاهی و مهارت در زمینههای دینی و تربیت ورزشکارانی متعهد و متخصص را در فضای کانونها فراهم کرده است.
کانون تخصصی چهره به چهره که مربیان این کانون باید دارای مدارج علمی در زمینه تربیتی و متخلق به اخلاق اسلامی و آگاه در زمینه جذب نیروی جوان باشند زیرا ارتباط مستمر و با فعالان فرهنگی و مذهبی ارزشهای دینی به نسل جوان منتقل و نهادینه میکند و در این راه از ابزارهایی همچون کتابخانههای تخصصی ویژه نسل جوان و سایت تخصصی نیز میتوانند استفاده کنند.
آشنایی نسل جوان با سیره و زندگی شهدا در قالب جمعآوری آثار و زندگینامه شهدا، برگزاری یادمان یادواره شهدا و پرداختن به آثاری که نسل جوان در این رابطه دارند از وظایف کانون تخصصی ایثار و شهادت است که اعضا و جامعه را با فضای ایثار و شهادت به ویژه در زمان جنگ آشنا می کند و ارزشهای اسلامی و دفاع مقدس را برای جوانان تداعی میکند و در این راستا با کمک ابزار هنر و ادبیات به خلق آثار هنری میپردازند.
با توجه به اهمیت مشاوره در اسلام و کمک به نسل جوان در این امر و ارتقا و تقویت سطح نگرشها، دانش و سلامت روان و کمک به شناخت و اعتلای مهارتهای زندگی و اجتماعی و توانمندیها و استعدادهای فراموش بالقوه نوجوانان و جوانان در حیطه مسایل مختلف و احیای کارکردهای فراموش شده مسجد کانون تخصصی مشاوره فعالیت میکند و شامل انواع مشاورههای دینی، فردی، اجتماعی، اخلاقی، روانی، حقوقی و بهداشت تغذیه میشود و به صور مختلف حضوری، کتبی محرمانه و شخصی نیز تلقی میشود.
برخورداری از بانک لوح فشرده، نوار کاست با موضوع قرآن و نماز، تجهیز کانون ها به کتاب های قرآنی و ارتباط با مراکز قرآنی استان از جمله محور های کانون تخصصی قرآن است.
برگزاری کلاس های تخصصی با موضوع مهدویت، مدیریت کلاس های مهدویت در کانون های استان و تربیت نیروی متخصصی در این حوزه نیز از اهم برنامه های کانون تخصصی مهدویت است.
از مهمترین برنامه های کانون تخصصی پژوهش نیز می توان به راه اندازی کتابخانه های تخصصی با توجه به موضوع فعالیت کانون تخصصی، مدیریت فعالیت های پژوهشی ستاد عالی و آموزش اعضای کانون های مساجد پیرامون پژوهش ویژه فعالیت های دینی و مذهبی اشاره کرد.
افزایش رشته های کانون های تخصصی از 16 رشته به 22 رشته
در حال حاضر 440 کانون تخصصی در سراسر کشور در زمینههای مختلف فعالیت میکنند که در سال جاری 252 کانون تخصصی نیز با موضوعات مختلف به این تعداد اضافه شده است. امسال شش رشته تخصصی به اقتضای نیاز زمان و نیز نیازهای بومی استانها و مناطق کشور به تعداد عناوین و موضوعات کانون های تخصصی اضافه شد. کانون ولایت، عترت، سلامت، حجاب و عفاف، عقاید اسلامی و نماز از جمله رشته هایی است که به 16 رشته تخصصی قبلی اضافه شده است.
