به گزارش خبرگزاری شبستان ، احمد منزوي سال 1304 در خانواده‌اي روحاني درشهر سامرا به دنيا دیده به جهان گشود. پدرش حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی، دانشمند و عالم شیعی و مؤلف آثاری چون؛«الذريعه الي تصانيف الشيعه» و «طبقات اعلام الشيعه» بود.
احمد منزوی سال های کودکی اش را در سامرا گذراند و پس از آن به همراه خانواده اش به شهر نجف رفته و کلاس ششم ابتدایی اش را نیز در این شهر و در مدرسه علوی ایرانیان گذراند. نخستين استاد منزوي در زمينه کتابشناسي، پدر بزرگوارش بود که حدود دو یا سه سال پس از انتقال از سامره به نجف، به چاپ ذريعه پرداخته بود. وي در غياب برادرش، دکتر علينقي منزوي، در غلط‌‌گيري به پدرش ياري مي‌‌رساند و بدين گونه، به کار کتابشناسي کشانده شد.
احمد منزوي، براي فراهم ساختن فهرست مشترک از همه نسخه‌هاي فارسي، در سال 1356 به شبه قاره هند سفر کرد. آن گاه از سوي دولت پاکستان، در مرکز تحقيقات فارسي ايران و پاکستان به کار تحقيق در نسخه‌هاي خطي فارسي گمارده شد و نزديک به 16 سال در پاکستان ماند. وي اواخر سال 1369 به علت بيماري به تهران بازگشت.
حاصل کار منزوي در پاکستان، نگارش و چاپ 4 مجلد فهرست نسخه‌هاي خطي کتابخانه گنج‌بخش بود که تنها نسخه‌هاي فارسي را دربرمي‌گرفت. از ديگر کارهاي وي در اين دوره، مي‌توان از نگارش و چاپ سعدي بر مبناي نسخه‌هاي خطي پاکستان به مناسبت هشتصدمين سالگرد تولد سعدي، نگارش و چاپ 14 مجلد فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي پاکستان و پايه‌گذاري نگارش فهرستواره کتاب‌هاي فارسي نام برد.
منزوی از سال 1369 همکاری اش را با مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی آغاز کرد . او در این سالهای همکاری به خلق ده ها اثر ارزشمند توفیق یافت، که فهرست نسخه های خطی و عکسی مرکز و مجلدات فهرستوارۀ کتابهای فارسی از آن جمله است.منزوي همچنین پس از بازگشت به ايران، در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامي، طرح فهرستواره کتاب‌هاي فارسي را به مرحله اجرا درآورد. وی بابت نگارش فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در دو جلد برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۵ شد.
«فهرستواره کتابهای فارسی»
در زمستان 1369 ، استاد احمد منزوی طرح كتاب‌نامه‌ای دربرگيرندۀ همۀ آثار مكتوب فارسی، شامل كتابها، رساله‌ها و نامه‌ها ،از كهن‌ترين آثار تا پايان چاپ سنگ را به مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ارائه كردند كه برحسب موضوع، و هر موضوعی به ترتيب الفبايی نام اثر تنظيم شود. هدف از نگارش این فهرستواره، تالیف کتاب نام‌های است از نگاشته‌های فارسی، بر حسب موضوع، و هر موضوع به ترتیب تاریخی، دربردارنده آگاهی‌های کتاب شناسی و نسخه شناسی. گفتنی است که استاد منزوی از پايان زمستان 1369، به انجام این کار پرداختند و مجلّدهايی از آن به شرح زير تأليف و به چاپ رسانده است:
«جلد يكم، شامل بخشهای سفرنامه، جغرافيا، داستانها، تاريخ جهان»، «جلد دوم، دربرگيرنده بخشهای تاريخ ايران، تاريخ شبه قاره هند»، «جلد سوم، بخشهای تاريخ پيامبران و امامان، زندگينامۀ سرايندگان، زندگينامه پيران و بزرگان» ، «جلد چهارم، دربرگيرندۀ بخشهای رياضی، دفترداری، ستاره‌شناسی و اختربينی. »، «جلد پنجم، دربرگيرندۀ بخشهای دانشهای تجربی از طبيعی، پزشكی، داروسازی و كيميا. »
لازم به ذکر است که پنج جلد اول این فهرست واره در سلسله انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی انتشار يافته است و از جلد ششم به وسيلۀ كتابخانۀ مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی منتشر شد.
«جلد ششم، دربرگيرندۀ بخشهای دانشهای فلسفه ـ حكمت و فلسفۀ عملی.» ،«جلد هفتم و هشتم، دربرگيرندۀ بخش عرفان»،«جلد نهم، دربرگيرندۀ بخش كلام و عقايد» ، «جلد دهم، دربرگيرندۀ بخش اول منظومه‌ها.» ،«جلد یازدهم، در برگیرندۀ بخش دوّم منظومه‌ها.»
فهرست نسخه‌هاي خطي مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامي، ویژه ی گنجینه اهدایی خاندان سلطانعلی سلطانی :
کتاب حاضر فهرست نسخه‌های خطی، گنجینه اهدایی خاندان سلطانعلی سلطانی (شیخ‌الاسلامی بهبهانی) و مشتمل بر سه جلد است. در این فهرست 1250 عنوان کتاب و رساله معرفی شده است. گفتنی است که «فهرست‌نویسی» نسخه‌های خطی و عکسی مرکز مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامي از ویژگی و امتیاز خاصی برخوردار است زیرا استاد احمد منزوی با تجربۀ بیش از نیم قرن خود، در کار فهرست‌نویسی نکات دقیق و روشی را در این فهارس به کار برده و اعمال کرده‌اند که قطعاً با نام او قرین و شناخته می‌شود.
فهرست برخي دیگر از تأليفات و تصحيحات استاد منزوي به شرح زیر است:
تصحيح مصطفي المقال في مصنفي علم الرجال، نوشته شيخ آقا بزرگ تهراني
همکاري در نگارش و چاپ 6 مجلد فهرست کتابخانه مجلس شوراي ملي
ويرايش و چاپ 8 مجلد «الذريعه الي تصانيف الشيعه»
تنظيم و تحشيه 2 مجلد ادبيات فارسي بر مبنا تأليف استور
فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي علوم قرآني در پاکستان
نگارش 13 مجلد «فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي پاکستان»
نگارش «فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي پاکستان»
فهرست نسخه‌هاي خطي فارسي کتابخانه عمومي و آرشيو پتياله
فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي علوم قرآني در ايران، انتشارات پيام آزادي، تهران
فهرست مشترک نسخه‌هاي خطي فارسي علوم قرآني در پاکستان، انتشارات پيام آزادي
پیکر مرحوم استاد منزوی، پزوهشگر فرهیخته ای که سراسر عمرش با عشق به کتاب عجین بود، روز سه شنبه 24 آذر ماه ساعت 8:30 صبح از محل مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی تشییع و در قطعه نام آوران بهشت زهرا (س) به خاک سپرده می‌شود.
نظر شما