خبرگزاری شبستان – سرویس قرآن و معارف: "در كتاب الهداية صدوق است كه امام صادق(ع) فرموده: غسل جمعه سنتى است كه بر مرد و زن و در خانه و در سفر واجب است ـ تا آنجا كه مىگويد ـ و نيز امام صادق(ع) فرمود: غسل روز جمعه هم مايه پاكيزگى بدن و هم كفاره گناهان بين دو جمعه است. آنگاه فرمود: علت غسل جمعه اين بود كه انصار در ايام هفته به كار شتران رسيدگى به ساير اموال خود سرگرم بودند، جمعه كه مىشد با همان بدن كثيف خود به مسجد مىآمدند و رسول خدا(ص)از بوى زير بغلهاىشان متأذى مي شد. از اين رو دستور فرمودند كه روز جمعه همگى غسل كنند و اين خود باعث شد كه غسل جمعه سنت شود. روايت شده كه از جمله سنتهاى آن حضرت در غسل، غسل روز عيد فطر و غسل در جميع اعياد و غسلهاى ديگر است."
عصمت انبیا و اولیا در کوچک ترین حرکات و جزیی ترین لایه های حیات آن بزرگان جلوه گر می شود. نشستن و برخاستن و سخن گفتن و غذا خوردن یک پیامبر متأثر از عصمت و معرفت درونی اوست مثل چراغی که زوایای یک خانه را روشن می کند آن معرفت و عصمت درونی هم خانه وجودی و رفتاری نبی را روشن می کند. کتاب "سنن النبی" علامه طباطبایی منبع بسیار ارزشمندی است که ما را با جزیی ترین لایه های رفتاری حضرت رسول (ص) به عنوان اعظم انبیای الهی آشنا می کند. بخش اول این مطلب به آداب غذا خوردن حضرت رسول (ص) می پردازد.
آنچه در ادامه می آید فرازی از رفتارهای حضرت رسول (ص) در باب وضو و غسل از کتاب ارزشمند "سنن النبی" علامه طباطبایی مفسر بزرگ قرآن است که ما را با جزئیات مشی پیامبر در این باره آشنا می کند.
از جمله آداب آن حضرت كه آن را در وضو و غسل رعايت مىكرد كه قطب در آيات الاحكام آن را از سليمان بن بريده از پدرش نقل كرده كه گفت: رسول خدا (ص) براى هر نمازى وضویى مىگرفت تا آنكه سال فتح مكه فرا رسيد، از آن به بعد براى خواندن چند نماز به يك وضو اكتفا مىكرد. عمر پرسيد يا رسول الله (ص)! مىبينم كارى كردى كه تاكنون نكرده بودى؟ فرمود: متوجهم و عمدا چنين مىكنم. و در كافى به سند خود از زراره نقل كرده كه گفت: حضرت ابى جعفر فرمود: آيا نمىخواهيد وضوى رسول الله(ص)را برايتان حكايت كنم؟ گفتيم: چرا، پس حضرت دستور داد قدح كوچك و ضخيمى كه مقدار كمى آب در آن بود آوردند، آن را جلو خود گذاشت و دو دست خود را بالا زده، دست راست خود را در آن فرو برد و سپس فرمود: البته اين وقتى است كه دست پاك باشد، آنگاه آن دست را پر از آب كرده بر پيشانى خود ريخت و گفت: "بسم الله"و آن آب را به اطراف محاسن خود جريان داده و بعدا يك مرتبه دست را به صورت و پيشانى خود كشيد، سپس دست چپ را در آب فرو برد و به پرى آن آب به آرنج دست راست خود ريخت و كف دست چپ را به ساعد دست راست كشيد به طورى كه آب تا نوك انگشتان آن جريان يافت، آنگاه با دست راست كفى از آب پر كرده به آرنج چپ ريخت و آن را با كف دست راست به ساعد و سر انگشتان دست چپ مرور داد و جلو سر و پشت پا را با ترى دست چپ و بقيه ترى دست راست مسح كرد، زراره مىگويد: ابو جعفر(ع) فرمود: خدا تك است و تك را دوست مىدارد، از اين جهت در وضو هم سه مشت آب بس است يكى براى صورت و دو تا براى دو ذراع و با ترى دست راستت جلو سر و با بقيه آن پشت پاى راستت را مسح ميكنى و با ترى دست چپ پشت پاى چپت را، زراره گفت: ابو جعفر(ع) فرمود: مردى از امير المؤمنين(ع)پرسيد وضوى رسول خدا چطور بود؟آن حضرت همين طور كه من براى شما حكايت كردم براى آن شخص حكايت كرد.