کانون عترت
کانون تخصصی عترت نیز با هدف ارتقای معرفت جامعه اسلامی نسبت به اهل بیت (ع) راه اندازی شده است. برگزاری دورههای آموزشی، راهاندازی سایت برای تعامل مجازی کانون ها با یکدیگر، تولید نشریه تخصصی متناسب با نیاز مخاطبان در موضوع فرهنگ معارف اهل بیت (ع) و تعامل ارتباط مؤثر با کارشناسان، جذب و ترغیب جوانان و نوجوانان به مطالعه مباحثه، نگارش پیرامون اهل بیت (ع)، پاسخگویی به شبهات و سؤالات با استفاده از کارشناسان مجرب، اجرای مسابقات مختلف فرهنگی و هنری با موضوع مرتبط برگزاری جلسات ادعیه و تولید برنامههای رادیو تلویزیونی با قابلیت پخش از مرکز سیمای استان و شبکههای ملی از مهمترین برنامههای کانونهای تخصصی عترت است.
کانون ولایت
ترویج مفاهیم اندیشه ولایتفقیه با استفاده از بستر کانونهای فرهنگی و هنری مساجد و افزایش معرفت نسل جوان و نوجوان و تبیین اندیشه امام راحل و مقام معظم رهبری به ویژه در حوزه ولایتفقیه از مهمترین اهداف ایجاد کانونهای تخصصی ولایت است.
کانون سلامت
آموزش مفاهیم سلامت و تربیت مربی سلامت با استفاده از محتواهای آموزشی و با استفاده از اساتید مورد نیاز و مورد تأیید وزارت درمان و آموزش پزشکی، ارتقای سطح بهداشت عمومی مساجد، برگزاری دورههای آموزش مجازی و تولید نشر تخصصی سلامت از مهمترین برنامه های کانون های تخصصی سلامت هستند.
کانون حجاب و عفاف
حجت الاسلام علی ملانوری، مدیر کل کانونهای تخصصی مساجد کشور با توجه به اهمیت این موضوع از تأسیس کانونهای تخصصی حجاب و عفاف با هدف ترویج این فرهنگ انسانی و اسلامی با هدف ارتقای امنیت اخلاقی و اجتماعی خبر داد.
کانونهای تخصصی حجاب و عفاف با عنایت به نقش مساجد و کانونهای تخصصی در نهادینه کردن فضیلت حجاب و عفاف و افزایش سطح بینش و بصیرت اعضای کانونهای فرهنگی و هنری و سایر نوجوانان و جوانان تشکیل میشود.
کانون تخصصی عقاید اسلامی
این کانون با بهرهگیری از اساتید مجرب و توانمند حوزه و دانشگاه فعالیتهای آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، تبلیغی، ترویجی عقاید صحیح اسلامی را برای کودکان، نوجوانان و جوانان تبیین، توسعه و تعمیق میدهد.در راستای تربیت مربیان عقاید اسلامی در سطح کانونهای اهتمام دارد.
کانون تخصصی نماز
نماز به عنوان محبوبترین اعمال نزد خداوند و بهترین عمل در کلام معصومین (ع) نماز است و پیوند عمیق آن با مسجد موجب بهرهمندی و نیز ظرفیت کانونهای تخصصی نماز باعث ترویج، گسترش و تعمیق مفاهیم و فواید معارف آثار برکات برای ارتقای فرهنگ نماز است و بر اساس این ضرورت و نیاز اقدام به تأسیس کانونهایی تخصصی همچون سلامت، حجاب و عفاف، ولایت، عترت، نماز و عقاید اسلامی در استانهای کشور بر اساس نیاز و اولویت و وجود امکانات لازم در سال 90 تأسیس میشوند.
وضع موجود و چشمانداز آینده
شمار کانونهای تخصصی در حال حاضر از عدد 400 گذشته و بر اساس برنامهریزی انجام شده تا پایان سال جاری به 430 می رسد. در افق برنامه پنج ساله پیش رو، طراحیها به گونهای است که تا پایان برنامه به میزان 10٪ از کانونهای موجود تا سطح تخصصی ارتقاء یابند. چنانچه هدفگذاری توسعه کانونهای مساجد را بر اساس حکم قانون برنامه افزون بر 20 هزار واحد در پایان برنامه منظور شود، باید امیدوار بود که تعداد کانونهای تخصصی تا پایان برنامه توسعه به 2 هزار واحد برسد.
