به گزارش گروه قران و معارف خبرگزاری شبستان به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني حج، نود و دومين شماره فصلنامه فرهنگي اجتماعي سياسي تاريخي ميقات حج، به صاحب امتيازي حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت و مدير مسؤولي سيدعلي قاضي عسكر منتشر شد.
در اين شماره مي‌خوانيم:
فرايند انتقال آموزه‌هاي اخلاقي و تربيتي در حج
بررسي فقهي شرايط نايب در حج، بررسي فقهي حج كودكان
خفتگان در بقيع
حرم مطهر نبوي پژوهشي تاريخي - اسنادي
راه عتبات به حج و هزينه‌هاي آن
بررسي تاريخي روابط ايران و عربستان در موضوع حج و خبرهايي از حج، عربستان و ...
در ميان آموزه‌هاي ديني، حج به عنوان يكي از اركان اسلام مورد تأكيد قرار گرفته است. علت اهميت آن نيز تأثيرات عميق، چند بعدي و پايدار آن بر حج‌گزاران است. با دقت بر اسرار احكام و اعمال مرتبط با اين آيين بزرگ، ميزان تأثيرات تربيتي حج در سطحي بالا ارزيابي مي‌شود؛ از يك سو، الزامي شدن حج بر تمامي مسلماناني كه توانايي شركت در آن را دارند، در طول تاريخ باعث ايجاد احساس اتحاد و انسجام ديني در ميان مسلمانان شده و از سويي ديگر با افزايش سطح اقناع‌سازي حج‌گزاران بواسطه انجام مناسك ديني، معاني و انديشه‌هايي كه در بطن فرهنگ ديني مسلمانان وجود دارد را در سطح بالايي انتقال داده و دروني مي‌سازد.
بررسي فقهي شرايط نايب در حج
براي كسي كه مي‌خواهد نيابت حج و يا عمره ديگري را (چه به صورت تبرّعي و چه استجياري) برعهده گيرد، شرايطي بيان شده كه برخي از فقهاي شيعه بر آنها اتفاق كرده و برخي ديگر اختلاف دارند.
اين شرايط، آن‌گونه كه برخي از فقها (كاشف الغطاء، اول، 1422 هجري قمري، جلد 4، صفحه 489) فرموده‌اند، از جهتي بر دو قسم است:
اول؛ شرايطي كه صحت عمل متوقف بر آنها است؛ مانند عقل حين عمل، تمييز كودكان، اسلام، ايمان، عدم اشتغال ذمّه نايب به واجب مضيق، اذن مولي به عبد، اذن شوهر به زن و اذن ولي به مميز.
دوم؛ شرايطي كه مجزي بودن عمل متوقف بر آنها است، اگرچه خود عمل صحيح باشد؛ مانند بلوغ كودكان و عدالت نايب (در جايي كه استيجار شخص براي فراغ ذمّه منوب عنه باشد).
بررسي فقهي حج كودكان
حج يكي از مهم‌ترين و شكوهمندترين عبادت‌هاي اسلامي است و قرآن كريم تارك آن را كافر شمرده است. پيامبر خدا صلي الله عليه و آله حج را پايه و ركن دين دانسته‌اند. مسائلي را كه كودكان در ايام حج بايد نسبت به آن اهتمام ورزند، بسيار ظريف و دقيق است و عدم آگاهي از اعمال حج، كودكان را با مشكلات عديده روبه‌رو مي‌كند. پژوهش حاضر براي بررسي اعمال عبادي كودكان به ويژه در باب حج، سامان يافته و به بررسي آيات و روايات و نيز اقوال علماي شيعه پرداخته است.
حجّ صبي از نظر صحت و مشروعيت و حتي ترتب ثواب، فرقي با حج افراد بالغ ندارد و تنها در بعضي از احكام، مانند عدم كفايت حج او از حجت‌الاسلام (در صورت عدم بلوغ قبل از احد الموقفين) با آنها تفاوت دارد.
خفتگان در بقيع (قله‌هاي رفيع بقيع)
در اين نوشتار، گوشه‌اي از حيات نوراني امام محمد باقر عليه‌السلام، آن ثمره علم و دانش نبوي و آن سلاله پاك و بازآورنده دفتر دانش ديني به بحث گذاشته شده است تا تذكارها و نكته‌هاي گشايشگر و روشني آورش را فراروي شاگردان و شيعيان و مسلمانان آزاده و درست‌انديش عالم اسلام بنماياند و در تبيين انديشه‌هاي تابناك و روشنگرش راهي را بگشايد.
حرم مطهر نبوي، پژوهشي تاريخي - اسنادي
در بخش نخست اين پژوهش كه در شماره 91 ميقات حج منتشر شد، روضه شريف و مكان و محدوده آن بررسي و از آن با عنوان «باغي از باغ‌هاي بهشت» ياد شد. افزون بر اين، نظريه همه عالمان و پژوهشگران را در اين خصوص آورده و پس از آن، به سخن درباره آثار برجسته و تاريخي موجود در آن پرداخته شد. سخن درباره نخستين و برجسته‌ترين اثر موجود در حرم مطهر؛ يعني منبر شريف نبوي در بخش اول اين نوشتار به سرانجام رسيد و در بخش دوم حرم مطهر نبوي به بررسي ديگر آثار برجسته موجود در حرم شريف نبوي پرداخته شده است.
راه عتبات به حج و هزينه‌هاي آن
اين نوشتار بخشي از سفرنامه كيكاووس ميرزا فرزند فتحعلي شاه با عنوان رساله مسالك السالكين است كه در سنه 1253 به زيارت بيت‌الله الحرام شتافت و در يك هزار و دويست و پنجاه و چهار مرجعت كرده و در دارالخلافه آرام گرفت. گزارش اين سفرنامه به كوشش رسول جعفريان گردآوري و در شماره نود و دوم فصلنامه ميقات حج با عنوان راه عتبات به حج و هزينه‌هاي آن ارائه شده است.
بررسي تاريخي روابط ايران و عربستان در موضوع حج
اين مقاله، خلاصه و چكيده‌اي از يك پژوهش ارزشمند با عنوان «مناسبات ايرانيان با حجاز در ادوار مختلف اسلامي» است كه به بهانه وقايعي كه ميان ايران و عربستان رخ داده و در روابط اين دو كشور تأثيرگذار بوده با برنامه‌ريزي «پژوهشكده حج و زيارت» و پژوهش سيدمحمد ساماني با تلخيص دفتر نظارت و بازرسي حوزه نمايندگي ولي فقيه به رشته تحرير در آمده است.
فصلنامه فرهنگي اجتماعي سياسي تاريخي ميقات حج به صاحب امتيازي حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت در قطع وزيري و 194 صفحه منتشر شده است.
نظر شما