رویکرد شبکه ای مساجد حربه ای برای مقابله با عرفان های نوظهور است

 به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: امام خمینی(ره) از مسجد را به سنگر توصیف کردند و فرمودند: مسجد سنگر است سنگرها را حفظ کنید.

این تعبیر امام راحل از چندین جهت قابل بررسی است و شاید یکی از مهمترین وجه های آن را بتوان محافظت از عقیده و صیانت از ارزش های معنوی بدانیم که به ضرس قاطع از مهمترین وظایف و البته تاثیرات مسجد است.

امروز در جامعه جهانی که مدرنیسم بر آن حاکم است حفظ اعتقادات و همچنین پایبندی به ارزش ها مساله ای است که از سوی بسیاری از معاندان نشانه رفته است و دشمن می کوشد تا با گسترش اندیشه های دروغین و معنویت های نوظهور نسبت به این مساله رویکردی را به ذهن جوان القا کند که او را از هویت حقیقی خود دور سازد. اما در این میان مسجد چه طور می تواند نسبت به این مساله به عنوان اهرم مقابله کارکرد داشته باشد و در برابر عرفان های نوظهور بایستد.

این سوالی است که با حجت السلام محمودرضا قاسمی در میان گذاشته ایم، او در حوزه عرفان های نوظهور پژوهش های متعددی را داشته است و هم اکنون مدیرمسئول موسسه فرهنگی هنری سبک زندگی آلاء است.

مشروح این گفت وگو از نظرتان می گذرد:

به عنوان اولین سوال بفرمایید مسجد در مقام کانون عبادی و همچنین محور وحدت مسلمین چگونه می تواند در برابر هجمه ها به ویژه در حوزه دین مقابله کند، به بیان دیگر مسجد چه جایگاهی در مقابله با عرفان های نوظهور دارد؟

ما در بحث جایگاه مسجد چند فاکتور را می توانیم داشته داشیم، یک رویکرد بستگی به مخاطب ما در مسجد دارد، یعنی ائمه جماعات بیایند و مباحث مرتبط با این جریانات را با توجه به شرایط و نیازسنجی که صورت گرفته است با آگاهی کامل بیان کنند، این اقدام بسیار مفیدی است که واکسینه کردن در برابر عرفان های نوظهور و نحله های مختلف از مساجد آغاز شود و ائمه جماعات مطلع این مباحث را بیان کنند یا حداقل جوانان را جمع کنند . این مساله یک بعد قضیه است.

به هر صورت جامعه هدف کسانی که گرداننده این جریانات دروغین هستند همین جوانان هستند

بله، هدف آنها بیشتر قشر جوان است. تلاقی این مباحث با فکر جوان در محیط های مختلف اعم از فضای جامعه یا دانشگاه ممکن است اتفاق بیفتد. در مورد عرفان های نوظهور افرادی که خود را فرهیخته می دانند دست به کار شده و این عرفان ها را تبلیغ می کنند.

اما در این بین مسجد دخود یک دانشگاه و شیوه مقابله است. اینکه امروز می بینیم این عرفان ها در میان برخی لایه های اجتماعی نفوذ کرده است علت آن است که کار اثباتی ما ضعیف بوده است و در حوزه مدیریت کارهای فرهنگی  و سبک زندگی اسلامی آنچنان که باید کار نکرده ایم. نهادهای دولتی و نهادهای منتسب به وزارت ارشاد باید رسالت خود به شکل عمیق تری در این حوزه به کار بندند و تکیه شان بر تولید محتوای مناسب نیز باشد.

البته در این میان برخی می گویند این مباحث را مطرح نکنیم بهتر است، یعنی اصلا در مورد موضوع عرفان های نوظهور صحبتی نشود تا دیگرانی که شاید مطلع نیستند و نسبت به بقیه فکر و اندیشه آسیب پذیر تری دارند در امان باشند، از این نظر می گویند طرح این مباحث در مسجد نباشد بهتر است، چه نظری دارید؟

ببینید ما باید آسیب شناسی و نیازسنجی داشته باشیم. بالاخره از این چندهزار نفری که برای مثال عرفان در عرفان حلقه کیهانی هستند عده ای به مسجد می روند، بنابراین امام جماعت می تواند با لسان خود جوانان محل را واکسینه کند و به هرحال برخی از مسایل را بیان کرده و آگاه سازی انجام دهد. بنابراین در این مساله حرف اول را نیازسنجی می زند اینکه نیازسنجی شود و امام جماعت در مسجد که محل حضور اقشار مختلف مردم است نسبت به مساله مباحث را مطرح کند  و ذهن جوان را بیدار کرده و او را در مقابل این هجمه های فکری واکسینه کند.

فعالیت های مسجدی در مقابله با عرفان های نوظهور در چه مواردی نمود می یابند؟

بحث آموزش، اطلاع رسانی، آگاهی می تواند در مساجد در قالب کارگاه های متعددی ارایه شود. از نظر من نسبت به مساله ای که اکنون با آن مواجه هستیم باید بیاییم در عمل سبک زندگی اسلامی را پیاده کنیم، این همه شقوق مختلف از مباحث گوناگون وجود دارد. باید سبک زندگی اسلامی را ترویج دهیم.

اگر عرفان های نوظهور در ایران جولان می دهند علت اش خلاهایی است که در حوزه سبک زندگی اسلامی داریم.

افراد دنبال معنویت هستند و آنهایی که به دنبال عرفان های نوظهور می روند یک دغدغه در وجودشان هست اما این دغدغه هدایت که آنها به دنبال اش هستند و به اشتباه در مسیرش می افتند به سمت جریان الهی نیست. آنها مباحث خرافه، تعلقات بی جهت را در مباحث خودشان بیان می کنند تا افراد را جمع کنند و در واقع یک نوع وابستگی بی جهت در آن نحله ها وجود دارد.

پس امام جماعت که مسلط به مبانی قرآن و اسلام است می تواند این مباحث را باز کند، چه کسی بهتر از مبلغ دینی می تواند تحلیل کند، فقط نکته اش این است که ائمه جماعات باید به صورت مساله آگاه باشند، مثلا امور مساجد دوره ای برگزار کند و ائمه جماعات بیایند و این مباحث را بیان و آگاه سازی کنند.

 حوزه های علمیه چه قدر می توانند در این زمینه موثر باشند و محتواسازی کنند، به هر صورت این طلاب حوزه هستند که در مساجد در مقام امام جماعت حضور می یابند

تقریبا 9 سالی می شود که در حوزه قم و به تبع آن در شهرتسان ها مباحث پودمانی برای آگاه سازی طلاب ارایه می شود . تعدادی از آنها می توانند به سایرین نیز آموش دهند اما ممساله این است که این دوره ها در حوزه ع رفان های نوظهور دوره های عمومی است و افراد برای مقابله با مَسترهای این عرفان ها باید بیشتر مجهز شوند.

بنابراین باید دوره های ویژه تری باشد. ما در برابر چهار هزار کتابی که در حوزه عرفان های نوظهور به زبان فارسی وجود دارد نقدهای کمی ارایه کرده ایم. معتقدم باید کار شبکه ای و منسجم باشد یعنی شبکه ای از مساجد در این حوزه فعالیت کنند .