همکاری ایران و چین برای احیای جاده ابریشم

خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد؛ مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود. این راه از شهرستان توان هوانگ در چین به ولایت کانسو می‌آمد و از آنجا داخل ترکستان شرقی امروزی می‌شد و از درون آسیای مرکزی می‌گذشت و از راه بیش‌بالیغ و آلمالیغ و اترار به سمرقند و بخارا می‌رسید. در بخارا قسمت اصلی آن از راه مرو، سرخس، نیشابور، گرگان ، بام و صفی‌آباد به ری می‌آمد و از ری به قزوین و زنجان و اردبیل و تبریز و ایروان می‌رفت و از ایروان به ترابوزان یا بیکی از بندرهای شام پایان می‌گرفت. قسمت فرعی این راه از سمرقند به خوارزم و از خوارزم به سرای و هشترخان و از آن جا به کنار رودخانه «دن» و بندرهای دریای آزف پایان می‌یافت. مهم‌ترین کالایی که از ایران می‌گذشت، ابریشم بود اما چون ایرانیان مقدار بسیاری از ابریشم خام چین را که وارد می‌کردند، به خود تخصیص می‌دادند می‌توانستند فراورده‌های خویش را به هر بهایی که بخواهند، به کشورهای باختر زمین بفروشند.

بنابراین گزارش، یکسال گذشته علی اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیداری که با زانگ دگو آنگ عضو شورای مشاوران سیاست‌خارجی و معاون اسبق وزیر خارجه چین داشت بر احیای جاده ابریشم متناسب با شرایط امروز تاکید کرده بودند. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام  در این دیدار بر این نکته تاکید داشت که "احیای جاده ابریشم متناسب با شرایط امروز جهان به نفع کشورهای ایران، چین، روسیه و سایر کشورهاست و با توجه به اینکه ایران کشوری با 15 همسایه است، بنابراین امکان گسترش جاده ابریشم بیش از پیش فراهم می‌شود. به جهت جایگاه منطقه غرب آسیا، خلیج فارس و شمال آفریقا و موقعیت ویژه این مناطق برای بسیاری از کشورها دارای اهمیت است."

این گزارش می افزاید: با گذشت یکسال از این دیدار و تاکیداتی که مقامات دو کشور در حوزه احیای جاده ابریشم داشتند مقدمات این کار در دستور کار دولتنمردان هر دو کشور قرار گرفته است و اخیرا گمرک ایران خبر دیدار وزیر گمرکات چین و رئیس کل گمرک ایران را منتشر کرده است که در این دیدار هر دو مقام مسئول بر احیای جاده ابریشم تاکید داشتند و در این دیدار در خصوص جزئیات سند راهبردی گمرکات دو کشور، راهکارهای اجرایی و احیای جاده ابریشم با محوریت گمرکات ایران و چین بحث و تبادل نظر کردند. بر اساس این سند که از سوی علی طیب نیا وزیر اموراقتصادی و دارایی ایران و یوگوانجو وزیر گمرک چین در تهران امضا شد، همکاری های گمرکی دو کشور در سه بخش تبادل اطلاعات گمرکی، به رسمیت شناختن فعالان مجاز اقتصادی (AEO) و ظرفیت سازی و آموزش توسعه خواهد یافت. یوگوانجو، وزیر گمرک چین در این دیدار با اشاره به مذاکرات انجام شده بین مقامات چینی و مسئولان کشورمان از جمله دیدار روسای جمهوری دو کشور به حجم مبادلات تجاری ایران و چین در سال 2015 که نزدیک به 52 میلیارد دلار بوده است اشاره کرد و گفته بود که: "با توجه به کاهش شدید قیمت نفت، توسعه تجارت غیر نفتی بین دو کشور حائز اهمیت است. همکاری دوجانبه در چارچوب حمل و نقل جاده ای با توجه به اجرای طرح های الکترونیکی در گمرک ایران مانند تیرالکترونیک می تواند از سوی دو طرف آغاز و توسعه یابد. اجرای سند راهبردی مشارکت چین و ایران می تواند کمک موثری به گسترش همکاری فی ما بین باشد و فصل تازه ای را در روابط اقتصادی دو کشور بگشاید."

یادآور می شود: جاده ابریشم مسیر مهم گسترش تمدن باستنای چین به غرب و پل مهم تبادلات اقتصای و فرهنگی شرق و غرب بوده است. جاده ابریشم توسط جانگ چیان که در سلسله هان غربی زندگی می کرد، افتتاح شد و از شهر قدیمی چانگ آن چین در شرق به شهر رم در غرب امتداد می یابد. این جاده که در خشکی قرار دارد، دو شاخه دارد. شاخه جنوبی از دون هوانگ آغاز می شود و از طریق قلعه یانگ گوان، کوه کون لون، توسن لینگ، دا یویه شی(سینگ کیانگ و شمال شرق افغانستان امروز)، اشکانیان (ایران امروز)، تیائو شی(شبه جزیره عرب امروز)تا رم امتداد می یابد.شاخه شمالی از دون هوانگ آغاز می شود و از طریق دواوازه یو من، تسون لینگ، دا وان، کانگ جیو(واقع در آسیای میانه)به سوی جنوب غربی امتداد می یابد و به شاخه جنوبی متصل می شود. این دو شاخه جاده ابریشم خشکی نام دارد.

دو جاده ابریشم دیگر کمدان است. یکی جاده ابریشم جنوب غربی نام دارد و از استان سی چوان آغاز می شود و از استان یون نان، رود ای لو وادی، من گون برمه، رود چین دون، پامر واقع در شمال شرقی هند،منطقه رود هنگ هه، شمال غرب هند، تا فلات ایران امتداد می یابد.این جاده پیش از جاده ابریشم روی خشکی افتتاح شد. سال 1986،باستان شناسان خرابه های سان شین دوی را در شهر گوانگ هان استان سی چوان  کشف کردند.آثار تاریخی مرتبط با فرهنگ آسیای میانه و فرهنگ یونن در این خرابه های 3000 ساله حفاری شد که از این میان، عصای طلائی به طول 142 سانتیمتری، درخت مقدس 4 متر بالا و مردان و سرهای و چهره های برنزی ،به نظر کارشناسان،در زمان تبادلات فرهنگی شرق و غرب به این منطقه راه یافته است.اگر این دیدگاه درست باشد،این جاده ابریشم 3000 سال پیش شکل گرفته است.

جاده ابریشم دیگر از شهر گوانگ جو آغاز می شود و از تنگه من لا تسی (تنگه مالاکا امروز)، شی لان (سریلانکای امروز)،هند به آفریقای شرقی امتداد می یابد.این جاده  جاده ابریشم دریایی نامیده شده است.آثار تاریخی حفاری در سومالی واقع در شرق آفریقای اثبات کرده که این جاده در زمان سلسله  سونگ چین شکل گرفته است. جاده ابریشم روی دریا چین را با کشورهای متمدن عمده و گهواره های فرهنگی جهان متصل کرده و تبادلات اقتصادی و فرهنگی این مناطق را به پیش سوق داده و مسیر گفتگوی تمدن های شرق و غرب نامیده شده است.منابع تاریخی حاکی است که مارکو پولو از راه جاده ابریشم دریایی وارد چین شده و از همین جاده به  ونیس زادگاه خود بازگشته است.