اکران مستند مثل فیلم داستانی نیست/ در انتخاب آثار محافظه‌کارانه عمل نمی‌کنیم

به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، نشست خبری نهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت امروز ۱۶ آذرماه با حضور «سیدمحمدمهدی طباطبایی‌ نژاد» مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و دبیر جشنواره سینما حقیقت و «شهنام صفاجو» مدیر روابط عمومی مرکز گسترش برگزار شد.

محمدمهدی طباطبایی‌نژاد درباره این دوره جشنواره و آثار رسیده به آن توضیح داد: امسال به لحاظ ثبت‌ نام فیلمسازان یکی از بهترین سال‌ها را شاهد بودیم و بیش از 1050 درخواست داشتیم که از این تعداد بیش از 800  فیلم توانستند خود را برای زمان مورد نظر برای بررسی برسانند که در سه بخش  کوتاه، نیمه‌بلند و بلند مجموع این 800 فیلم مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت 74 فیلم در بخش مسابقه ملی شامل  12 فیلم کوتاه، 34 فیلم نیمه‌بلند و 28 فیلم بلند به مرحله نهایی راه یافتند. همچنین در بخش جایزه شهید آوینی 27 فیلم در بخش ملی و 4 فیلم در بخش بین‌الملل حضور دارند که 7 فیلم به طور مشترک در مسابقه ملی نیز حاضر هستند و در بخش خارج از مسابقه که عمدتا شامل مستندهای پرتره می‌شوند 16 عنوان فیلم به نمایش در می‌آید.

وی با اشاره به آثار بخش ملی جشنواره گفت: هیأت انتخاب در بخش ملی ۷۴ فیلم را انتخاب کرد که از این تعداد ۱۲ فیلم کوتاه مستند، ۳۴ فیلم نیمه بلند مستند و ۲۸ فیلم بلند مستند روی پرده خواهند رفت. در بخش «جایزه شهید آوینی» نیز ۲۷ فیلم انتخاب شد. در بخش «خارج از مسابقه» ۱۶ فیلم، در بخش «بحران آب» ۷ فیلم و در بخش «مرور آثار محمدرضا مقدسیان و مرتضی ندائی» ۹ فیلم به نمایش در می آیند که در مجموع ۱۲۴ اثر مستند در نهمین جشنواره بین المللی «سینما حقیقت» روی پرده می روند.

طباطبایی نژاد ادامه داد: امسال برای اولین بار به سبب اهمیت موضوع بخش بحران آب را داریم که در این بخش 7 فیلم حاضر هستند که دو فیلم در بخش مسابقه ملی نیز به نمایش در می‌آیند و بزرگداشت‌های امسال اختصاص به محمدرضا مقدسیان و مرتضی ندایی خواهد داشت.

نمایش ویژه ۱۵ فیلم از بهترین مستندهای جهان در سینماحقیقت

وی در مورد نمایش های ویژه سینما حقیقت نیز بیان کرد: نمایش‌های ویژه جشنواره امسال شامل 15 عنوان فیلم از بهترین‌های سینما مستند جهان است که در بخش روزگار ما که اختصاص به مستندهای سیاسی و اجتماعی دارد16 عنوان فیلم حاضر هستند همچنین بخش کیهان ما شامل 8 فیلم خارجی و 7 فیلم داخلی، مستند تجربی شامل 11 فیلم، بخش آمریکا (واقعیت یا رویا) 7 فیلم که 5 تولید مستندسازان آمریکایی و دو فیلم تولید مستندسازان سایر کشورها است، بخش پرتره شامل 7 فیلم مستند، بخش قاره سیاه 5 فیلم و بخش مستند شهر شامل 5 فیلم خواهند بود.

