به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: مسجد جامع دماوند از مساجد قدیمی محسوب می شود که عمر آن تا هزار سال برآورد می شود. این مسجد در طی این سال ها فراز و نشیب های گوناگون تاریخی را شاهد بوده است و مردمان ادوار مختلف در این مسجد حضور یافتند، نماز خواندند، با یکدیگر مراوده داشته اند و به معنای واقعی کلمه مسجد را به سوی مسجد طراز اسلامی پیش بردند.
امروز نیز همان شرایط در این مسجد حکمفرماست و به اندازه ای مسجد با زندگی مردم گره خورده است که همواره حتی بدون ذره ای اطلاع رسانی در تمامی اعیاد و ولادت های ائمه، ایام شهادت و سایر مناسبت ها اهل شهر به مسجد می آیند و از برنامه هایم سجد استفاده می کنند.
ما با توجه به جایگاه تاریخی این مسجد و همچنین فعالیت هایی که قرن هاست این مسجد را زنده نگاه داشته است تصمیم گرفتیم با حجت الاسلام علاء الدینی گفت وگویی داشته باشیم. او امام جماعت مسجد جامع دماوند و همچنین امام جمعه این شهر است.
مشروح این گفت وگو را می خوانید:
به عنوان اولین سوال بفرمایید یک مسجد چگونه می تواند در سطح جامعه اثرگذار باشد، اگر بخواهیم به صورت مصداقی بحث اثرگذاری مسجد را در روزگار کنونی مورد بحث و بررسی قرار دهیم، در این صورت با توجه به پیشینه جامعه ایران این نقش را در سیر تحولات جامعه خودمان چگونه ارزیابی می کنید؟
ببینید مسجد برای اث رگذاری در سطح جامعه باید فعالیت های جامعی را داشته باشد. برای توضیح بیشتر مقدمه ای را عنوان می کنم. یک وقت هست که ما از اثر مسجد صحبت می کنیم و یک وقت هم اثری که مسجد در طول قرون داشته است را بررسی می کنیم. یک وقت سوال می کنیم که اگر مساجد و فعالیت های مساجد نبودند جامعه اسلامی چه وضعیتی داشت؟ اینکه اگر مساجد نبودند چه اتفاقی در جامعه و امت اسلام می افتاد خود مبحثی قابل بررسی است. بنابراین با یک بررسی اجمالی هم می توانیم به این مهم برسیم که اساس اسلام و اساس فعالیت های جامعه اسلام مسجد بوده است و این جایگاه تا به امروز تا حدی بسیار قابل توجهی حفظ شده است.
از سوی دیگر بسیاری از ارزش های این جامعه ریشه در مسجد دارند. امروز آماری که در هشت سال دفاع مقدس داریم حاکی از آن است که چه قدر مساجد در طول جنگ تحمیلی نقش داشته اندو هر مسجدی که پایگاه مسجدی داشت شهید داده است. ارزش هایی چون فرهنگ شهادت، فرهنگ حجاب، همه و همه از مسجد در جامعه ترویج داده شدند.
لذا می بینیم که انقلاب ما نیز از مسجد شکل می گیرد و امام راحل بر مساله مسجد تاکید ویژه ای داشتند و از مساجد به عنوان سنگر یاد کردند.
با وجود اینکه نقش مسجد نه تنها در جامعه که در بسیاری از جوامع اسلامی و حتی غیر اسلامی نقشی کارآمد، صلح طلب است با این وجود هنوز اقدامات متعددی علیه مسلمین انجام می شود و حتی گاهی درب مساجد مسلمین را در سای کشورها تحت تاثیر تبلیغات و جو منفی می ببندند، از نظر شما مساجد در از بین بردن اسلام فوبیا چه اقداماتی می توانند داشته باشند؟
زمینه آشنایی هرچه بیشتر سایرین و پیروان سایر ادیان با مسجد در صورتی ممکن می شود که ما بیاییم تاریخچه ای از مسجد و کارکردهای مسجد را ارایه دهیم، برای مثال آنچه که در زمان صدر اسلام از سوی حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) به عنوان پیامبر دین مبین اسلام در خصوص مساجد جاری و ساری بود. یعنی نوع نگاه پیامبر به مسجد.
