خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: پس از انتشار گزارش مدیر کل آژانس بین المللی انرژی هسته ای درباره جنبه های نظامی در پرونده هسته ای ایران واکنش های مختلفی در این باره در رسانه های خارجی منتشر شد. فارس گزارش داده است که: "مارک تونر، سخنگوی وزارت آمریکا گزارش آمانو را در حکم تأیید پایبندی ایران به تعهداتش در پاسخگویی به سوالات آژانس دانست و گفت که تهران مطابق نقشه‌راه توافق شده با آژانس اطلاعات لازم را در اختیار این نهاد بین‌المللی قرار داده است.
تونر گزارش روز چهارشنبه آقای آمانو را با گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا در سال 2007 که مدعی توقف فعالیتهای هسته‌ای «تسلیحاتی» ایران شده بودند، هماهنگ دانست. گزارش آژانس، ایران را به فعالیتهای تحقیق و توسعه در زمینه ساخت سلاحهای هسته‌ای قبل از پایان سال 2003 میلادی متهم اما ادعا کرده است که این فعالیتها از سطح امکان‌سنجی و تحقیقاتی فراتر نرفته‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بخش دیگری از کنفرانس خبری روز چهارشنبه، تحریم‌ها را عامل حضور ایران در میز مذاکرات دانست و تأکید کرد با اجرای توافق حاصل شده با ایران، موسوم به برجام، «فعالیتهای نظامی احتمالی» ابران، بروز نخواهد کرد. او گفت: طبق توافق به دست آمده میان ایران و 1+5، تهران موظف است تا در خصوص فعالیتهای اتمی‌اش شفافیت به خرج دهد. ما قادر خواهیم بود از مراکز هسته‌ای ایران بازدید داشته باشیم و بدین طریق در جریان فعالیتهای این کشور قرار بگیریم.
مطابق سند برجام، کشورهای 1+5 پس از ارائه گزارش مدیر کل آژانس به ارائه قطعنامه‌ای به شورای حکام با هدف بستن پرونده PMD ایران متعهد شده‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز تأیید کرد که پرونده موسوم به PMD ایران بسته خواهد شد.
وی با بیان اینکه کشورهای 1+5 با ارائه قطعنامه‌ای به شورای حکام، پرونده PMD را خواهند بست افزود: پس از بسته شدن PMD باید تلاش‌هایمان را بر روی اجرای برجام متمرکز کنیم. گزارش اخیر آژانس، چیزی که آمریکا برای پیشنهاد قطعنامه و در نتیجه بسته شدن پرونده PMD به آن نیاز داشت را ارائه کرده است. ما بر این باوریم که آژانس توانسته به هر آنچه که منجر به دسترسی‌اش به اطلاعات دقیق و معتبر در خصوص برنامه هسته‌ای ایران می‌شده، دست یابد و این ارزیابی اخیر هم بر همین اساس شکل گرفته است. ما از این مسئله که آژانس دسترسی‌های لازم را داشته، مطمئنیم. با ارائه گزارش اخیر آژانس، ما از بسته شدن پرونده «پی ام دی» حمایت می‌کنیم. چرا که گزارش این نهاد بین‌المللی موید این مسئله است.
نمایندگان کنگره هم به گزارش آمانو واکنش نشان دادند. باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، بعد از نشستی محرمانه با هماهنگ‌کننده آمریکایی اجرای برجام گفت: «فکر می‌کنم شروع بسیار ضعیفی داشته‌ایم.
رابرت منندز، دیگر سناتور آمریکایی درباره گزارش آمانو گفت: این رویه خیلی بدی به وجود می‌آورد برای اینکه ایران می‌تواند اراده دنیا، چناکه در قطعنامه‌های شورای امنیت آمده را نادیده بگیردو به خاطر آن با تبعاتی مواجه نشود.
بنابراین گزارش، مهر به نقل از وال استریت ژورنال گزارش داده است که: "بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز به گزارش آمانو واکنش نشان داد و در سخنانی خواستار تحقیقات بیشتر آژانس درباره پرونده هسته ای ایران شد. برخلاف مقامات آمریکایی وی ادعا کرد این گزارش ثابت می کند که ایران در حال حاضر فعالیت هایی در جهت رسیدن به سلاح هسته ای را دارد. نتانیاهو پیش از این نیز در سخنرانی های مختلف ادعا کرده است که ایران به سلاح هسته ای دست یافته است."
