خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ آیت الله محمد هادی هادوی در نیمه اول رجب سال 1277 در بیرجند به دنیا آمد. نیاکان او اصفهانی بودند و پیش از فتنه محمود افغان (1135) و یا هنگام آن از اصفهان به بیرجند کوچیدند. پدرش، ملاّ محمد حسین (متوفی ۱۳۰۷) از شاگردان شیخ مرتضی انصاری متوفی (۱۲۸۱) و از مشاهیر علما و زاهدان بیرجند به شمار رفته و صاحب تألیفاتی در فقه و اصول است.
شیخ محمّد هادی تحصیلات مقدماتی و سطح را نزد پدرش و نیز در مدرسه معصومیّه بیرجند آموخت و در شانزده سالگی همراه خانواده به مشهد رفت و در آن‌جا به تحصیلات خود ادامه داد. وی قوانین الاصول را نزد پدر و فقه را در مشهد در محضر سید محمدباقر گلپایگانی و حکمت و کلام را در محضر آخوند ملاّ محمّد رضای روغنی سبزواری، از شاگردان حکیم سبزواری متوفی ( ۱۲۸۹) آموخت.
همچنین قریحه و طبع شعر او بر اثر معاشرت با حاج میرزا حبیب الله مجتهد خراسانی (متوفی ۱۳۲۷) و شیخ محمّد حسن کرمانی و استفاده علمی از محضر آنان شکوفا شد و در سال ۱۲۹۹ همراه پدر و مادر به نجف رفت و از آن‌جا پدر و مادرش به کربلا رفتند و او به سامرا عزیمت نمود و در مدت دو سال و اندی که در آن‌جا بود از محضر میرزا محمدحسن شیرازی (متوفی ۱۳۱۲) و سایر اساتید بهره برد و از نظر ادبی مورد توجه میرزای شیرازی قرار گرفت.
وی سپس به نجف رفت و در جلسات درس میرزا حبیب الله رشتی (متوفی ۱۳۱۲) و آخوند ملا محمد کاظم خراسانی متوفی(۱۳۲۹) و سید محمد کاظم یزدی متوفی( ۱۳۳۷)، صاحب والعروه الوثقی دیگران حاضر شد. در ۱۳۰۵ به کربلا رفت و ازدواج کرد و تا ۱۳۰۷، که پدر و مادرش به فاصله یک هفته از دنیا رفتند، در کربلا ماند. در ۱۳۰۸ به مکه و مدینه رفت و سپس برای تکمیل تحصیلات به سامرّا بازگشت و ملازم میرزای شیرازی شد.
پس از وفات میرزای شیرازی، بیرجندی همراه سید اسماعیل صدر، به کربلا رفت و در سال 1319 به دعوت امیرمحمّد اسماعیل خان شوکت الملک، حاکم وقتِ قائنات، سید اسماعیل صدر او را برای تصدّی امور شرعی به بیرجند اعزام داشت، و با احترام و استقبال شایان مردم به بیرجند وارد شد البته آیتی تاریخ بازگشت او را به بیرجند ۱۳۱۶ دانسته است.
آیت الله شیخ محمّد هادی هادوی در دورهٔ اول مجلس شوراء ملی از طرف آخوند خراسانی به عنوان مجتهد طراز اول معرفی شد، ولی وی نپذیرفت و عهده‌دار ریاست انجمن ولایتی شد و علت پذیرفتن ریاست انجمن ولایتی را رسمیت داشتن آن انجمن برای رفع اجحافات معمول در آن زمان بیان کرده است.
ایشان مجتهدی روشنفکر و به دور از قشریگری و تنگ نظری بود و تا آخر عمر در بیرجند ماند و با وجود فقر و تنگ دستی به تالیف و تبلیغ دینی اشتغال داشت و در میان مردم به حسن معاشرت و مدارا ممتاز بود و با علمای عامه برخوردی پسندیده و مسالت‌آمیز داشت.
او از معدود عالمانی بود که همراه با دخالت در سیاست، زهد و تقوای خود را حفظ کرد و در منابع، از فضل و دانش و کمالات نفسانی و اخلاقی شیخ هادی ستایش شده است.
همچنین آیت الله شیخ محمّد هادی هادوی با تأسیس مدرسه شوکتّیه بیرجند با سبک جدید که سبب بروز مخالفتهایی از سوی برخی مردم شده بود با اعزام تنها پسر خود به مدرسه شوکتیه در ذهن و فکر مردم اثری عمیق بر جای گذاشت و کار این مدرسه رونق گرفت. این در حالی بود که پیش از تاسیس مدارس به سبک جدید، تعلیم و تربیت به عهده مکتب‌خانه‌ها بود که افراد روحانی نقش موثری در آنها داشتند.
وی علاوه بر مراتب علمی و فقهی، ادیب و شاعر بود و در شعر هادی تخلص می‌کرد و بشتر اشعار وی در مدح و منقبت و نیز مراثی خاندان عصمت علیه السلام است. دیوان او شامل سه هزار بیت، همراه با مقدمه ای مفصل (۱۲۰ص) در شرح احوال خود و ترجمه بخشی از خطبه حضرت زهرا علیها السلام در ۱۳۱۴ ش به طبع رسیده است و بعضی آثار و اشعار وی در مجلات دبستان، پیمان و کانون شعرا مندرج است.
بقیه آثار آیت الله هادوی شامل ترجمه عهدنامه مالک اشتر (تهران ۱۳۱۶ ش)، ترجمه الادب الکبیر ابن مقفع که با ترجمه عهدنامه در ۱۳۱۵ـ۱۳۱۶ در تهران به طبع رسیده است و مائده محمدیّه در بیان اینکه همه معارف به سلسله انبیا منتهی می‌گردد.
وی در ۱۳۲۶ ش در بیرجند درگذشت و آرامگاه ایشان در داخل قبرستان پائین شهر بیرجند واقع شده و در ۱۳۵۵ ش انجمن آثار ملی مقبره وی را بازسازی و مرمت کرد.
ارسال ۲۰ مقاله به همايش بزرگداشت آيت الله هادوي
محمدطاهر گرایلی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار شبستان در بیرجند با اشاره به برگزاری همایش بزرگداشت عالم واقف آیتالله شیخ محمدهادی هادوی، اظهار کرد: این همایش در راستای توسعه و ترویج فرهنگ غنی وقف و تکریم از واقفان خیراندیش و علمای که در این موضوع نقش داشته اند ساعت 9 صبح روز پنج شنبه 26 آذرماه جاری در سالن غدیر بیرجند برگزار می‌شود.
وی با بیان اینکه تاکنون 20 مقاله برای شرکت در این همایش دریافت شده، افزود: روحانیت، وقف، اقتصاد مقاومتی، خدمات متقابل وقف و حوزه های علمیه، شناخت ابعاد شخصیتی علمی، اجتماعی، سیاسی آیت الله شیخ هادی هادوی، معرفی و تشریح تالیفات آیت الله شیخ هادی هادوی و بررسی موقوفات آیت الله شیخ هادی هادوی و نقش ایشان در ایجاد وقف از موضوعات مقالات این همایش است.
گزارش: زهرا مهرور
نظر شما