حجت الاسلام امیرمحسن عرفان در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه باید بتوانیم تعادلي ميان اهداف کلان اندیشه مهدویت و آن‌چه در جشن‌های آغاز امامت و ولایت حضرت ولی‌عصر(عج) به مخاطب ارائه مي‌شود، فراهم كنیم. گفت: به رغم سعي ميراث گران‌سنگي كه در باب فهم آموزة مهدويت براي ما بازمانده است، هنوز و همچنان مبتلا به كاستي‌ها و ناراستي‌هاي بسياري در رويكرد به آموزة مهدويت هستيم.
وی با اشاره به اصول برگزاری مراسم های مذهبی در جامعه دینی، خاطرنشان کرد: طبیعی است که برگزاری مراسم‌های مذهبی در جامعه دینی مبتنی بر اصول کلی‌ای همچون انطباق با آموزه‌های اسلامی، احیای ارزش‌های اسلامی و انقلابی، امیدبخشی در برابر امیدزایی، آموزندگی در برابر انحراف، انسان‌سازی و ... است، اما در این زمینه گفتنی است که با مفروض گرفتن این اصول، مواردی نیز از مهم‌ترین شاخصه‌های یک جشن مطلوب به مناسبت آغاز امامت و ولایت حضرت ولی‌عصر(عج) مطرح می‌باشد.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه برای نمونه از مهم‌ترین ویژگی یک مراسم مهدوی "توجه کلان به عمق معنایی معارف مهدوی" است، اظهارداشت: ساده‌سازی حقایق معنوی و تقلیل دادن آنها به امور قابل فهم برای مخاطبان عادی به قیمت فدا کردن اصالت و خلوص این حقایق را می‌توان ازجمله کاستی‌های برخی از جشن‌ها و عزاداری‌ها دانست.
این پژوهشگر مهدوی تصریح کرد: با وجود این، باید برای رفع پاره‌ای کاستی‌ها، به ویژه کاستی‌های محتوایی که به کاهش اثرگذاری برنامه‌های مذهبی می‌انجامد، چاره‌اندیشی شود، مشکل غلبة محتوای فرهنگ عامه‌پسند بر پیام دینی از مهم‌ترین کاستی‌ها در این زمینه است.
وی با بیان اینکه باید متذکر شد گرايش شديد جامعة شيعي به مباحث مهدويت سبب شده كه شاهد سطحي‌نگري و كميت‌گرايي در رويكرد به آموزة مهدويت باشیم، تاکیدکرد: در حال حاضر، ساز و كارهاي فرهنگی به نحوي تنظيم شده‌اند كه برنامه‌هاي كمّي را ارزشمند تلقي كرده و انجام آن را تشويق مي‌كنند.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه مهدویت‌گرایی عوامانه؛ در رویکرد به اندیشه مهدویت بنای استقلال دارد، ادامه داد: از این‌رو، خود را بی‌نیاز از مرجعیت رسمی تفسیر این اندیشه می‌داند، در گرایش عرفی به اندیشه مهدویت احساسات حرف اول را می‌زند و از سویی دیگر در مراجعه به منابع نیز آسان‌گیر و متساهل است، همچنین در رویکرد عرفی به اندیشه مهدویت، برداشت‌های دینی براساس مفاهیم و اصول بنا نشده است.
این پژوهشگر مهدوی گفت: در باب مهندسی بیان و ابلاغ معارف مهدوی در جشن‌های نهم ربیع، آن‌چه در گام نخست بسیار حائز اهمیت است، شناخت جامع و کامل از جایگاه و اهمیت این روز بزرگ است و در گام دوّم شناخت مبانی استواری است که قرار است جشن‌ها و تبلیغات مهدوی در این عرصه بر آن بنا گذاشته شود.
وی با بیان اینکه عدم توجه به مبانی و ویژگی تبلیغ معارف مهدوی در این روز سبب می‌شود که یا در اصل تبلیغ یا در کاربردی بودن آن به خطا رویم، افزود: ضروری است که باید به وسیله بازتوليد و بازاندیشی در محتواهاي خاصي كه در كتب مهدويت موجود است و انتشار هدفمند اين محتواها درصدد ترویج فرهنگ انتظار و مهدويت باشیم، از سویی دیگر نباید با تكيه بر احساسات و هيجانات، دین‌داری سطحي و عاميانه و گاه، بدون چارچوب فكري را گسترش داد.
حجت الاسلام عرفان آفت‌زدایی و ستیز با ناراستی‌ها را ازجمله ویژگی‌ها و رسالت‌های برگزاری جشن‌های نهم ربیع‌الاول دانست و بیان داشت: سوگمندانه باید گفت که برخی در این ایام، نه غالباً از منظری واقع‌بینانه بلکه یک‌سویه و جهت‌دار درصدد دامن زدن به اختلافات مذهبی هستند، به عبارتی بیش و پیش از آن‌که درصدد کشف و شناسایی حقایق و ظرفیت‌های بیان و بلاغ معارف مهدوی باشند، درصدد برگزاری جشن‌هایی به مناسبتی خاص هستند و پر پیداست که این امر، بدون دامن زدن به اختلافات مذهبی شدنی نبوده است.
این پژوهشگر مهدوی گفت: این اختلاف‌پراکنی‌ها همچون بذری است که در چنین مواقعی کاشته می‌شود و با گذشت زمان اگر به موقع آفت‌زدایی صورت نگیرد، ریشه می‌دواند و آرام آرام شاخ و برگ خود را نشان می دهد تا در زمان مناسب به ثمر نشیند.
وی با بیان اینکه ضروری است "ارزیابی‌های مستمر جشن‌های نهم ربیع الاول" در دستور کار متولیان فرهنگی در این عرصه باشد، خاطرنشان کرد: در این زمینه گفتنی است که باید روش‌های اجرا شده در برگزاری جشن‌های مهدوی مورد ارزیابی قرار گیرد و نقاط قوت و ضعف آن بررسی شود تا روش‌های آتی از حداکثر بهره‌وری برخوردار باشند، ارزیابی مستمر فعالیت‌های تبلیغی در عرصه مهدویت به معنای تنظیم روش‌های کار و بررسی نتایج عملکردها و استمرار ارزیابی کار بر مبنای استانداردهای علمی و تبلیغی است.
حجت الاسلام عرفان با اشاره به سوال هایی خطاب به مسئولایان فرهنگی، اظهارداشت: در پایان پرسش‌های متعددی را پیش‌روی سیاست‌گذاران فرهنگی و مدیران اجرایی و تبلیغی برگزاری جشن‌های نهم ربیع قرار می‌دهم: آیا اکنون جوانان ما یا اندیشوران ما رویکردی مؤثری به جشن‌های آغاز امامت و ولایت حضرت ولی عصر(عج) داشته‌اند؟ به لحاظ قشربندی اجتماعی، بیشتر کدام گروه‌ها فریب جریان‌های انحرافی در برگزاری برخی مراسم‌های اختلاف زا در این زمینه را خورده‌اند؟ ریشه‌های روان‌شناختی، جامعه‌شناختی و فرهنگی استقبال مردم از برنامه‌های مهدوی در چیست؟ برگزاری برخی جلسات واهی که به اختلافات مذهبی دامن می‌زند چه تهدیدی را متوجه پیام اصلی چنین روزهایی می‌سازد؟ پرسش‌هایی از این دست فراوان است که پاسخ آن را به پژوهش‌گران با انصاف و مدیران دغدغه‌مند وا می‌گذارم.
نظر شما