به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، آیین اختتامیه هفته علمی تمدن نوین اسلامی هم اینک صبح دوشنبه، هفتم دی ماه با حضور شخصیت های فرهیخته علمی فرهنگی در دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در حال برگزاری است.
بنابراین گزارش، حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رییس شورای سیاستگذاری هفته علمی تمدن نوین اسلامی در مراسم اختتامیه این هفته اظهار کرد: منظور از تمدن، یک نظم مدنی پیچیده، عینیت یافته و فراگیر است.
وی ادامه داد: اسلام زمانی می تواند تاثیر خود را داشته باشد که ابعاد مختلف موضوع مشخص باشد و از کلی گویی عبور کنیم؛ صحبت از تمدن نوین اسلامی یعنی اینکه سرنوشت محتوم جهان به ویژه مسلمانان، غربی شدن و در ذیل تمدن غربی قرار گرفتن نیست. طرح موضوع تمدن نوین اسلامی همچنین به معنای مرگ فکراتی همچون تفکر پایان تاریخ است بلکه ما آن را آغازی برای تاریخ بشر دانسته و جستجو می کنیم.
حجت الاسلام غلامی تصریح کرد: موضوع تمدن نوین اسلامی زمانی از میدان علم به میدان عمل منتقل می شود که بر اساس تقویت خودباوری و اعتماد بنفس اسلامی، اولا به رویکرد و معرفت عمومی تبدیل شود و همه بخواهند به سمت تمدن نوین حرکت کنند و ثانیا مردم تدریجا، عالَم غربی را ترک کرده و وارد عالَم اسلامی شوند؛ البته تغییر عالَم در دوران پیش از ظهور حضرت مهدی موعود (عج) نسبی است نه مطلق، هر چند ما منکر نقاط مثبت تمدن های دیگر نیستیم.
حجت الاسلام غلامی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ویژگی های تمدن اسلامی با دیگر تمدن های جهان به صورت روشمند و عالمانه در تعامل است، ابراز کرد: رسیدن به تمدن فرآیند است نه پروژه، افرادی که تمدن را پروژه تلقی می کنند با الفبای تمدن و ماهیت آن آشنا نیستند. روشن است منظور ما به هیچ وجه پروژه نیست البته وجود پروژه در بسترسازی و ریل گذاری این امر موثر است اما تمدن بنا بر ماهیت خود خارج از یک فرآیند طبیعی صورت نمی گیرد البته نگاه پروژه ای امروز در دنیای تمدن را نباید نادیده گرفت اما این نگاه ها لزوما کامیاب نیست.
به گفته وی، فکر و معرفت هرچند نقش کلیدی در تمدن دارند اما به تنهایی تمدن ساز نیستند و به فرض اگر انباری متراکم از علم و معرفت داشته باشیم نمی توانیم بگوییم به تمدن دست یافته ایم؛ در واقع زمانی علم و معرفت به تمدن منجر می شوند که از قابلیت و عینیت یافتگی برخوردار شده و بتوان ثمرات آن را به صورت عیان دید و در جامعه احساس کرد و زندگی را تغییر داد لذا تا زمانی که نتوانیم به فکر خود بروز و ظهور دهیم باید بپذیریم که وارد تمدن نشده ایم.
وی با بیان اینکه ما در علوم انسانی و به طور خاص علوم انسانی اسلامی باید به شرایط باران نظرات کاربردی برسیم، تاکید کرد: اگر این اتفاق نیفتد معلوم نیست بتوانیم رو به جلو حرکت کنیم اما وجود مشکلاتی همچون آلودگی هوا یا بحث آسیب های اجتماعی نشان می دهد که ما هنوز نتوانسته ایم با خط تولید افکار کاربردی نقش مهم و موثری در میدان عمل داشته باشیم، البته ارتباط حکومت ها با نخبگان نیز باید دوطرفه باشد اما نباید نقش مهم حوزه و دانشگاه را در این زمینه نادیده گرفت.
وی با توضیح اینکه هرچند ما از یک تمدن باشکوه صحبت می کنیم اما این سخن به معنای بازگشت به تمدن گذشته و احیای تمدن شکوهمند اسلامی در قرن چهارم و پنجم نیست، بیان کرد: البته تمدن شکوهمند اسلامی در دوران گذشته می تواند تجارب زیادی در اختیار ما قرار دهد و به آن تکیه کرده و تجربه تولد آن را بررسی کنیم حتی در خصوص انحطاط این تمدن بحث و فکر داشته باشیم اما اینکه تصور شود قرار است بازگشت به تمدن اسلامی گذشته داشته باشیم این فکر نادرست است بلکه ما باید تمدن جدید متناسب با اقتضائات روز بسازیم.
