خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: نشست ویژه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به منظور تصمیم‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای که از سوی کشورهای 1+5 برای خاتمه دادن رسیدگی به موضوع مسایل گذشته و حال برنامه هسته‌ای ایران به این شورا ارایه شده بود روز گذشته برگزار شد. سرانجام این نشست پایان دادن به تمامی اتهاماتی بود که در حوزه پرونده هسته ای ایران و ابعاد نظامی آن در اذهان متصور شده بود.
بنابراین گزارش؛ پس از برگزاری این جلسه و اعلام نتایج آن مقامات کشورهای حاضر در نشست ویژه شورای حکام وبسیاری دیگر از مقامات کشورهای اروپایی به اظهارنظر در رابطه با نتایج این نشست پرداختند. رسانه های خارجی نیز در طیف گسترده ای با گفتگو با تحلیلگران به بررسی ابعاد این فرجام پرداختند. آنچه در زیر می خوانید گزیده ای از اظهارات و نظرات کارشناسان و مقامات کشورهای مختلف است که در رسانه های داخلی کشورمان منعکس شده است:
ظریف: PMDبه تاریخ پیوست
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از صدور قطعنامه جدید شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که با خاتمه دادن به بررسی موضوعات باقیمانده گذشته (موسوم به پی ام دی)، فصل نوینی را در رابطه با پرونده هسته‌ای ایران و همکاری‌های کشورمان با آژانس می‌گشاید، استقبال کرد.
وی اظهار داشت: سرانجام شورای حکام پس از 12 سال، با اذعان به تکمیل نقشه راه بین ایران و آژانس، بسته شدن پرونده موسوم به پی ام دی را با استفاده از عبارت صریح close consideration در بند 9 قطعنامه خود اعلام کرد.
ظریف افزود: این قطعنامه بسیار فراتر از بستن موضوع موسوم به پی ام دی رفته و رسماً 12 قطعنامه پیشین شورای حکام در خصوص برنامه هسته‌ای ایران که حاوی اتهامات و محدودیت‌های جدی برای برنامه هسته‌ای کشور بود را لغو کرده است. همچنین شورا دستور کار ناظر به اقدامات گذشته را رسماً خاتمه داده و دستور کار جدیدی تحت عنوان «اجرای برجام» که نگاه به آینده دارد، برای مدت مشخصی ایجاد کرده است.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: بر اساس این قطعنامه می‌توان به صراحت گفت موضوع جعلی ابعاد به اصطلاح نظامی برنامه هسته‌ای ایران، موسوم به پی ام دی، به تاریخ پیوسته است. اکنون بر اساس نص صریح گزارش اخیر آقای آمانو، با همه نقاط ضعف آن، عدم انحراف مواد هسته‌ای به سوی فعالیت‌های غیر صلح آمیز رسماً تأیید و در نتیجه نداشتن هرگونه تخلف ایران در هیچ بازه زمانی از معاهده اشاعه (ان پی تی) احراز شده و ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران یک بار دیگر به اثبات رسیده است. جمهوری اسلامی ایران با تاکید مجدد بر سیاست همیشگی خود در زمینه حرمت سلاح‌های کشتار جمعی و پایبندی به مفاد معاهده عدم اشاعه (ان پی تی) برای اجرای کامل و با حسن نیت تعهدات خود در برجام، به شرط پایبندی کامل طرف‌های 1+5 به تعهدات متقابل خود، اعلام آمادگی می‌کند.
