به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از البرز، محمد عزیزیان، در یادداشتی به این خبرگزاری در خصوص « پژوهشی در نهج البلاغه از منظر علم ارتباطات» آورده است:به طور کلی می توان گفت که ارتباط با خداوند متعال به دو صورت می باشد: الف : ارتباط وجودی (تکوینی)، این ارتباط ، یعنی اینکه وجود انسان متصل به خداوند است و اگر آدمی دریابد که وجودش در اتصال و ارتباط دائم با سر چشمه هستی است ، بداند که در هستی و بقاوابسته و نیازمند اوست ، و موجودات شعاع و جلوه ای از آن وجود بی نهایت و یگانه هستند ، فهم این ارتباط وجودی به درک محضر خداوند میانجامد و عالم را محضر خدا میداند و روابطش با هستی به گونه ای دیگر و مبتنی بر نگاهی والاتر تنظیم می شود .
ب : ارتباط تشریحی : ارتباطی است که از سوی انسان با پروردگار ، از طریق اعمال و نیات و عبادات و اخلاق و ... محقق می شود.
«مِنهم سجود لا يركعون و ركوع لا ينتصبون و صافون لا يتزايلون و مسبحون لا يسأمون لا يغشاهم نوم العيون و لا سهو العقول و لا فترة الأبدان و لا غفلة النسيان و منهم أمناء على وحيه و ألسنة إلى رسله و مختلفون بقضائه و أمره و منهم الحفظة لعباده و السدنة لأبواب جنانه و منهم الثابتة في الأرضين السفلى أقدامهم و المارقة من السماء العليا أعناقهم و الخارجة من الأقطار أركانهم و المناسبة لقوائم العرش أكتافهم ناكسة دونه أبصارهم متلفعون تحته بأجنحتهم مضروبة بينهم و بين من دونهم حجب العزة و أستار القدرة لا يتوهمون ربهم بالتصوير و لا يجرون عليه صفات المصنوعين و لا يحدونه بالأماكن و لا يشيرون إليه بالنظائر
گروهی از فرشتگان همواره در سجده اند و رکوع ندارند و گروهی در رکوعند و یارای ایستادن ندارند و گروهی در صف هایی ایستاده اند که پراکنده نمیشوند و گروهی همواره تسبیح گویند و خسته نمی شوند و هیچ گاه خواب به چشمشان راه نمی یابد و عقل های آنان دچار اشتباه نمیگردد ، بدن های آنان دچار سستی نشده و آنان دچار بی خبری برخاسته از فراموشی نمی شوند . برخی از فرشتگان ، امینان وحی الهی و زبان گویای وحی برای پیامبران می باشند ، که پیوسته برای رساندن حکم و فرمان خدا در رفت و آمدند . جمعی از فرشتگان حافظان بندگان ، و جمعی دیگر دربانان بهشت خداوند هستند .بعضی از آنها پایشان در طبقات پایین زمین قرار داشته و گردن هایشان از آسمان فراتر، و ارکان وجودشان از طرف جهان گذشته ، عرش الهی بر دوش هایشان استوار است ، برابر عرش خدا دیدگان به زیر افکنده و در زیر آن ، بال ها را به خود پیچیده اند . میان این دسته از فرشتگان با آنها که در مراتب پایین تری قرار دارند ، حجاب عزت و پرده های قدرت ، فاصله انداخته است . هرگز خدا را با وهم و خیال ، نمی سازند ، و نه با همانند آوردن ، به او اشاره می کنند .» (فرازی از خطبه یک نهج البلاغه)
حضرت امیرالمومنین علی (علیه السلام) در این خطبه گرانقدر ، ابتدا شگفتی های فرشتگان را بررسی می نمایند و سپس ارتباط انسان با خداوند را از نوع ارتباط تشریحی بازگو می کنند .
حضرت می فرمایند : فرشتگان مقابل حضرت حق دائم در حال رکوع و سجده می باشند و هیچگاه خسته و فرسوده نمی شوند . حال تو ای انسان آیا خداوند را اینگونه ستایش میکنی، تو که در عبادت هایت سستی میکنی و خیلی زود خسته می شوی ، پس به کدام عمل خود مغرور میشوی . خداوند از ارتباطش با انسان لذت میبرد و هیچگاه ارتباطش را با انسان قطع نمی کند ، آن هم انسانی که در سجود و رکوعش خیلی زود خسته می شود . در واقع خداوند خالق کل شئ است و همه چیز را خلق نموده ، وجود حقیقی از خداست و همه ی موجودات در ارتباط وجودی و دائم با خدا هستند .
ای فرزند آدم هوشیار باش که خداوند فرشتگانی آفرید که گروهی در سجود و گروهی در رکوع و گروهی در قیامند و هرگز خسته نمیشوند و فرسوده نمیگردند. پس تو ای انسان حال که خداوند چنین فرصت گرانقدری به تو عطا نموده تا در برابرش بدون اینکه دائم در حال رکوع و قیام و سجده باشی ، قدرشناس باش و ارتباط خویش را هرگز با حق تعالی قطع مکن .
حال چگونه میتوانی این ارتباط را برای همیشه نگاهدار و نگاهبان باشی ، آری آدمی به واسطه ی دستورات ائمه (علیهم السلام) و بندگان مومن و چنگ زدن به ریسمان الهی میتواند این ارتباط را به نحو احسن برقرار نماید و شیطان رانده شده را از قلب خود براند .
حضرت امیرالمومنین علی (علیه السلام) می فرمایند : « من أصلح ما بينه و بين الله أصلح الله ما بينه و بين الناس، هرکس رابطه اش را با خدا اصلاح کند ، خداوند نیز رابطه اش را با مردم اصلاح خواهد کرد . » (حکمت 89 نهج البلاغه )
* استاد دانشگاه های کرج و پژوهشگر نهج البلاغه
نظر شما