گروه قران و معارف خبرگزاری شبستان، یکی از روشن ترین مواضع اسلام، جانب داري اصولی از علم آموزي، توسعه آموزشی و گسترش دانش افزایی در بین زنان است. با یک نگاه کلی به نظام معارف اسلام، به خوبی درمی یابیم که جانب داري ها و دفاعیات اسلام از تحصیلات و آموزش زنان درمقایسه با سایر مکاتب فکري، فلسفی و دینی جهان بی نظیر است. از آنجا که حق آموزش و تحصیل، از حقوق طبیعی و فطري انسانی محسوب شده و هیچ ارتباطی با زن بودن یا مرد بودن ندارد، اسلام نیز با نگرش متین و متقن براي حق تحصیل و آموزش زن و مرد ارزش بسیار ویژه اي قائل شده است.
ازطرف دیگر زندگی برخی از زنان مسلمان که چون ستاره در آسمان مکتب اسلام درخشیده اند، گواه صادقی بر این معنی است که نه تنها نفس تحصیل علم و تعلم براي زنان، بلکه تعلیم و آموزش آنان نیز از امور بسیار مؤکد و شریف محسوب می شود.
به همین مناسبت گفت و گویی داشته ایم با حجت الاسلام محمدرضا آقامیری، مدیر حوزه های علمیه خواهران استان تهران و مدیر مسئول موسسه فرهنگی هنری تبیان که مشروح این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
آقای آقامیری ضمن تشکر بابت وقتی که به این گفت و گو اختصاص دادید در ابتدای صحبت با توجه به این که در ایام الله دهه فجر قرار داریم، گفت و گو را با این موضوع آغاز می کنیم که یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی، تاسیس حوزه های علمیه خواهران در کشور بوده است. بفرمایید که با توجه به این که زنان و دختران ایرانی قبل از انقلاب هم در رابطه با علوم دینی آموزش هایی (هرچند غیر رسمی) می دیدند، فلسفه تشکیل یک نهاد رسمی به عنوان «مدیریت حوزه های علمیه خواهران» در کشور چه بود و چه ضرورتی داشت؟
وقتی قریب به 40 سال پیش، رویدادهای انقلاب اسلامی اتفاق افتاد یکی از مسایلی که در بین این رخدادها، بسیار به چشم می خورد و خودنمایی می کرد موضوع حضور زنان در کنار و دوشادوش مردان بود. نمی توان گفت که صرفا مردان این انقلاب را به پیروزی رساندند. پیروزی انقلاب حاصل زحمات و همکاری های زنان با مردان با یکدیگر است. این نخستین نقشی بود که زنان در طول تاریخ به خصوص در چند قرن اخیر ایفا کردند. یعنی معلوم شد قدرت زنان در هم آوردی با موضوعات مختلف جامعه اگر بیش از مردان نباشد کمترهم نیست. حتی در مسایل دشواری مانند پیروزی انقلاب یا در جنگ تحمیلی وهمچنین حمایت هایی که در برهه های مختلف زمان از نظام صورت گرفت.
وقتی این حقیقت روشن شد که زنان یک قدرت نهفته و قابل تامل و توجه در جامعه هستند و این نقش در عرصه های مختلف ظهور پیدا کرد، ناخودآگاه زنان خواهان این بودند که درعرصه های گوناگون اجتماعی همراه با مردان مشارکت داشته باشند از جمله در حوزه های علمیه که خاستگاه اصلی انقلاب است. پیش از این معمولا مردان در حوزه های علمیه نقش آفرینی می کردند و بزرگان حوزه معمولا از میان مردان بودند. قبل از انقلاب هم که اصولا حوزه مدون و منسجمی که صرفا زنان را آموزش بدهد وجود نداشته است. اما پس از انقلاب این مطالبه افزایش پیدا کرد. به همین دلیل ابتدا با نظر حضرت امام (ره) جامعه الزهرا (سلام الله علیها) تاسیس شد. اما استقبال زنان از تحصیلات حوزوی روز به روز گسترش یافت و این استقبال و گسترش روزافزون تا جایی پیش رفته که امروز تنها در استان تهران 63 مدرسه فعال ویژه خواهران و 17 درخواست تاسیس در این رابطه وجود دارد و امیدواریم با نظر مساعد مسئولان بتوانیم به این درخواست های تاسیس جامه عمل بپوشانیم که در این صورت در مجموع 80 حوزه علمیه ویژه بانوان تنها در سطح استان تهران خواهیم داشت و این خود قابل توجه و تامل است.
به نظر شما دلیل استقبال بانوان ما از تحصیلات حوزوی چیست؟ با وجود این که می دانیم برخی از مزایایی که برای برادران حوزوی وجو دارد درباره خواهران اعمال نمی شود؟
دلیل این استقبال آن است که حوزه های علمیه خواهران تاثیر مستقیم در خانواده دارند. ممکن است این تاثیرگذاری مانند حوزه برادران نباشد اما تاثیر مستقیم در خانواده امری است که برای ما مطلوب است. تاثیرگذاری زن در خانواده بیش از مرد است چرا که اساس خانواده مادر است و اگر این مادر با آموزه ها و جذابیت های دینی آشنا باشد آنها را به خانواده نیزمنتقل می کند وعلاوه براینکه خود او وارد یک فضای دینی می شود و تلاش می کند که اساس و اصول زندگی را بر پایه قواعد دینی پایه ریزی کند، کم کم این حالت را به خانواده خود نیز منتقل می کند. امروز اگر فرزندانی را که مادر آنها طلبه است با هم سن و سالان خود در خانواده های دیگر مقایسه کنید به وضوح می بینید که تفاوت هایی بین آنها وجود دارد و دلیل این تفاوت نیز دانش آموختگی دینی مادر خانواده است که توانمندی هایی را فراتر از سایر زنان کسب کرده، این موضوع هم شالوده شکل گیری شخصیت فرزند می شود (به عنوان انس با امور دینی) وهم کودک ازهمان ابتدا یک شخصیت قابل توجه و خط کشی شده برای خود قایل است. این تاثیر مستقیم زنان تحصیلکرده در حوزه ی علوم دینی است که ما می بینیم در فرزندان او ظهور می کند.