مدیرعامل مرکز گسترش سینما مستند تجربی با اشاره به کارگاه های این دوره از جشنواره سینما حقیقت گفت: در دوره نهم از برپایی این جشنواره، کارگاه های مفیدی برگزار کردیم که یک بخش از این کارگاه ها به «EDN» (شبکه مستند اروپا) اختصاص دارد. بخش دیگر از این مجموعه به برگزاری کارگاه های پژوهشی اختصاص دارد. در این بخش کارگاه هایی با حضور اساتیدی چون سیف الله صمدیان، فرشاد فدائیان و رضا تیموری برگزار می شود.

رونمایی ۴ عنوان کتاب از اساتید مستندسازی

وی با اشاره به رونمایی از ۴ عنوان کتاب در این دوره از جشنواره عنوان کرد: مجموع مقالات سینمای مستند و باستان شناسی ایران که علیرضا قاسم‌خوان آن را گردآوری کرده، در این دوره از جشنواره رونمایی خواهد شد. همچنین کتاب «دگرخوانی در حوزه مستند» نوشته محمدرضا اصلانی، «تاریخ نوین سینمای مستند» ترجمه گروهی زیر نظر مازیار اسلامی و «هنر دقت کلام و تصویر در مردم نگاری» نوشته مایکل اوپیتس ترجمه احمد الستی رونمایی می شود.

طباطبایی نژاد با بیان اینکه در کنار برگزاری کارگاه های سینمای مستند، بازار فیلم در مرکز صبای فرهنگستان هنر برپا است، خبر داد: یکی از بخش های مهم جشنواره فیلم «سینما حقیقت» به شب دیدار با مدیران جشنواره های مهم بین المللی سینمای مستند در دنیا اختصاص دارد.

به گزارش شبستان، در ادامه نشست به سوالات خبرنگاران پاسخ داده شد.

اکران فیلم‌های مستند شبیه فضای سینمایی نیست

طباطبایی‌نژاد در پاسخ به سوال خبرنگار شبستان، درباره اکران فیلم‌های مستند گفت: اکران فیلم های مستند چون خیلی نسبت نزدیکی با تلویزیون دارد نمی‌تواند شبیه فضای سینمایی باشد اما در طی سال‌های اخیر با راه‌اندازی گروه هنر و تجربه شاهد بوده‌ایم که فیلم‌هایی که به طور کلی فضای عرضه در تلویزیون را نداشته‌اند، توانسته‌اند در این گروه به نمایش درآیند. به طور کلی معتقدم با فعال شدن فضای VOD و اینترانت امکان عرضه مستند در سطح وسیع فراهم خواهد شد و در یک چشم‌انداز چند ساله فیلم‌ مستند با یک اقبال جدی مواجه خواهد چرا که تا امروز فضای فعالیت برای عرضه مستند بیش از 80 درصد با تلویزیون بوده است و فضاهای دیگر تنها 20 درصد از عرضه مستند را به خود اختصاص دادند اما با راه‌اندازی VOD و مخصوصا اینترانت که عرضه در آن هزینه دانلود هم ندارد یک فضای گسترده و وسیعی برای سینمای مستند به وجود خواهد آورد.

در انتخاب آثار محافظه‌کارانه عمل نمی‌کنیم

وی در پاسخ به سوالی در خصوص اتخاذ و رویکرد محافظه‌کارانه در انتخاب آثار منتقد اجتماعی در جشنواره سینما حقیقت گفت:‌ ما ذاتا محافظه‌کار نیستیم و آن چیزی که برای ما مهم بود فیلم‌های خوب بود و هر فیلمی که کیفیت بالایی داشت به مرحله نهایی راه پیدا کرده است و اگر احیاناً فیلمی به معنای منتقد اجتماعی در جشنواره نیست به دلیل این است که  نتوانسته است کیفیت لازم را داشته باشد اما به طور کلی در جشنواره امسال فیلم‌های منتقد اجتماعی درحوزه‌های خانوادگی، شهری و ... داریم. همه ساله با انتقادهایی به جشنواره یا بعضی از فیلم‌ها مواجه بودیم اما در مقابل این انتقادها مقابله کردیم و کوتاه نیامدیم و اعتقاد ما این است که سینمای مستند سینمای منتقد است و سینمای خنثی نیست و پرهیز داریم تا جشنواره خنثی برگزار کنیم.

