به گزارش خبرگزاری شبستان پنجمین کرسی آزاداندیشی دانشگاه ادیان و مذاهب با عنوان «اندیشه حد وسط در اخلاق اسلامی» با ارائه نظریه سید حسن اسلامی و نقد و داوری محسن جوادی برگزار می شود.
بنا بر این گزارشT یکی از دغدغه‌های اساسی عالمان اخلاق مسلمان تعیین معیار منش درست و رفتار درست بوده است. این مسئله آنان را به بسط و پرورش نظریه حد وسط در اخلاق برانگیخته است که حاصل آن تعریف فضیلت بر اساس حد وسط میان دو رذیلت است. این اندیشه که ریشه در آرای افلاطون و ارسطو دارد، عالمان اخلاق را به ساختاری راهنمون شده است که اخلاق را شامل چهار فضیلت اصلی می‌داند که هر یک میان دو رذیلت قرار دارد که دو سوی افراط و تفریط به‌شمار می‌رود.
این نگرش که با شهودهای اولیه و تجربه عمومی ما سازگار است، در عین داشتن مزایایی هنگامی که به صورت یک نظریه عام در می‌آید مشکلاتی می‌آفرید. برخی از مشکلات این نظریه، که در قالب اخلاق فلسفی خود را نمایانده است، عبارتند از: (1) نبود برخی فضایل اصلی در دل این ساختار؛ (2) اصلی نبودن برخی از این فضایل؛ (3) عدم تطابق تعریف این فضایل در دو سنت یونانی و اسلامی؛ و (4) اشتدادی بودن برخی فضایل.
این گزارش می افزاید: به نظر می‌رسد که اندیشه حد وسط هرچند نقطه عزیمت خوبی برای تأمل اخلاقی به شمار می‌رود، نمی‌تواند به صورت یک نظریه جامع ارائه شود و دفاعی که از آن صورت می‌گیرد ناکارآمد است.
مسئله آن است که ایده حد وسط ارسطویی را به دو گونه می‌توان تقریر کرد. طبق تقریر مسلط و مقبول در جهان اسلام، اصولاً حد وسط معیار و ملاک تعریف فضیلت به شمار می‌رود و همه فضیلت‌ها عبارتند از حد وسط هایی میان دو رذیلت. اما طبق تقریر دوم می‌توان در عین قبول ایده حد وسط به مثابه اصل راهنمای کلی، لازم نیست که همه فضایل را میانه دو رذیلت قلمداد کرد. با این تقریر، می‌توان همچنان از اندیشه حد وسط دفاع کرد.
گفتنی است، کرسی آزاداندیشی «اندیشه حد وسط در اخلاق اسلامی» ساعت 30 و 12 دقیقه روز پنجشنبه سوم دی ماه در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار می‌شود.
نظر شما