گرایش کلی نظام نسبت به ادبیات معاصر ارج نهادن به ذات شعر و ادبیات است/ مقام معظم رهبری شعرشناس قهاری هستند

خبرگزاری شبستان – اردبیل:

دیدار سالانه شاعران با مقام معظم رهبری یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های ادبی سال و محفلی بسیار بسیار صمیمی است که در شب ولادت کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) با حضور جمعی از اهالی فرهنگ، اساتید شعر و ادب فارسی، شاعران جوان و پیشکسوت کشور برگزار می شود.

هر کدام از شاعرانی که در این محفل حضور داشته یا شعری در محضر رهبر معظم انقلاب خوانده اند، خاطره هایی جالب و احساس هایی بی نظیر از این دیدار در سینه خود به یادگار نگه داشته اند که به اذعان همه آن شاعران این حس، حسی بی بدیل و فضایی حیرت انگیز دارد.

وحید ضیائی استاد دانشگاه، شاعر و مترجم معاصر و طراح کلاس های «ادبیات خلاق» یکی از شاعرانی است که بارها در این دیدارها در محضر مقام معظم رهبری بوده و نیز جزو مشاوران تیم انتخاب شاعران در حوزه آذربایجان است  و از همین رو از احساساتی سخن به میان می آورد که کمتر کسی آرزوی تجربه آن را ندارد.

در ادامه این مطلب گفتگوی خبرنگار خبرگزاری شبستان در اردبیل با این چهره ادبی و شاعر وارسته در خصوص دیدارهای خود با مقام معظم رهبری را می خوانیم:

استاد ضیائی ضمن عرض سلام و خسته نباشید در ابتدای این گفتگو احساس خود را در زمان دیدار با مقام معظم رهبری بیان کنید؟

با سلام؛ بنده از سال 1387 تا سال 1389 به عنوان مدیر داخلی نشریه الفبای حوزه هنری کشور فعالیت می کردم و بواسطه این فعالیت ها برای اولین بار به مراسم دیدار شاعران با رهبر معظم انقلاب دعوت شدم و بعد از آن چند بار دیگر نیز در این مراسم حاضر بوده ام.

صرف نظر از مقام معنوی رهبر معظم انقلاب، دیدار با فرد اول کشور که خود ادیب و شعرشناس قهاری هستند تجربه ای فوق العاده و میزان صمیمیتش برای کسانی که با این فضا آشنا نیستند، حیرت انگیز است و به نظر بنده آدابی که در دیدارهای دیگر مقام معظم رهبری رعایت می شود در دیدار شاعران رعایت نمی شود و فضای جلسه خیلی صمیمی و خودمانی است.

البته باید عرض کنم که عده قلیلی از هنرمندان و چهره های ادبی استان اردبیل از قبیل استاد شاهی  و دکتر بقا و از جوانتر ها علیرضا الفبایی دیدار با مقام معظم رهبری را تجربه کرده اند ولی باید گفت که این دیدارها و به خصوص دیدار های چند سال اخیر برای من فرصتی مغتنم و تجربه ای ناب و بسیار جالب بودند.

من از دیدارهایی که با رهبر معظم انقلاب داشته ام به اندازه چند کتاب قطور خاطره دارم و در چند دیداری که توفیق بنده شده مطالب بسیاری را از درک حضور آن جمع یاد گرفته و در فعالیت های شعری و زندگی شخصی خود به کار بسته ام.

استاد لطفاً در مورد جزئیات دیدار شاعران با مقام معظم رهبری توضیح های بیشتری بفرمایید؟

البته باید گفت وصف چنین تجربیاتی واقعا دشوار است و شاید نوشتن بهتر از سخن گفتن بتواند فضای موجود را به تصویر بکشد. فضای صمیمی ای که در این دیدار بین مقام معظم رهبری و میهمانان داخلی و خارجی وجود دارد در هیچ کدام از دیدار های ایشان با سایر اشخاص تکرار نمی شود و این دیدار یک تجربه متفاوت و تکرار نشدنی برای حاضران و نشان دهنده میزان ارزش و اهمیت شعر و ادبیات در نزد رهبر یک جامعه اسلامی که به نوعی سرمایه ملی نیز برای کشور محسوب می شود، است.