دبیر جشنواره سینما حقیقت با  تأکید بر اینکه به هیچ عنوان رویکرد محافظه‌کارانه در انتخاب آثار وجود نداشته است، بیان کرد: آنچه امروز در سبد ما است آثاری است که بیشتر نگاه کیفی به آنها داشته‌آیم و هر آنچه کیفیت بالاتری داشته‌اند را می‌توانیم در طی 7 روز برگزاری جشنواره مشاهده کنیم.

وی همچنین در خصوص اینکه چرا با وجود وعده قبلی امسال هم شاهد فعالیت هیأت انتخاب در جشنواره بودیم، اظهار کرد:‌ سال گذشته هیأت انتخاب داشتیم و اعلام کردیم به سیاق جشنواره‌های معتبر، شورای سیاست‌گذاری به عنوان هیأت انتخاب فعالیت خواهد کرد اما دوستان با این نظر من مخالفت کردند و منطق مخالفتشان این بود که چون مرکز گسترش خودش تولیدکننده است عدم وجود هیأت انتخاب مستقل ممکن است شائبه بی‌عدالتی را به وجود بیاورد و این استدلال باعث شد تا امسال هم هیأت انتخاب مستقل داشته باشیم.

طباطبایی‌نژاد در مورد اضافه شدن سه فیلم به مجموعه فیلم‌های مسابقه ملی نیز گفت: امسال سه گروه وظیفه انتخاب فیلم‌ها را در بخش‌های مختلف به عهده داشتند و هر کدام از گروه‌ها یک نماینده را انتخاب کردند تا فیلم‌های ذخیره را مجدداً بررسی کنند و در نهایت نمایندگان متشکل از سه گروه پس از بررسی فیلم‌ها سه فیلم را به جشنواره اضافه کردند که در واقع این سه فیلم پس از اعتراض‌ها در مرحله دوم انتخاب به جمع آثار اضافه شدند.

وی در خصوص اینکه چرا امسال بخش پاسداشت مستندسازان شهرستانی از جشنواره حذف شد، عنوان کرد: در طی دو سال گذشته جشنواره بخشی به عنوان پاسداشت مستندسازان شهرستانی داشت و امسال نیز بنا داشتیم پاسداشت مستندسازان سیستان و بلوچستان را برگزار کنیم و با ارشاد سیستان و بلوچستان و منطقه آزاد چابهار هماهنگی‌های لازم انجام شد اما در نهایت به دلیل تأخیر طولانی‌مدت دوستان و از سوی دیگر اینکه آمادگی این را نداشتیم که بتوانیم استان دیگری را جایگزین کنیم امسال از برگزاری بزرگداشت شهرستان‌ها صرفنظر کردیم.

کنار گذاشته شدن دو فیلم به دلیل عدم رعایت مرزهای اخلاقی

دبیر نهمین جشنواره سینما حقیقت در پاسخ به این سؤال که سال گذشته دو فیلم با نظر مستقیم وی از جشنواره کنار گذاشته‌ شده‌اند و آیا امسال هم چنین اتفاقی افتاده است یا خیر؟، گفت: به طور مشخص کیفیت آثار امسال با سختی بیشتری اتفاق افتاده و تمامی آثار راه یافته به بخش نهایی سطح قابل قبولی دارند و سخت‌گیری بیشتری در هیأت انتخاب صورت گرفته به طوری که سال گذشته 118 فیلم در بخش مسابقه ملی داشتیم اما امسال شاهد حضور 74 فیلم هستیم.

وی تأکید کرد: امسال هم همچون سال گذشته بنده دو فیلم را به دلیل عدم رعایت مرزهای اخلاقی کنار گذاشتم البته این دو فیلم هیچ نکته سیاسی نداشتند و تنها به دلیل عدم رعایت مرزهای حریم خصوصی کنار گذاشته شدند.