مسلم ناصری از نویسندگان کودک و نوجوان کشورمان در پاسخ به این سوال که حد و مرز تخیل در شعر و داستان چه اندازه است، به خبرنگار شبستان گفت: داستان اگر با تخیل آمیخته شود، شکل می گیرد. اگر تخیل نباشد گزارش، خاطره و یا واقعیت است و دیگر داستان نیست.
ناصری یکی از پایه های اصیل داستان نویسی را تخیل دانست و افزود: سوالات بی شماری در مورد تخیل در شعر و داستان وجود دارد از جمله اینکه آیا تخیل مخصوص گروه سنی کودکان و نوجوانان است؟ تخیل در دنیای بزرگسال چه جایگاهی دارد و یا اینکه تخیل در چه داستان هایی وجود دارد؟
وی در مورد تخیل در داستان های واقعی اظهار داشت: در هر داستان رئالی که می نویسیم تخیل باید تا حدی باشد که داستان واقعیت گریز نشود و مخاطب باور کند. در حقیقت نویسنده باید به گونه ای از عنصر تخیل استفاده کند که باورپذیری داستان واقعی را در نظر بگیرد. در داستان واقعی می خواهیم، واقعیت را ناب کنیم و با تخیل زیبا جلوه بدهیم. بر این اساس در داستان رئال، تخیل حد و حدودی دارد.
این نویسنده کودک و نوجوان در مورد پردازش تخیل در داستان های فانتزی عنوان کرد: در داستان های فانتزی از اساطیر می گوییم و از دنیایی متفاوت صحبت می کنیم. در این گونه داستان ها از همان ابتدا تخیل وجود دارد و بارز است. استفاده از تخیل در داستان فانتزی منطق دارد.
ناصری خاطرنشان کرد: در یک داستان فانتزی، قهرمان داستان را سوار بر شیر یا اژدهای آتشین می کنیم و از دنیای واقعی بیرون می بریم. در داستان فانتزی، تخیل منطق دارد و این طور نیست که داستان با اوهام شکل بگیرد. نویسنده قوه تخیل را به کار می گیرد تا حدی که به اوهام کشیده نشود.
وی با بیان اینکه در داستان های فانتزی برای تخیل حد و مرزی نداریم، عنوان کرد: در این گونه داستان ها منطق داریم. قهرمان داستان سوار بر جارویی جادویی می شود یا سوار بر ماشین پرنده می شود. نویسنده باید منطق هر چیزی را در داستان در نظر بگیرد. اینکه چرا قهرمان سوار جادو شده است. قهرمان جلیقه آتشین می پوشد. نویسنده باید طوری پردازش کند که قهرمان بودن شخصیت اصلی از بین نرود. نویسنده باید منطق آن وسیله جادویی را بسازد و نباید داستان بدون منطق باشد، در حقیقت در داستان فانتزی هر چیزی منطق خود را دارد.
این نویسنده کودک و نوجوان با اشاره به اینکه داستان فانتزی بر منطق استوار است، بیان کرد: اگر در داستان سنگی پرتاب شود و فردی کشته شود باید مشخص باشد که سنگ از کجا آمده است، جادوگر پشت سنگ است و آن را پرت کرده است. در واقع پشت هر چیزی، منطقی وجود دارد.
ناصری با بیان اینکه تخیل می تواند در داستان ها و اشعار بزرگسالان هم باشد، تصریح کرد: استفاده از تخیل در آثار ادبی اعم از داستان و شعر برای گروه های سنی حد و مرزی ندارد و اینطور نیست که بگوییم مخصوص گروه کودک است. همه داستان های فانتزی از جمله قلعه حیوانات دوست داشتنی هستند. نویسنده با این داستان ها اهدافی را گلوله باران می کند. دستان های فانتزی مثل قصه، سمبولیک می شوند.
وی داستان های تخیلی را موجب بارور شدن خلاقیت خواننده دانست و افزود: نویسنده کودک و نوجوان می خواهد با داستان تخیلی خلاقیت بچه را بارور کند. بچه ها تخیل قوی دارند و نویسنده این تخیل را پرواز می دهد. ما در عالم بچگی همه کار می کردیم و در تصور و خیال خود هر کاری که دلمان می خواست، انجام می دادیم، داستان های تخیلی این نکته را به خواننده متذکر می شود که می شود خلاقانه به دنیا نگاه کرد.
ناصری با بیان اینکه داستان های تخیلی خلاق هستند، اظهار داشت: در داستانی شخصیت اصلی در را باز می کند و از سرزمین دیگری سر می آورد. در داستانی دیگر شخصیت اصلی داستان از تنه درخت وارد سرزمین جادویی می شود. نویسندگان با خلق چنین داستان هایی خلاقیت بچه ها را بارور می کنند و به آنها غیرمستقیم می گویند که ممکن است پشت هر در بسته چیزهای غیر قابل تصور باشد.
این نویسنده کودک و نوجوان با اشاره به اینکه نگاه عرفانی و شرقی ما به تخیل نزدیک است، عنوان کرد: اگر کتب عرفانی را بخوانیم متوجه این موضوع می شوید، به عنوان مثال تذکره الاولیا پر از داستان های خیال انگیز و شرقی است. داستان های هزار و یک شب هم همینطور. تخیل در آثار مکتوب ما قوی است و نویسنده از خلق چنین آثار اهدافی را دنبال می کرده است.
نظر شما