خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: فناوری نانو یا نانوتکنولوژی رشته‌ای از دانش کاربردی و فناوری است که جستارهای گسترده‌ای را پوشش می‌دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه‌های در ابعاد کمتر از یک میکرومتر، معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانومتر است در واقع نانو تکنولوژی فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستمهایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی - عمدتاً متاثر از غلبه خواص کوانتومی بر خواص کلاسیک - از خود نشان می‌دهند. فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی، پدیده‌ای عظیم است که در تمامی گرایش‌های علمی راه یافته واز فناوریهای نوینی است که با سرعت هرچه تمام تر درحال توسعه است. در همین راستا ایران فناوری نانو را به عنوان اولویت اصلی فناوری کشور انتخاب کرده است و برای آن برنامه‌ریزی می‌کند. تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با هدف برنامه‌ریزی بلندمدت و نظارت بر تحقق اهداف نیز در همین راستا است. براساس بند ب ماده 43 برنامه چهارم توسعه کشور دولت موظف بود در سال اول برنامه سند جامعه توسعه فناوری نانو را به تصویب برساند که تدوین این سند توسط ستاد انجام شد و در جلسه مورخ 2/5/84 به تصویب هیئت وزیران رسید.
بنابراین گزارش، راهبرد 10 ساله توسعه فناوری نانو در جمهوری اسلامی ایران براساس چشم‌انداز 20 ساله کشور و قانون برنامه چهارم توسعه تدوین شده است. با توجه به این که این فناوری در بسیاری از کشورهای دنیا دوران طفولیت خود را سپری می‌کند ولی با توجه به سیاست‌ها و راهبردهای ایجاد شده در این زمینه در کشورمان می‌توان گفت فاصله موجود میان ایران و دیگر کشورهای پیشرفته جهان در زمینه این فناوری بسیار کمتر از فاصله موجود در زمینه فناوریهای قدیمی‌تر است و با نگاه مسئولانه دولتمردان می‌توان نه تنها این فاصله را به صفر رساند بلکه در برخی شاخه‌ها بر دیگران پیشی گرفت. با برنامه‌های مدون مسئولین در همین مدت کوتاه نیز توانسته‌ایم به نتایج چشمگیری در زمینه ساخت محصولات نانومتری و پیشرفت در این فناوری دست یابیم که قابل تحسین و ستایش است و به گفته محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت و معدن در پنجمین دوره جشنواره ملی تجلیل از تلاشگران کیفیت کشور ایران در علم نانو از رده ۵۰ به رده هفتم رسید.
بنابراین گزارش، فارس به نقل از محمدرضا نعمت زاده در پنجمین دوره جشنواره ملی تجلیل از تلاشگران کیفیت کشور که با همراهی انجمن ها، تشکل ها و سازمان های دولتی و غیردولتی فعال در حوزه کیفیت برگزار شد؛ نقل کرده است که: "اگر بخواهیم در مسائل اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و اخلاق به درجه کیفیت برسیم، باید از تمام ظرفیت های خود استفاده کنیم. در زمینه های مختلف قابلیت و توانمندی های لازم را برای حرکت به سمت کیفیت داریم و باید برای تحقق این امر سرعت خود را افزایش دهیم. در سال های نخست پیروزی شکوهمند اسلامی در بخش علم نانو در جهان مقام پنجاهم را داشتیم و امروز با تلاش متخصصان ودانشمندان کشور در جایگاه هفتم جهان قرار داریم بنابراین ما می توانیم از ظرفیت ها و توانمندی های لازم برای ارتقاء سطح کیفی در تمام بخش ها برخوردار شویم."
بنابراین گزارش، ایران در سال 2005 میلادی مقام 35 تولید علم در حوزه فناوری نانو را به خود اختصاص داده بود. این رتبه در فاصله سال های 2006 تا 2010 به ترتیب به 31، 23، 20، 16 و 10 ارتقاء پیدا کرده است. در سال های 2011 و 2012 میلادی رتبه ایران با یک پله صعود به رتبه 9 ارتقاء می یابد و در سال 2013 میلادی نیز با دو پله صعود، ایران در جایگاه 7 تولید علم فناوری نانو قرار دارد. ایران در سال جاری در بین کشورهای اسلامی در حوزه فناوری نانو مقام نخست و نیز در بین کشورهای خاورمیانه مقام اول را به خود اختصاص داده است. به زبان دیگر، ایران از سال 2007 به این سو، در بین کشورهای اسلامی و منطقه خاورمیانه جایگاه نخست تولید علم در حوزه فناوری نانو را در دست دارد. رتبه اول تولید علم در حوزه فناوری نانو در سال 2011 تا 2013 در دست جمهوری خلق چین است. ایالات متحده و کره جنوبی در همین بازه زمانی به ترتیب رتبه دوم و سوم را در اختیار دارند. هندوستان، در حالیکه در سال 2011 میلادی موفق به کسب رتبه ششم جهان از نظر تولید علم در فناوری نانو شده بود، در سال های 2012 و 2013 مقام چهارم جهان را به خود اختصاص داده است. آلمان و ژاپن نیز به ترتیب مقام 5 و 6 تولید علم در فناوری نانو را کسب کرده اند. کشورهای فرانسه، انگلستان، تایوان، ایتالیا، اسپانیا، استرالیا، کانادا و سنگاپور که به ترتیب رتبه های 8 تا 15 تولید علم فناوری نانو را در اختیار دارند، همه بعد از جمهوری اسلامی ایران که موفق به کسب رتبه 7 جهان شده است، قرار دارند.
یادآور می شود: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در ایران با الهام از برنامه پیشگامی ملی نانوفناوری در بسیاری از کشورهای دنیا و خصوصاً ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: National Nanotechnology Initiative) در پاییز ۱۳۸۲، پیرو دستور رییس جمهور وقت در مورد توجه جدی به فناوری نانو و برنامه ریزی برای توسعه آن "به صورت رسمی و با ساختار فعلی" تشکیل شد. وظیفة اصلی این ستاد، تعیین مسیر حرکت و اولویت‌های ملی کشور، رفع موانع در زمان اجرا و خدمت‌رسانی به بخش‌های اجرایی (خصوصی و دولتی) برای توسعه فناوری نانو می‌باشد. ستاد ویژه توسعه فناوری نانو می کوشد تا از طریق چشم‌اندازسازی، ارائه تسهیلات، ایجاد بازار و رفع مشکلات، زمینة فعالیت بخش خصوصی و تولید ثروت در جامعه را فراهم آورد.
نظر شما