عراقچی: یک معضل بزرگ به نام پی ام دی بسته شد
سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در برنامه تیتر امشب برای بحث درباره بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در برنامه تیتر امشب شبکه خبر حضور یافت و نکاتی را در این زمینه بیان کرد که گزیده ان به شرح زیر است: یک مرحله مهم از اجرای برجام و یک معضل بزرگ به نام پی ام دی امروز بسته شد و همانظور که دکتر ظریف فرمودند به تاریخ پیوست. شورای حکام امروز یک دستور کار داشت و آلمان به نمایندگی 1+5 این موضوع را در شورای حکام مطرح کرد. 37 عضو برای سخنرانی در نشست ثبت نام کرده بودند که حتی اعضای غیر شورای حکام نیز برای سخنرانی ثبت نام کرده بودند. در جلسات شورای حکام در هنگام مباحثات دیگر کشورها نیز می‌توانند مشارکت کنند اما هنگام رای گیری فقط 35 کشور حضور خواهند داشت. تقریبا همه کسانی که صحبت کردند در تایید قطعنامه و اظهار خوشبختی از پایان یافتن نقشه راه بود و بیانیه‌های صادر شده عمدتا بسیار مثبت بوده و در جهات نگاه به آینده بوده و در پایان جلسه رئیس برزیلی شورای حکام گفت که به نظر می‌رسد که این قطعنامه با قاطعیت آرا به تصویب برسد و حتی به رای گیری گذاشته نشد و به اتفاق آرا همگی با این قطعنامه اعلام موافقت کردند. نمی‌توان در این قطعنامه هیچ نکته منفی ویژه‌ای یافت و کلیت قطعنامه و مولفه‌های آن مثبت بوده و در این قطعنامه هیچگونه ابراز نگرانی و عبارت منفی نداشته و همه جا از ادبیات مثبت و سازنده استفاده شده و در حقیقت کلیت آن ساختار مثبتی بوده و مولفه‌های اصلی آن اعلام می‌کند که نقشه راه میان ایران و آژانس تمام شده و تمامی موضوعات مربوط به پی ام دی حل شده و اعلام می‌شود که همه قطعنامه‌های گذشته لغو می‌شود.
آمانو: ایران با جدیت در حال انجام گام‌های مقدماتی برای رسیدن به روز اجرای برجام است
یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، پس از پایان نشست شورای حکام در یک کنفرانس خبری، گفت علی‌رغم تصویب این قطعنامه هنوز نقاط خاکستری با ایران وجود دارد. ایران با سرعت و جدیت در حال انجام گام‌های مقدماتی برای رسیدن به روز اجرای برجام است، اما گفت رسیدن به این مرحله تنها به سرعت اقدامات ایران وابسته نیست و آژانس هم برای راستی‌آزمایی از اقدامات ایران، نیازمند زمان است.
وی تخمین زد راستی‌آزمایی از اقدامات ایران، نه نیازمند چند روز خواهد بود و نه چند ماه، بلکه تحقق این امر به چند هفته زمان نیاز خواهد داشت.
استقبال جان کری از مختومه شدن پرونده «پی ام دی» ایران
وزیر امور خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای از بسته شدن موضوع ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران استقبال کرد. در بیانیه جان کری در خصوص مختومه شدن پرونده «پی ام دی ایران» آمده است: من از تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی از طریق اجماع درخصوص ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران در گذشته (پی ام دی) استقبال می کنم. این قطعنامه به شورای حکام اجازه می دهد اکنون تمرکز خود را به اجرا و راستی آزمایی کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) معطوف کند.
در ادامه بیانیه جان کری آمده است: گزارش مدیر کل آژانس در دوم دسامبر (11 آذر)، مطابق با آن چیزی است که آمریکا مدت های طولانی درباره برنامه هسته ای ایران ارزیابی کرده و نیز مطابق با ارزیابی خود آژانس است.
او در بیانیه مذکور مدعی شد: خاتمه دادن به دستور کار «پی ام دی،» به هیچ وجه مانع از آن نخواهد شد که آژانس در آینده در صورتی که دلیلی در اختیار داشته باشد که مبنی بر تخطی ایران باشد، به تحقیق نپردازد. در واقع، برجام با اجرای پروتکل الحاقی و دیگر تدابیر شفاف سازی پیشرفته، باعث می شود که آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دنبال کردن هرگونه نگرانی های احتمالی در آینده موقعیت بهتری داشته باشد.
