آسوشیتدپرس مدعی شد: جانباختگان حادثه منا ۳ برابر رقم اعلامی عربستان

خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: نزدیک به 2 ماه و 20 روز از فاجعه منا می گذرد. ایران در خلال این مدت با تلاش های مداوم سعی در سامان دهی وضعیت حادثه دیدگان و بازگشت پیکرهای کشته شدگان این حادثه داشته است. از ابتدای این حادثه آمارهای متفاوتی از سوی خبرگزاری های مختلف و مقامات کشور عربستان اعلام می شد. از زمان وقوع این حادثه، کشورهای مختلفی از جمله ایران انجام تحقیقات جدی را در راستای شفاف سازی و شناسایی عاملین حادثه خواستار شده اند. این در حالی است که دولت ریاض تاکنون اطلاعات بسیار کمی را در اختیار رسانه ها قرار داده و در اعلام تعداد واقعی قربانیان، کوچک نمایی می کند.

بنابراین گزارش، فاجعه منا در ۲ مهر ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی و ۱۰ ذیحجه ۱۴۳۶ قمری همزمان با عید قربان در مراسم رمی جمرات در «خیابان ۲۰۴» نزدیک تقاطع آن با «خیابان ۲۲۳»، در منطقه منا، شهر مکه، عربستان سعودی رخ داد.ازدحام حجاج باعث کشته شدن دست‌کم ۲٬۲۳۶ نفر شد.هنوز آمار دقیق تلفات این حادثه رسماً اعلام نشده است. مقامات رسمی عربستان ۲ روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را ۷۶۹ نفر اعلام کردند. بر اساس مجموع آمار استخراج‌شده از گزارش‌های جداگانه‌ی کشورها، تعداد فعلی جانباختگان ۲٬۴۲۷ نفر است.

تعداد جانباختگان ایرانی در این حادثه ۴۶۴ نفر اعلام شده که از این تعداد ۱۳ نفر مفقودند و ۴۹ نفر هم در قبورالشهدای مکه دفن شده‌اند.ایران با ۴۶۴ جانباخته، بیشترین کشته شناسایی‌شده را در آسیا داشته‌است. بر اساس آمار به دست آمده، مالی با ۳۰۸، نیجریه با ۲۷۴، مصر با ۱۹۰، بنگلادش با ۱۳۷ و اندونزی با ۱۲۹ جانباخته پس از ایران بیشترین تلفات را داشته‌اند.

این واقعه مرگبارترین رویداد تاریخ حج است. واقعه سال ۱۹۹۰ دیگر حادثه حج با بیش از هزار کشته بود که در آن ۱۴۲۶ زائر جان باختند. رویداد سال ۱۹۹۰ هم در مسیر رمی جمرات اتفاق افتاد. رمی جمرات چندین بار دیگر نیز چندصد کشته به‌جا گذاشته‌است؛ از جمله، در سال ۲۰۰۶ میلادی، بیش از ۳۶۰ نفر از حجاج بر اثر ازدحام جمعیت هنگام اجرای مراسم رمی جمرات کشته شدند.

کمترین آمار گزارش شده از تلفات ۲٬۲۳۶ نفر است در حالی که خبرگزاری آسوشیتد پرس کشته شدن ۲٬۴۱۱ نفر را تأیید کرده است. رسانه‌های ایرانی نیز به نقل از سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت، شمار کلی جانباختگان را حدودا ۷۷۰۰ نفر گزارش کرده‌اند و با استناد به آمار غیررسمی و مشاهدات میدانی اعلام کرده‌اند این آمار به بیش از ۸۰۰۰ نفر خواهد رسید.

برخی خبرگزاری‌های ایرانی و غیرایرانی در تاریخ ۷ مهر اعلام کردند که معاون وزیر بهداشت عربستان، حمد بن محمد الضویلع، طی خبری در پایگاه رسمی وزارت بهداشت عربستان مجموع آمار کشته شدگان این حادثه را بر اساس عکس‌های دریافت شده از جانباختگان فاجعه، ۴۱۷۳ نفر ذکر کرده بود. این خبر که بعدا از جانب منابع رسمی تکذیب و از سایت وزارت بهداشت عربستان حذف شد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های فارسی‌زبان داشت. سی‌ان‌ان عربی نیز ضمن بیان این که در این خبر از واژه‌ی «کشته‌شدگان» استفاده شده است و رسانه‌های عربستان از این واژه برای قربانیان حج استفاده نمی‌کند، درستی این خبر را تایید نکرد. پایگاه خبری اینترنشنال بزینس تایمز نیز احتمال داد که این خبر ممکن است به دست یک هکر در سایت وزارت بهداشت عربستان قرار گرفته باشد.

برخی پایگاه‌های خبری در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۹۴ آمار جانباختگان فاجعه‌ منا را به استناد سندی که ادعا می‌شود از وزارت بهداشت عربستان افشا شده، ۷۴۷۷ نفر اعلام کردند. پایگاه خبری مصری البدیل نیز این آمار را تایید کرده است.

این گزارش می افزاید: آمارهای مختلف در مورد تعداد حادثه دیدگان فاجعه منا همچنان ادامه دارد این در حالی است که مهر به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس شمار قربانیان منا را ۳ برابر رقم اعلامی عربستان اعلام کرد در حالی که دولت ریاض همچنان سعی بر کوچک‌نمایی حادثه تاسف بار حج امسال دارد. آمار جدیدی که از سوی خبرگزاری «آسوشیتد پرس» ارائه شده است، شمار قربانیان حادثه منا را ۲۴۴۱ نفر اعلام کرده که سه برابر رقم ادعا شده از سوی دولت ریاض است.