حال که بحث به اینجا رسید و با توجه به اینکه اشاره داشتید باید نقش و جایگاه تاریخی مسجد بیان شود، اندکی از دیدگاه و نگرش حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله وسلم) به مساجد بفرمایید
مسجدی که پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) بنا کرد نه تنها اسلام هراسی را به همراه نداشت بلکه برای همه جاذبه ایجاد کرد. حتی یک سیر اجمالی در تاریخ اسلام این مساله را به خوبی نمایان می سازد.
ببینید، مباحث آموزشی، دیدار با هیات های خارجی، قضاوت و ... همه و همه در مسجد نظام یافته بود. ستون های مسجدالنبی هرکدام جایگاهی داشتند. ستون وفود که جایگاه دیدار پیامبر با هیات های اعزامی بود، ستون سریر، توبه، محرس . زمانی که خوب توجه کنیم می بینیم که امور جامعه اسلامی در مسجد نظام یافته است و این تقسیم بندی و این نامگذاری ستون ها و اینکه هرکدام از این ستون ها مخصوص به فعالیتی بود همه و همه نشان از این دارد که مسجد در جامعه اسلامی نقش مهمی داشت.
با این وصف اگر بخواهید تعریف و یا شرحی از مسجد طراز اسلامی ارایه کنید، چه دیدگاهی دارید؟
چنین مسجدی باید محور وحدت جامعه اسلامی باشد. از سوی دیگر باید جامع باشد یعنی به تمامی مسایل بپردازد و فعالیت در مسجد فقط به خواندن نماز جماعت خلاصه نشود.
مسایل سیاسی هم باید در مساجد بیان شود، برخی ائمه جماعات فقط مسایل معنوی و احکام را بیان می کنند. ائمه جماعات باید این چنین استدلالی را نسبت به مسجد داشته باشند: هذا مسجد. هذا منزل.هذا مدرسه.
مساله دیگر اینکه مسجد طراز اسلامی باید گره گشا باشد، باید آگاهی دهد و در عین حال پیش بینی و پیشگیری داشته باشد. عمق بصیرت یعنی یک مسجدی مسایل و جریانات جامعه را به خوبی رصد کند و از مشکلات پیشگیری کند. حتی مساجد باید نگرش روان شناسانه را ترویج دهند. در حال حاضر نیز برخی مساجد مراکز مشاوره دارند، وقتی که این دید وجود داشته باشد فرد می آید و در مسجد مشاوره می شود و بسیاری از مشکلات که در خانواده ها ممکن است بعدها ایجااد شود در این مراکز رفع می شوند و حقیقتا چه محیطی بهتر و مطمئن تر از مسجد.
اینکه تا به امروز چندان شاهد این چنین وضعیتی اقلا در برخی از مساجد نبوده ایم چیست؟
مشکل ما این است که بیشتر به دنبال سخت افزار هستیم . نمی آییم محتوا تولید کنیم، مساجد چیزی کم ندارند، باید محتوا را در ظرف بریزیم و مسجد هم قدرت دارند و هم ظرفیت و هم تقدس. پس باید محتوامحوری در مساجد حاکم شود و فعالیت های متعددی برای اقشار مختلف جامعه و کسانی که به مسجد می آیند تدارک دیده شود.
گاهی می بینیم برخی متولیان مسجد آن قدر که به ظاهر و ساختمان یک مسجد اهمیت می دهند دیگر به سایر فعالیت ها و فعال بودن مسجد توجه نمی کنند، در مقابل هستند مساجدی که شاید یک ساختمان قدیمی و کوچک داشته باشند اما به قدری محتوامحور حرکت می کنند که همه اهل محل با آن مسجد آشنا هستند و مسجد محور آن محله شده است.
اگر امروز بعضا برخی مساجد این چنین وضعیتی دارند از همین دیدگاه ها ناشی می شود. به نظر من باید تا جایی که امکان پذیر است باید بودجه مسجد را اختصاص به فعالیت هایی دهیم که اولا محتوامحور باشد و در وهله بعد جوانان در سیر آن فعالیت ها نقش پررنگی داشته باشند. باید هرکسی که در مسجد حضور دارد و به قول معروف پای ثابت مسجد است بداند که در امور مسجد و تصمیم گیری هایی که برای برنامه های مسجد می شود، نیازها و دیدگاه او نیز نقش داشته و اصطلاحا از سوی امام جماعت، هیات امنا و سایر فعالان مسجدی دیده شده است.
نظر شما