در بخش پایانی بیانیه جان کری درباره بسته شدن موضوع «پی ام دی» آمده است: قطعنامه امروز به روشنی بیان می کند که شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به دقت نظاره گر خواهد بود تا درباره تعهد ایران به برجام راستی‌آزمایی کند. ما در ادامه همچنان روی اجرای کامل برجام تمرکز شدید خواهیم داشت تا درباره ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران اطمینان حاصل کنیم.
استقبال انگلیس از قطعنامه شورای حکام
فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس ضمن مستقل توصیف کردن ارزیابی نهایی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران از چنین ارزیابی استقبال کرد.
وزارت امور خارجه انگلیس متن بیانیه فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس در واکنش به بسته شدن پرونده ادعایی آژانس درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران را منتشر کرد.
در این بیانیه که در تاریخ پانزدهم دسامبر منتشر شده، فیلیپ هاموند به اهمیت قطعنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره کرده است.
پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه انگلیس افزود: فیلیپ هاموند از ارزیابی نهایی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره توانایی های هسته ای ایران استقبال کرده است.
شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی امروز قطعنامه ای را با اجماع تصویب کرد که براساس آن رسما اعلام شد ایران همه فعالیت هایی را که باید براساس نقشه راه درباره پی ام دی انجام می داد، اجرا کرده است. این کار به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه می دهد که به بررسی این موضوع خاص ، خاتمه دهد.
متن بیانیه فیلیپ هاموند به شرح ذیل است: امروز روز مهمی در تعامل ما با ایران است. تحقیق چهار ساله درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران به پایان خود رسیده است و اکنون تمرکز آژانس بین المللی انرژی اتمی به سمت راستی آزمایی و نظارت بر توافقنامه هسته ای تاریخی خواهد بود که در ماه ژوئیه بدست آمده بود.
فیلیپ هاموند افزود: اجرای کامل این توافقنامه ، به همراه تبعیت ایران از بازرسی های پیشرفته و فعالیت های راستی آزمایی ، کارآمد ترین راه برای اطمینان یافتن از این مسئله است که ایران برنامه هسته ای نظامی را دنبال نمی کند.
بدین ترتیب، به تضمین امنیت منطقه ای کمک می کند و به ایران اجازه می دهد که بار دیگر با جامعه بین المللی تماس داشته باشد. ما مشتاقانه منتظر آن هستیم که شاهد باشیم ایران بقیه فعالیت های خواسته شده از این کشور را قبل از« روز اجرا» تکمیل می کند تا اینکه(رسیدن به ) چنین روزی ممکن شود و تحریم ها نیز شروع به برداشته شدن بکنند.
واکنش صهیونیست ها به ارزیابی نهایی آژانس از برنامه هسته ای ایران
صهیونیستها ساعاتی پس از انتشار گزارش آژانس و مختومه اعلام شدن پرونده PMD در بیانیه ای مدعی شد: باید به برنامه هسته ای ایران هنوز شک داشت و نباید به سادگی از آن گذشت.
وزارت خارجه رژیم اسرائیل اعلام کرد: گزارش آژانس درباره پرونده هسته ای ایران به روشنی ثابت می کند که این کشور درصدد دستیابی به سلاح هسته ای بوده است و فعالیت های آن قبل از ۲۰۰۳ این مسئله را روشن می کند.
در بیانیه صهیونیستها آمده است: نباید به ایران اعتماد کرد چون آنها یک دهه به دنبال سلاح هسته ای بوده اند. از سوی دیگر بعد از گزارش نهایی آژانس درباره پرونده هسته ای ایران کشورهای اروپایی از این گزارش استقبال کردند.