رقم اعلام شده از سوی آسوشیتد پرس با تکیه بر گزارش های تهیه شده از سوی رسانه های رسمی و اظهارات مقام های دولتی ۳۶ کشور از مجموع ۱۸۰ کشوری که شهروندانشان در حج امسال حضور داشته اند، به دست آمده است. این در حالی است که عربستان سعودی تعداد قربانیان حادثه منا را ۷۶۹ نفر اعلام کرده و از ۲۶ سپتامبر تا کنون تغییری در آن ایجاد نکرده است.

بر اساس گزارش آسوشیتد پرس، ایران بیش از هر کشور دیگری در این حادثه متضرر شده است. شمار حاجیان ایرانی قربانی شده در صحرای منا، ۴۶۴ نفر اعلام شده و بعد از آن به ترتیب کشور مالی با ۳۰۵ نفر و نیجریه با ۱۹۰ قربانی قرار دارند. بنگلادش، اندونزی، هند، کامرون و پاکستان نیز کشورهایی هستند که طبق گزارش آسوشیتد پرس شمار قربانیان آنها بین ۱۰۲ تا ۱۳۷ نفر اعلام شده است. با توجه به اینکه آمار اعلام شده توسط آسوشیتدپرس با آنچه در واقع بوده نیز مغایرت دارد ولی نشان دهنده کذب بودن آمارهای اعلامی آل سعود است.

یادآور می شود: روزنامه الدیار، حرکت کاروان محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد سعودی، پسر شاه و وزیر دفاع سعودی در مرکز مِنا، علت احتمالی تغییر حرکت زائران کعبه در سرزمین منا گفته است. سرلشکر منصور الترکی سخنگوی رسمی وزارت کشور عربستان، در پاسخ به این مسئله گفت: «بعضی‌ها تلاش می‌کنند که حادثه ازدحام در منا را به عبور کاروان‌ها نسبت دهند؛ و این اولین‌بار نبوده و درست نیست و هیچ ربطی بین بخش‌های اقامت مسؤلان عالی‌رتبه و بین مکان این حادثه وجود ندارد. برنامه‌ریزی ما بسیار دقیق است و تمامی اماکنی که مربوط به ادای رسوم حج می‌شود را در بر می‌گیرد... هر سال با مسؤلان کاروان‌های عازم حج کشورهای گوناگون تقسیم کار می‌کنیم و برای توضیحات در مورد برنامه رمی جمرات که طرح‌ریزی کرده‌ایم، با آنان کنفرانس برگزار می‌کنیم و حوادث در لحظه روی می‌دهد و اگر به کم‌کاری و خللی در برنامه‌هایمان مواجه شدیم در برطرف کردن آن درنگ نمی‌کنیم...».

رسانه‌های ایران، ویدیویی در یوتیوب با عنوان «عبور کاروان امیر خالد فیصل، امیر منطقه مکه از منا»، که در سه سال قبل از این حادثه در آن سایت بارگذاری شده‌بود را برای پوشش تصویری این خبر به نمایش گذاشتند.

مقامات عربستان، اعلام کردند که ازدحام و تبعیت‌نکردن زائران از دستورالعمل‌ها علت اصلی حادثه بوده‌است، فارس می‌نویسد، بسته‌شدن یک مسیر و هدایت زائران به مسیری که در آن بسته بود، نشان می‌دهد علت اصلی حادثه، تصمیم غلط برگزارکنندگان مراسم بوده‌است.

به گفته یک شاهد عینی ایرانی، حادثه در خیابانی که عمدتاً ایرانی‌ها، افریقایی‌ها، هندی‌ها و پاکستانی‌ها به سمت جمرات حرکت می‌کنند کاملا وضعیت غیرعادی محسوس بوده و به‌هم‌خوردن حال حجاج از ازدحام، ترافیک، نبود آب آشامیدنی و بسته‌بودن راه‌های خروجی خیابان به‌سمت جمرات شرایط ایجاد مرگ حجاج را رقم زد.

سی‌ان‌ان تداخل بین گروه حاجیانی که از رمی جمرات بازمی‌گشتند و کسانی به سمت آن می‌رفتند و فشاری که این دو دسته از طریق هل‌دادن به هم وارد می‌کردند را علت وقوع این حادثه عنوان کرده‌است. هم‌چنین، عجله‌داشتن حجاج برای رفتن به رمی جمرات در ساعات آغازین روز و جمعیت زیاد و گرمای شدید (۴۳ درجه) از عوامل مؤثر بر وقوع این فاجعه یاد شده‌است.

وال‌استریت جورنال، طی گزارشی از به‌هم‌ریختگی وزارت حج عربستان به‌عنوان مسئول اصلی برگزاری مراسم حج و استعفای دست‌کم پنج تن از مقامات ارشد وزارت حج در چند ماه گذشته به‌علت اختلافات داخلی با معاون وزیر جدید خبر داده‌است. به نوشته این روزنامه، این مقامات، که ده‌ها سال تجربه داشته‌اند، اعضای واحدی موسوم به واحد اعزام بوده‌اند، که وظیفه‌اش سازماندهی حرکت زوار از منا به جمرات است.