علاوه بر این برخی از بانوان در این عرصه وارد فعالیت های تبلیغی می شوند و علاوه بر خانواده خود در جامعه اطراف خود نیز موثر هستند مانند محل کار، محل تدریس یا محل زندگی. در این میان برخی نیز با ادامه تحصیلات حوزوی به درجات علمی بالایی دست پیدا می کنند. به عنوان نمونه امسال دومین سالی است که ما دوره مقطع دکتری در سطح 4 را برای بانوان حوزوی در استان تهران برقرار می کنیم و 2 مرکز آموزش عالی در این سطح فعالیت می کنند. منشاء همه این برکات نیز انقلاب اسلامی بوده است.
آثاری که شما فرمودید بخشی از نتایج فعالیت حوزه های علمیه خواهران است که البته در جای خود تاثیرگذاری ای عمیق و ژرف است؛ از طرفی مقام معظم رهبری هم در رابطه با بانوان طلبه، تعبیری دارند که درخور تامل است، آنجا که از این موضوع به عنوان یک اتفاق عظیم و مبارک تعبیر می کنند. به نظر شما اهمیت تعلیم معارف دینی به زنان و دختران از کجا ناشی می شود؟
امروز حوزه های علمیه خواهران یک ظرفیت جدید برای توسعه دین است و این نکته حایز اهمیتی است که تاکنون موردغفلت قرار گرفته است. ما پیش از این تصور می کردیم که صرفا حوزه های برادران در مباحث تبلیغی موثر هستند، اما امروز متوجه شده ایم که یک ظرفیت جدید بسیار تاثیرگذار در توسعه دین وجود دارد که همان بانوان حوزوی هستند.
در حوزه های علمیه خواهران در رابطه با مسایل و موضوعات سیاسی و اجتماعی روزهم بحث می شود؟ یا صرفا مباحث درسی و معارف دینی تدریس می شود؟
در رابطه با مباحث سیاسی رویکرد ما صرفا در جهت بصیرت افزایی در بانوان حوزوی است و من به صراحت اعلام می کنم که مباحث مربوط به بصیرت افزایی و فهم اوضاع روز جامعه در حوزه های علمیه خواهران اگر بیش از برادران نباشد کمترهم نیست. گاهی مطالباتی که مدیران، مسئولان و یا حتی طلاب حوزه های علمیه خواهران نسبت به مسایل روز جامعه دارند یا نقطه نظرات خاصی که در این رابطه ارایه می کنند اگر برتر و فراتر از مردان نباشد کمترهم نیست.
التبه یک اصل در این زمینه وجود دارد و آن اصل این است که مدارس ما عمدتا مستقل هستند، حتی در امور سیاسی؛ و فعالیت های مرکز در این زمینه صرفا جنبه نظارتی و حمایتی دارد. مسیر اصلی ما در این عرصه «تبعیت از نظام» و« ولایت فقیه » است که به لطف خدا همه ی مدارس و همه طلاب ما در این مسیر هستند و اگر احیانا فعالیت ها به سمتی سوق پیدا کند که از این مسیر اصلی فاصله بگیرد مسلما تذکرواصلاح مسیرخواهیم داشت.
فعالیت ها و اقداماتی که ما امروز از بانوان حوزوی به خصوص در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می بینیم، بیانگر این واقعیت است که زنان حوزوی ما به بلوغ سیاسی لازم رسیده اند، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
بله همینطور است. به همین دلیل هم برنامه های ما در این رابطه صرفا «نظارتی» است؛ چون «جهت دهی» در این مسئله، مسیر را از حالت استقلال خارج خواهد کرد. به هر حال در امور سیاسی سلایق مختلفی وجود دارد. ممکن است کسی به یک جریان سیاسی تعلق خاطر داشته باشد یا به عنوان مثال مدارس حتی در این زمینه از ما فراتر باشند. اصل کلی در این رابطه این است که تا زمانی که تبعیت از نظام و ولایت فقیه وجود دارد مشکلی نیست و به سلایق افراد احترام گذاشته می شود. درعین حال آنچه مسلم است این است که ما از ورود مسایل تفرقه انگیز و فتنه انگیز به حوزه های علمیه خواهران جلوگیری می کنیم وتاکنون نیز هیچ موردی در این رابطه وجود نداشته است.همه مدارس ما به خصوص در سطح استان تهران در دلدادگی به نظام و ولایت فقیه سرآمد هستند.
چرا به صورت خاص از مدارس علمیه استان تهران در این رابطه نام می برید؟
چون بانوان جوانی که در شرایط کنونی به خصوص در استان تهران، برای تحصیل علوم دینی ثبت نام می کنند مسلما یک ویژگی خاص دارند. با وجود این همه رنگ و لعاب درفضاهای مختلف تهران و جذابیت های گوناگونی که در این منطقه وجود دارد مسلما بانوی جوانی که با وجود این همه موقعیت، حوزه را انتخاب می کند به دنبال ارزش های خاصی است و باید توجه خاص به او داشت، به همین دلیل عموم بانوان طلبه ی ما نیروهای ارزشی هستند و به لحاظ سیاسی نیز در خط ترسیم شده مورد نظر حوزه حرکت می کنند.
نظر شما