اهم اقدامات دفتر کانون های تخصصی
مهمترین اقدامات انجام شده در دفتر کانونهای تخصصی از ابتدای سال 1389 توزیع سهمیه استانها در برخورداری از کانونهای جدیدالتأسیس با رعایت میزان تقریبی 6 درصد کانونهای موجود برای نزدیک شدن به عدالت توزیعی، بازنویسی شیوهنامه تأسیس کانونهای تخصصی شامل فلسفه و اهداف، شرایط عمومی و شرایط اختصاصی در رشتههای موجود شامل قرآن و نماز، مهدویت، آموزش، پژوهش، کتابخانهها، مراسم و همایش، ورزش، شعر و ادب، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، سرود و آهنگهای انقلابی و فنآوری اطلاعات و ارتباطات و ابلاغ به استانها پس از تصویب در شورای معاونان از مهمترین اقدامات انجام شده در دفتر کانونهای تخصصی از ابتدای سال 1389 بوده است.
طراحی آییننامه رشتههای ایثار و شهادت، مشاوره و نظارت و ارزشیابی و ابلاغ به استانها، طراحی و توجه ویژه پیشنهاد رشتههای تخصصی به ایجاد امکان ساماندهی تناسب به درخواستهای متعدد کانونها، مراکز فرهنگی و شخصیتهای فرهنگی و اجتماعی برای ایجاد در رشتههای جدید، طراحی فرمهای خام مربوط به تکمیل مدارک و تنظیم تفاهمنامههای تجهیز و حمایت از کانونهای تخصصی و ابلاغ به استانها از دیگر اقدامات صورت گرفته برای کانونهای تخصصی در سال گذشته بوده است.
درخواست معرفی یکی از همکاران شاغل دبیرخانههای استانی به عنوان مسئول پیگیری امور مربوط به کانونهای تخصصی به منظور ایجاد امکان هماهنگی و پیگیری به موقع امور، برگزاری دوره یکروزه توجیهی مسئولان کانونهای تخصصی و نمایندگان دبیرخانههای استانها با حضور دبیر محترم ستاد عالی، برگزاری دوره آموزشی یکروزه مدیران کانونهای تخصصی مهدویت سراسر کشور به منظور هماهنگی و تدوین برنامههای کانونهای مهدویت از مهمترین اقدامات انجام شده در دفتر کانونهای تخصصی از ابتدای سال 1389 انجام شده است.
بازسازی تعداد 276 کانون تخصصی ایجاد شده در سالهای 87 و 88 بوده است، ثبت درخواست و بررسی مدارک و تأیید 100 کانون تخصصی جدید تاکنون با این توضیح که کانونهای تخصصی 5 استان به دلیل نواقص موجود در مدارک تاکنون قطعی نشده است.
ایجاد گزارش کار لازم به منظور هماهنگی و همکاری با کمیته حمایت در حمایت از کانونهای تخصصی به میزان حداکثر 50 میلیون ریال در قبال اجرای یکی از برنامه پیشنهادی مندرج در تفاهمنامههای تنظیمی، عمومیت دادن به کانونهای تخصصی قرآن و نماز، مهدویت، آموزش، پژوهش، کتابخانهای و نظارت و ارزشیابی در استانهای کشور است.
بررسی، پیگیری، تنظیم و مبادله تفاهمنامه مشترک ستاد عالی و مرکز رسانههای دیجیتال وزارت متبوع به منظور تأسیس تعداد 150 مرکز فرهنگی دیجیتال در کانونهای فرهنگی و هنری کشور با معرفی کانونهای واجد شرایط به مرکز رسانههای دیجیتال، مشارکت در تنظیم آییننامه و دستورالعملهای مرتبط و نهایی شدن ایجاد 82 مرکز تاکنون و بررسی، پیگیری، تنظیم و امضاء تفاهمنامه ستاد عالی و فدراسیون ورزشهای زورخانهای و پهلوانی (آماده برای مبادله) از شاخصترین فعالیتهای صورت گرفته در سال گذشته بوده است.
پایان پیام/
نظر شما