حجت الاسلام غلامی اذعان کرد: شک نکنیم وجود نظام سیاسی و دولت اسلامی قدرتمند و مردم سالار در رسیدن به تمدن اسلامی نقش کلیدی دارد به طوری که فرض تمدن منهای دولت اسلامی اساسا منتفی است؛ امروز نیز ادامه تئوری سازی نظام مردم سالاری دینی و تکامل عملی بسیار اهمیت دارد.
وی روشن کردن تعیین نسبت تمدن نوین اسلامی با تمدن مهدوی در دوران ظهور را ضروری دانست و خاطرنشان کرد: البته ما تمدن نوین اسلامی را از جهت قله و صبر به تمدن جهانی مهدوی در دوران ظهور متصل می کنیم اما وقتی امروز صحبت از تمدن نوین اسلامی می شود لزوما منظور ما تمدن مهدوی نیست و با بضاعت دوران غیبت می خواهیم به سمت آن حرکت کنیم و اینطور نیست که این تمدن در دوران ظهور می تواند تحقق پیدا کند.
رییس شورای سیاستگذاری هفته تمدن نوین اسلامی بیان کرد: ما برای رسیدن به تمدن نوین به غنابخشی و تکامل عقلانیت اسلامی و نمودار شدن آن در رگ های جامعه نیاز مبرم داریم که این دیدگاه شهید مطهری نیز هست و به نظر می رسد مراجعه به دیدگاه او می تواند به خوبی ما را در این امر کمک رسانی کند.
وی ادامه داد: شاید بتوان گفت عقلانیت اسلامی هم علت موجده و هم علت مبقیه برای تمدن اسلامی محسوب می شود و دو وجه را در این راستا می توان در نظر گرفت نخست وجه عقلانی معرفت و دوم وجه ابزاری که پاسخگویی به نیازهای روزمره را عهده دار است و ایجاد پیوند میان این دو باید در دستور کار فعالیت های پژوهشی قرار بگیرد.
وی در ادامه سخنان خود با طرح این سوال که آیا تمدن نوین اسلامی جهانی است، بیان کرد: البته پاسخ مثبت است؛ شاید در عصر جدید نتوان تمدنی فرض کرد که جهانی نباشد یا اثرات جدی جهانی نداشته باشد البته منظور قلمرو جغرافیایی جهانی نیست؛ همچنین برخلاف تمدن های مادی تمدن اسلامی قرار نیست به سمت چیرگی و سیطره فیزیکی پیش رود لذا در ذات تمدن اسلامی این مسئله وجود ندارد هرچند برخی این امر را ذاتی تمدن می دانند اما بین ذاتی و ارضی بودن این دیدگاه اختلاف نظر وجود دارد هرچند دأب اسلام اینگونه نیست که بخواهد فکر خود را تحمیل کرده و بر دیگران هژمونی داشته باشد.
وی با اشاره به نگرانی غرب از گسترش اسلام، ابراز کرد: سبک زندگی اسلامی که به شدت در قلب اروپا و آمریکا در حال گسترش است باعث شده غربی ها از نفوذ و گسترش این تمدن در میان خود به اضطراب بیفتند.
رییس شورای سیاستگذاری هفته تمدن نوین اسلامی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه درباره تمدن اسلامی دهها مسئله و نظریه جدی وجود دارد و نباید این امر را ساده انگاشت، خاطرنشان کرد: در این راستا باید یک احصاء جدی داشت و مسایل پرسش هایی که در میان خود و منتقدان تمدن اسلامی وجود دارد را بررسی کرد و به این امر نظم و منظومه داد و آن را تبدیل به پروژه های تحقیقاتی آینده کرد.
حجت الاسلام غلامی در پایان سخنان خود با تاکید بر اینکه ما تاکنون شاید یک صدم مسایل مربوط به تمدن را توجه نکرده و در این راستا پاسخی هم ارایه نکرده ایم و هنوز در ابتدای کار هستیم، یادآور شد: هفته تمدن نوین اسلامی آغاز کار است که می توان از این رهگذر بخش های مختلف تمدن در حوزه و دانشگاه های مختلف فعال کرد لذا پیشنهاد می کنم اساتید و روسای مراکز تحقیقاتی در این راستا به هیچ وجه متوقف نشده و هفته تمدن نوین اسلامی سال آینده نیز تکرار شده و پس از آن به صورت دوسالانه برگزار شود تا از غنای علمی کافی برخوردار باشد.
نظر شما