یادآور می شود: در پی انتشار گزارش یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در موضوع PMD، کشورهای 1+5 پیش‌نویس پیشنهادی خود برای قطعنامه جدید شورای حکام در موضوع برنامه هسته‌ای ایران را پس از مشورت با ایران به رئیس برزیلی شورای حکام رسما ارائه و ثبت کردند. این پیش نویس سه‌شنبه 24 آذر در جلسه فوق العاده شورای حکام به تصویب رسید. این قطعنامه نه فقط برای بستن PMD، بلکه از آن مهم‌تر به منظور تدوین فصل نوینی برای پرونده هسته‌ای ایران در شورای حکام، در پرتو برجام و قطعنامه جدید شورای امنیت، طراحی شده و به همین دلیل است که تمامی قطعنامه‌های گذشته خود را لغو می‌کند.
مهم‌ترین محورهای این قطعنامه عبارتند از:
استقبال از انعقاد برجام و نیز «نقشه راه» بین ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات باقیمانده گذشته و حال (پی ام دی)،
همراهی با شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه «انعقاد برجام نشانگر یک تغییر بنیادین در رسیدگی به این موضوع است»،
توجه به گزارش اخیر مدیرکل به شورای حکام در خصوص موضوعات باقیمانده گذشته و حال (PMD) به عنوان مبنایی برای بستن پرونده و اعلام خاتمه رسیدگی به این موضوعات،
ابراز رضایت از اینکه نقشه راه طبق برنامه زمانی توافق شده انجام شده است،
ملحوظ داشتن صریح بسته شدن پرونده PMD با عنایت به تکمیل نقشه راه،
لغو 12 قطعنامه شورای حکام که طی سالهای 2003 تا 2012 در رابطه با موضوع اجرای پادمان با ایران و از جمله مطالعات ادعایی علیه ایران تصویب شده‌اند،
لغو تصمیم های قبلی شورای حکام در مورد منع ارائه مساعدت‌های فنی به ایران،
ختم رسیدگی به دستورکار جاری شورا: «اجرای موافقتنامه پادمان NPT و مفاد ذیربط قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران» که نگاه به گذشته داشت،
ایجاد یک دستور کار جدید تحت عنوان: «اجرای برجام و راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت» که نگاه به آینده دارد،
مشخص کردن دوره زمانی 10 ساله برای عادی سازی پرونده ایران در شورای حکام.
علاوه بر موارد فوق:
در این قطعنامه برای اولین بار با لحنی مثبت در مورد همکاری ایران به منظور حل و فصل موضوعات هسته‌ای صحبت شده است، و هیچ نکته یا عبارت پردازی منفی همچون ابراز نگرانی و ... در آن وجود ندارد.
قطعنامه هیچ درخواستی از مدیرکل برای ادامه کار روی موضوعات گذشته ندارد. حتی قطعنامه‌های گذشته شورای حکام که در آنها از مدیرکل خواسته شده بود در مورد PMD گزارش بدهد هم لغو شده‌اند. بدین ترتیب از نظر شورای حکام به عنوان رکن تصمیم گیری آژانس، مدیرکل دیگر در مورد PMD وظیفه ای ندارد.
از این به بعد طبق بند 4 قطعنامه، مدیرکل تنها در خصوص اجرای برجام و یا بروز مشکلی خاص در اجرای برجام گزارش خواهد داد. در حقیقت مدیرکل منبعد فقط نگاه به آینده دارد.
به طور خلاصه این قطعنامه واجد کلیه مؤلفه های لازم برای مختومه شدن موضوع PMD می‌باشد. این مولفه‌ها عبارتند از:
اذعان به تکمیل نقشه راه بین ایران و آژانس،
لغو 12 قطعنامه پیشین شورای حکام در خصوص ایران،
خاتمه دادن به موضوع «اجرای پادمان در ایران» در دستورکار آژانس و ایجاد موضوع جدیدی تحت عنوان «اجرای برجام»،
اذعان صریح به بسته شدن پرونده و استفاده از کلمه close در بند 9.
نظر شما