علامه در این جا می نویسد: اين معنا از زراره و بكير و غير ايشان و به طرق متعددى نقل شده، و همه آنها را كلينى و صدوق و شيخ و عياشى و مفيد و كراچكى و ديگران نقل كردهاند و اخبار ائمه اهل بيت(ع)در اين باره مستفيض و نزديك بتواتر است.
مفيد الدين طوسى در امالى به سند خود از ابى هريره نقل كرده كه گفت: رسول خدا(ص)وقتى وضو مىگرفت در همه جاى وضو اول سمت راست را مىشست و در تهذيب به سند خود از ابى بصير نقل كرده كه گفت از امام صادق (ع) از وضو پرسيدم فرمود: رسول خدا(ص) با يك مد آب - تقريبا يك چارك من تبريز - وضو مىگرفت و با يك صاع - يك من تبريزى تقريبا - غسل مىكرد. نظير اين روايت به طريق ديگر از حضرت ابى جعفر نقل شده. و در عيون به سند خود از حضرت رضا و آن جناب از آباى گرامش در ضمن حديث طويلى نقل فرموده كه رسول خدا (ص)فرموده: ما اهل بيتى هستيم كه صدقه بر ما حلال نيست و ما دستور داريم وضو را شاداب بگيريم.
رسول خدا (ص) چرا و چگونه غسل می کردند
در تهذيب به سند خود از عبد الله بن سنان از ابى عبد الله(ع) نقل كرده كه فرمود : مضمضه - آب در دهان گرداندن- و استنشاق - آب در بينى كشيدن- از چيزهائى است كه رسول خدا (ص)آن را سنت قرار داده. و در همان كتاب به سند خود از معاويه بن عمار نقل كرده كه گفت: شنيدم كه امام صادق(ع) مىفرمود: رسول خدا(ص) با يك صاع غسل مي كرد و اگر با او يكى از زنانش بودند با يك صاع و يك مد غسل مىكردند. اين معنا را كلينى هم در كافى به سند خود از محمد بن مسلم از آن جناب نقل كرده، با اين تفاوت كه در روايت كلينى دارد هر دو از يك ظرف غسل مىكردند. و همچنين شيخ هم بطريق ديگرى آن را نقل كرده. و در جعفريات به سند خود از جعفر بن محمد(ع)از پدرش نقل كرده كه فرمود: حسن بن محمد از جابر بن عبد الله از چگونگى غسل رسول خدا(ص) پرسيد.جابر گفت: رسول خدا با مشت سه مرتبه آب به سر خود مىريخت، حسن بن محمد گفت: موى من همين طور كه مىبينى زياد و انبوه است. جابر گفت: اى آزاده!اين حرف را مزن براى اينكه موى رسول خدا(ص) از موى تو پرپشتتر و پاكيزهتر بود. و در كتاب الهداية صدوق است كه امام صادق(ع) فرموده: غسل جمعه سنتى است كه بر مرد و زن و در خانه و در سفر واجب است ـ تا آنجا كه مىگويد ـ و نيز امام صادق(ع) فرمود: غسل روز جمعه هم مايه پاكيزگى بدن و هم كفاره گناهان بين دو جمعه است. آنگاه فرمود: علت غسل جمعه اين بود كه انصار در ايام هفته به كار شتران رسيدگى به ساير اموال خود سرگرم بودند، جمعه كه مىشد با همان بدن كثيف خود به مسجد مىآمدند و رسول خدا(ص)از بوى زير بغلهاىشان متأذى مي شد. از اين رو دستور فرمودند كه روز جمعه همگى غسل كنند و اين خود باعث شد كه غسل جمعه سنت شود. روايت شده كه از جمله سنتهاى آن حضرت در غسل، غسل روز عيد فطر و غسل در جميع اعياد و غسلهاى ديگر است.
نظر شما