ه گزارش گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: ممنوعیت و یا جواز ورود غیرمسلمانان در مکان های مقدس از جمله موضوعاتی است که همانند نجاست و طهارت آنان تا به حال مورد بحث و گفت وگوی علما و مفسران بوده و می باشد و پس از گذشت صدهاسال هنوز هم فصل الخطابی برای آن به وجود نیامده است.
ما نظریات برخی از علما را جهت ر وشن شدن موضوع ذیل می آوردیم. «زمخشری» در توضیح دیئگاه فقهای عامه در این مورد می نویسد:
« و قد اختلف الفقها فی دخول الکفار للمسجد، فجوزّه ابوحنیفه رحمه الله، و لم یجوّزه مالک و فرق الشافعی بین المسجد الحرام و غیره»
«فقها در ورود کفار به مساجد اختلاف نظر دارند، ابوحنیفه جایز دانسته، مالک بدان اجازه نداده، و شافعی ما بین مسجدالحرام و دیگر مساجد فرق قایل شده است).
«شیخ الطایفه»، علی رغم اعلام نظر به طهارت اهل کتاب در کتاب «النهایه» در تفسیر آیه «انما المشرکون نجس...» بدون استثنا کردن اهل کتاب می گوید: ظاهرا آیه حکم می کند که کفار نجسند و با این حال امکان ندارد که ورود آنان به هیچ قسمتی از مساجد جایز باشد برای اینکه شرک شان آنان را محکوم به نجاست کرده، به طوری که اجتناب از آن واجب است.
و در کتاب «الخلاف» می فرماید: مشرکان برای ورود به مسجدالحرام یا دیگر مساجد، چه با اذن (از امام مسلمین یا حاکم اسلامی) و چه بدون اذن از آن مجاز نیستند.
اما در کتاب «المبسوط» از باب ضرورت، اسکان موقت آنان را در مساجد پذیرفته و دلیل آن را جای دادن رسول خدا(ص) به اسیران «بنی قریظه» و «بنی النضیر» در مسجد آورده است.سپس با استدلال به این که صدور مجوز در این باره مربوط به قبل از نزول آیه مزبور بوده، ترک آن را احوط دانسته است.
محقق حلی، صاحب شرایع و مرحوم علامه در قواعد حکم به عدم جواز نموده اند و شهید ثانی –قدس سره- در «مسالک» بر این حکم ادعای اجماع نموده است. صاحب «مجمع البیان» در ذکر اقوال مفسران چنین می نویسد: گفته شده است که مراد از آیه منع آنان از ورود به مسجدالحرام در موسم حج و عمره بر اساس حکم حکومتی می باشد و بعضی گفته اند که آنان از دخول به کلیه مساجد و همچنین از حضور در موسم حج و از وارد شدن به حرم نیز منع شده اند.
مرحوم علامه طباطبایی نیز در تفسیرالمیزان می نویسد: نهی از ورود مشرکان به مسجدالحرام به حسب فهم عرفی امر به مومنان است به اینکه نگذارند مشرکان داخل مسجد شوند و از اینکه حکم آیه تعلیل شده به اینکه چون مشرکان نجسند، معلوم می شود که یک نوع پلیدی برای مشرکان و نوعی طهارت و نزاهت برای مسجدالحرام اعتبار کرده است و این اعتبار هرچه باشد غیر از مساله اجتناب از ملاقات کفار است با رطوبت.
قرآن و ورود کفار به مساجد
تاملی در ظاهر آیه نجاست مشرکان، مسایلی چند را به ذهن متبادر می کند که فهرست وار آن را بر می شماریم:
-در این آیه، اهل ایمان مورد خطاب قرار گرفته اند و موضوع آن نیز درباره رفتارشناسی مشرکان است: یا ایها الذین امنوا... – آیه صرفا در خصوص مشرکان است و دلیلی بر فراگیری موضوع بر اهل کتاب دیده نمی شود:
«انما المشرکون نَجَس...» .
-افشای پلیدی و فساد اعتقادی مشرکان-بنابر مفهوم نجس که تعریف آن قبلا گفته آمد؛
-تبیین رابطه پلیدی مشرکان با عدم جواز حضور مشرکان، در مراسم حج، یعنی «انما المشرکون نجس فلا یقربوا المسجد الحرام...»؛
-دستور جلوگیری از نزدیک شدن مشرکان به مسجدالحرام، از سال آینده و آن هم تنها در موسم حج و برای شرکت در مراسم حج:
«فلا یقربوا المسجد الحرام بعد عامهم هذا... » .
(از امسال به بعد به مسجدالحرام نزدیک نشوند).
تاریخ نشان می دهد که مشرکان همه ساله در ایام حج، در گرداگرد کعبه گرد هم آمده و هر طایفه ای از آنان در مقابل بت مخصوص خود که در کعبه آویخته بودند به کرنش و دعا می پرداختند.
به تایید قرآن عظیم الشان «نمازشان در کنار خانه خدا جز سوت کشیدن و کف زدن چیز دیگی نبود: «و ما کان صلاتهم عندالبیت الّا مکاء و تصدیه». بدیهی است که چنین سنت خرافی مشرکان، صحت برگزاری مناسک حج را برای مسلمانان مشکل نموده و فرآیند آن، چیزی جز آلودن فضای معنوی مراسم عبادی سیاسی حج و تخریب و انحراف فکری مسلمانان نبود.
اطلاق حکم فقط به مسجدالحرام اختصاص دارد، به دلیل علمیت مسجدالحرام در ظاهر آیه و اشاره به تجارت مسلمانان با مشرکان که همه ساله در موسم حج و در کنار مسجدالحرام گرمی و رونق می گرفت در حالی که دیگر مساجد، دارای این خصوصیت نبوده و نیستند.
برگرفته از کتاب: مسجد، نهاد عبادت و ستاد ولایت
نظر شما