خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: سازمان تجارت جهانی WTO (World Trade Organization) یک سازمان بین‌المللی است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل می‌کند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که موافقتنامههای (حدود ۳۰ موافقت‌نامه) این سازمان را امضا کرده‌اند. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو، سویس قرار دارد. تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۵ ۱۶۱کشور عضو این سازمان شده‌اند. سیشل در حال حاضر جدیدترین عضو این سازمان محسوب می‌شود.
بنابراین گزارش، عضویت در سازمان تجارت جهانی مستلزم پذیرفتن اصول و معاهدات متعددی است که مورد قبول کشورهای عضو قرار گرفته‌است. این مراحل شامل تقاضای عضویت، پذیرش درخواست (الحاق به عنوان عضو ناظر)، تدوین گزارش سیاست‌های تجاری کشور، تشکیل گروه کاری الحاق و در نهایت مذاکرات دوجانبه و چندجانبه‌ای به‌منظور تعیین شرایط عضویت و حصول توافق برای الحاق است. هم اکنون سازمان تجارت جهانی ۱۵۳ عضو دارد (نزدیک به تمامی ۱۲۳ کشوری که اجلاس اروگوئه شرکت کردند، امروز در این سازمان عضو دائم شده‌اند) بیست و هفت بخش از اتحادیه اروپا نیز به عنوان نمایندگان اتحادیه حضور دارند اعضا می‌بایست در طی مراوداتی با دیگر کشورهای عضو تعامل داشته باشند و لزوم عضویت در سازمان این امر را تأیید نمی‌کند که کشورها می‌توانند در منطقه اقلیمی خود خودکفا باشند و یا به استقلال دیگر کشورها صدمه‌ای وارد بیاورند. در ژوئیه ۲۰۱۲ کشورهای ایران، عراق، لیبی، سوریه، بلاروس، الجزایر، بوسنی، صربستان، سودان، ازبکستان و قزاقستان عضو سازمان تجارت جهانی نبودند.
این گزارش می افزاید: ایران از سال۱۹۹۵از این سازمان درخواست عضویت ناظر کرده و به مدت 10 سال پشت درهای آن به انتظار نشسته بود. با اینکه کشورمان در موافقتنامههای قبلی حوزه تجارت مانند سازمان جهانی تجارت و گات، حضور تقریباً خوبی داشته‌است اما اکنون در خصوص سازمان تجارت جهانی این مسئله تکرار نشده و اکنون از متقاضیان الحاق به شمار می‌آید.اولین درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی در ۱۹ ژوئیه ۱۹۹۶ به این سازمان ارسال شد. ایران در ۲۶ مه ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی پذیرفته شد. ولی‌الله افخمی‌راد، معاون وزیر صنعت در این زمینه به مهر گفته است: "مراحل الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت با جدیت از سوی دولت در حال انجام است. ایران به زودی گروه کاری خود را برای آغاز مذاکرات الحاق تشکیل می‌دهد که بر این اساس، ۴۰ کشور برای عضویت در این گروه کاری که پیش مرحله‌ای برای الحاق دائم به سازمان جهانی تجارت است، اعلام آمادگی کرده‌اند. استقبال برای عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت با یک اجماع مناسب به نحوی است که در حال حاضر ۱۷ وزیر از ۱۷ کشور خواهان مذاکره با نماینده جمهوری اسلامی ایران در مورد گزارش رژیم تجاری هستند و ایران هم آمادگی کامل خود را برای الحاق به این سازمان اعلام کرده است. تمامی جوانب کار برای حمایت از صنایع و تولیدات کشور در پروسه الحاق و اصلاح نظام تعرفه‌ای لحاظ خواهد شد، ضمن اینکه بر اساس ارزیابی‌ها، کشور سوئیس بهترین گزینه برای ریاست گروه کاری ایران در مذاکرات الحاق است. "
یادآور می شود: سازمان تجارت جهانی مراحلی را برای الحاق ایران به این سازمان اعلام کرده بود که به شرح زیر است:
- ارائه درخواست الحاق ایران به دبیرخانه سازمان تجارت جهانی
- تصویب درخواست الحاق ایران در شورای عمومی و تشکیل گروه کاری الحاق ایران
- ارائه نظامنامه رژیم تجاری ایران به سازمان تجارت جهانی.
- بررسی و پرسش در مورد گزارش و نظامنامه از ایران و همچنین بررسی شرایط و ضوابط مورد نظر که طی اولین نشست انجام خواهد گرفت.
- در این مرحله که مهمترین مرحله نیز محسوب می‌گردد، ایران با دیگر اعضا وارد مذاکرات چند جانبه می‌شود و به این ترتیب شرایط و ضوابطی که ایران ملزم به رعایت آنها در صورت عضو شدن در سازمان است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- در مرحله ششم که بیشتر اوقات در حین مرحله پیشین انجام می‌گیرد، مذاکرات دو جانبه بین ایران و دیگر اعضا صورت می‌گیرد که باید منجر به توافقی محکم گردد. این توافقات شامل تعهدات و امتیازاتی است که بایست بین کشورها رعایت گردد.
- نتایج مذاکرات ایران در دو مرحله آخر شامل سه سند جداگانه خواهد بود که باید در نهایت به تصویب نهایی اعضای کارگروه برسد.
- سند اول شامل خلاصه توافقات و شرایط پذیرش عضویت است.
- سند دوم شامل خلاصه مذاکرات بین ایران و دیگر کشورهاست.
- سند سوم شامل خلاصه مذاکرات دوجانبه بین ایران و کشورهای عضو دیگر است.
- دست آخر در مرحله ششم گزارشات نهایی به شورای عمومی سازمان ارایه و عضویت قطعی می‌گردد. قابل توجه‌است که تمامی اسناد مربوط به الحاق هر کشور به سازمان جهانی تجارت در تمامی مراحل مورد بررسی در کارگروه، محرمانه بوده و تنها پس از تصویب شورای عمومی این سازمان قابل انتشار است. پس از تصویب نهایی اسناد الحاقی ایران به سازمان تجارت جهانی در شورای عمومی یا کنفرانس وزیران این سازمان، سه ماه به ایران مهلت داده می‌شود تا مصوبه شورای عمومی سازمان تجارت جهانی را در مجلس به تصویب برساند. پس از گذشت مهلت ۳۰ روزه، دولت باید این تائیدیه را به اطلاع دبیرخانه این سازمان برساند. پس از گذشت این مراحل، ایران به عضویت کامل و دائم در سازمان تجارت جهانی در خواهد آمد.
نظر شما