رهبر معظم انقلاب با برگزاری این مراسم به شکلی که توضیح داده شد؛ به طور عملی میزان این اهمیت را به همگان نشان می دهند و از سویی دیگر می توان گفت که حضور شاعران باعث ایجاد همدلی و وحدت بین افراد و قومیت ها می شود چراکه شعرا و نویسندگان بسیاری از طیف های مختلف فکری از سراسر کشور در این مراسم حضور می یابند.

این مراسم هر سال در شب میلاد امام حسن (علیه السلام) در ماه مبارک رمضان برگزار می شود و از چند دوره قبل میهمانانی از کشورهای دیگر نیز برای حضور در این مراسم دعوت می شوند و من نیز به خاطر این که به زبان های عربی، ترکی استانبولی، انگلیسی آشنایی دارم در دوره اخیر به عنوان مترجم میهمانان در مراسم حضور داشتم.

در قسمتی از مراسم امسال مهمانان خارجی یک به یک کتاب های خود را به رهبر معظم انقلاب تقدیم می کردند و من نیز به عنوان مترجم در آنجا حضور داشتم البته من نیز یکی از آثار قبلی خود با نام جانگویه ها و با موضوع باز آفرینی زیارت غدیریه امام هادی (علیه السلام) را به بیت رهبری فرستاده بودم و زمانی که مرا به مقام معظم رهبری معرفی کردند، ایشان فرمودند: «بله، قبلا اثر ایشان را با نام جانگویه ها دریافت کرده ام».

ناگفته نماند که هیات انتخاب شعرا برای دیدار با رهبر معظم انقلاب برای انتخاب شاعر از استان اردبیل و سایر شهر های آذری زبان گاهی با من نیز مشورت می کنند و من با توجه به اطلاعات و شناختی که از شاعران قدر این استان دارم فرهیختگانی را معرفی می کنم که در سال های اخیر آقای دکتر نظری بقا، ابراهیم عادل نیا و احسان محمدی و در سال جاری نیز خانم سولماز صادق زاده، آقای الفبایی و نیکفال را برای حضور در این دیدار به مسئولان انتخاب پیشنهاد دادم و اگر در مقام انصاف و عدالت قرار بگیریم کارنامه ادبی هر یک از این عزیزان هم به چهره های ادبی نام دار کشور پهلو زده و شاید در مقام مقایسه بالاتر نیز باشد و این مهم مساله ای را به نهاد های فرهنگی ما گوشزد می کند که در شناساندن چهره های هنری و ادبی شهر فعال تر عمل کنیم.

استاد گرانقدر آیا دیدارهای مقام معظم رهبری با شاعران تاثیرهای مثبت یا منفی هم در حوزه رشد یا تغییر سبک های ادبیات دارد؟

بله، به یقین بدانید که تاثیرهای فراوانی در حوزه ادبیات دارد؛ حتی می توان گفت که در این دیدار ها با پیشنهاد های عالی رهبر معظم انقلاب به نحوی سیاست های کلی کشور در حوزه ادبیات و به ویژه شعر تعیین می شود برای مثال امسال مقام معظم رهبری در اثنای سخنرانی خود شعری از شاعر مهدی اخوان ثالث خواندند و فرمودند: «نمی دانم این شعر را چرا و برای چه کسی نوشته است اما این یک مناجات و شعر کامل است؛ اگر میخواهید بنویسید اینگونه بنویسید».

رهبر معظم انقلاب با این جمله یک سیاست کلی در این زمینه تعیین کردند و باید گفت که گرایش کلی نظام نسبت به ادبیات معاصر هرچند از نوع معترض و بدون توجه به زیر پا گذاشته شدن خط قرمزها توسط برخی از این شعرا، ارج نهادن و ارزش دادن به شعر به عنوان سرمایه ملی است.

هر سال با برگزاری این مراسم دیدگاه نظام در مورد ادبیات کشور به روز رسانی می شود و این دیدگاه بسیار تاثیر گذار است به طوری که  بنده در مطلبی با عنوان «سرّ دلبران از حدیث دیگران» که در روزنامه جام جم چاپ شد به بررسی بازتاب این مراسم در بین مهمانان خارجی پرداخته ام.

بد نیست به خاطره یکی از شاعران خارجی در مورد این دیدار ها اشاره ای کنم؛ از نظر یکی از شاعران اهل کشور ترکیه به نام «حسین آکین»، رهبر ما تنها رهبر در بین تمام رهبرهای کشورهای مختلف جهان است که تا این حد برای ادبیات و شعر ارزش قائل است و هرسال زمانی را برای برگزاری چنین مراسمی اختصاص می دهند و البته فضای ساده و بدون تشریفات برگزاری این مراسم نیز در نوع خود برای وی خیلی جالب و حیرت انگیز بوده است.

باید گفت که تجربه ثابت کرده است افرادی که از لحاظ سمت و رتبه در جایگاه بالاتری قرار دارند درک متقابل بیشتر و مرزبندی بر اساس زبان و قومیت در آنها کمتر دیده می شود و بیشتر افراد عادی به چنین مرزبندی هایی معتقد بوده و هر از گاهی نیز در اعمال و رفتار خود نشان می دهند.

استاد برای حسن ختام این گفتگو اگر مطلبی در خصوص وضعیت هنر و فرهنگ در نظر دارید لطفاً بیان فرمایید؟

مطلب خاصی نیست، ولی دوست دارم این مطلب را بگویم که متاسفانه فضای بسته فرهنگی باعث بسته ماندن افکار شده است و متاسفانه سیاست های کلی فرهنگی ما نیز با این مشکل مواجه است و حرمت و احترامی که نسبت به شاعران، نویسندگان و هنرمندان در شهر ما وجود دارد در مقایسه با شهرهای دیگر بسیار کمرنگ بوده است.

برای مثال خود من با وجود فعالیت ها و آثار زیادی که تاکنون داشته ام اگر فعالیت خود را در شهر دیگری ادامه می دادم به مراتب اوضاعی بهتر و به گونه ای متفاوت از اوضاع کنونی ام داشتم و نهاد های هنری و فرهنگی از تجربه های افرادی چون من نهایت استفاده را کرده و به نیازها و خواسته های هنرمندان اهمیت و بهای بیشتری می دادند، بقول عمران صلاحی که از قول مرحوم منزوی به طنز و کنایه نوشت: «شهریار را تبریزی ها شهریار کردند مرا زنجانی ها، منزوی!». حالا من که کمترینم و پیشتر از ما بسیاری بوده اند که به دلیل این بی برنامگی های فرهنگی و گاه تنگ نظری ها عطای شهر را به لقایش بخشیدند.

قسمت عمده ادبیات و هنر اردبیل مربوط به ادبیات مهاجرت آن است، قدیم ها حداقل اقبال به ادبیات کلاسیک بیشتر بود – جوانتر ها راهی به جایی نداشتند اما باز حرمت ادبیات بود که محترم داشته می شد، اما حالا آن هم کمرنگ شده و قدیمی تر هایی که کمی اسم و رسم دار ترند شاید برج و بارو و مجسمه ای دارند اما بی مهری نسبت به ادبیات کهن و معاصر توامان است. این منش کلی فرهنگی کشور نیست و ارج نهادن به فعالیت های فرهنگی جوانترها از خیلی وقت ها پیش در بسیاری از استان ها جزو صدر برنامه ریزی های فرهنگی است اما در شهر ما فقط نوعی جوان هراسی قلمی و هنری مشهود است.

برای حسن ختام این صحبت ها باید بگویم که بنده در این سالها فعالیت های بسیاری در بسط و ثبت ادبیات داشته ام مثلا پرورش بسیاری از  نویسندگان و شاعران جوان و چاپ 14 جلد کتاب خروجی کارگاه ها طی دو سال از برگزاری کلاس های ادبیات خلاق نه تنها در شهر اردبیل بلکه در کل کشور بی نظیر است و اگر بر اساس این آمار، میانگین آثار منتشر شده در نتیجه برگزاری این کلاس ها در سراسر کشور را حساب کنیم می توان گفت اتفاقی نادر از لحاظ حرکت جمعی در کشور است.