همچنین خبرگزاری مهر در گزارشی به انعکاس واکنش رسانه های خارجی در این زمینه پرداخته است که به صورت اختصار در زیر ارایه می شود:
خبرگزاری روسی اسپوتنیک:
این خبرگزاری در همان ابتدا گزارش آمانو را بدون سند و مدرک ارزیابی می کند و می نویسد چنین گزارشی نمی تواند مانع اجرای برجام و توافق هسته ای با ایران شود. به نوشته اسپوتنیک که در گزارش نیز ذکر شده است که بعد از سال ۲۰۰۹ هیچ شواهدی مبنی بر فعالیت های هسته ای ایران برای رسیدن به سلاح هسته ای مشاهده نشده است.
سایت هیل:
این سایت در خبری مربوط به گزارش آمانو درباره گذشته فعالیت های هسته ای ایران مطالبی را تکرار کرده است که بارها مقامات آمریکایی و اسرائیلی روی آن پافشاری می کردند. غرب از فعالیت های هسته ای ایران باخبر بوده است ولی رسیدن به توافق همه این اطلاعات را تحت الشعاع قرار داده است. گزارشی که آژانس درباره ایران منتشر کرده بارها در کاخ سفید درباره آن بحث شده است و به نظر نمی رسد آمریکایی ها از این گزارش شگفت زده شده باشند. این سایت به نقل از مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد فعالیت های گذشته ایران تاثیری در پرونده ندارد چون دیگر نمی تواند تکرار شود زیرا تمام راههای دستیابی ایران به سلاح هسته ای مسدود شده است.
آروتس شیوا:
روزنامه افراطی محافظه کاران در سرزمین های اشغالی می نویسد ایران در گذشته در جستجوی سلاح هسته ای بوده است و احتمال دارد این روند را در آینده نیز تکرار کند.
سایت صهیونیستی جروزالم پست:
این سایت بعد از انتشار گزارش آمانو درباره ایران گزارشی منتشر کرد و به نقل از مقامات این کشور نوشت که به احتمال زیاد این رژیم تا ۱۵ سال آینده وارد جنگ با ایران خواهد شد.
بنابراین گزارش، متن کامل گزارش آمانو درباره PMD به شرح زیر است:
شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی
GOV/2015/68
2 دسامبر 2015 میلادی
ارزیابی نهائی در خصوص مسائل باقیمانده گذشته و حال پیرامون برنامه هسته‌ای ایران
A. مقدمه
1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام، در راستای نقشه راه برای روشن سازی مسائل گذشته و حال مربوط به برنامه هسته ای ایران (نقشه راه) [1] ، شامل ارزیابی نهایی تمامی موضوعات باقیمانده گذشته و حال، همانگونه که در گزارش مدیرکل در نوامبر سال 2011 میلادی آمده است، می‌باشد (GOV/2011/65).[2] این ارزیابی بر اساس تمامی اطلاعات مرتبط با پادمان در دسترس آژانس، شامل اطلاعات ناشی از اجرای موافقتنامه پادمان در ایران [3]، چارچوب همکاری [4] ، شامل نقشه راه، و برنامه اقدام مشترک (JPA) می‌باشد.[5]
A.1 نگرانیهای آژانس
2. از سال ٢٠٠٢ به بعد، آژانس بتدریج در مورد احتمال وجود فعالیتهای افشا نشده هسته‌ای مرتبط با سازمانهای نظامی، شامل فعالیتهای مربوط به توسعه یک کلاهک هسته ای برای یک موشک نگران شد.[6] گزارشات مدیرکل موضوعات باقیمانده مربوط به ابعاد احتمالاً نظامی برنامه هسته‌ای ایران را مشخص نمود و خواستار اقداماتی از سوی ایران برای حل و فصل آنها شد. [7] ضمیمه 2011 شامل تجزیه و تحلیل مشروح اطلاعاتی می باشد که بعداً در اختیار آژانس قرار گرفت. این اطلاعات نشان داد که ایران فعالیت هایی در ارتباط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای انجام داده بود. این اطلاعات همچنین نشان داد که پیش از پایان سال 2003، این فعالیتها بر اساس یک برنامه ساختاری، و اینکه برخی از فعالیتها ممکن است هنوز ادامه داشته باشد تحقق یافته است. [8]
3. اطلاعات تجمیع شده و ارایه شده در آن ضمیمه از منابع گسترده و مستقل، شامل تلاشهای خود آژانس و تعدادی از کشورهای عضو، شامل خود ایران ارایه گردیده است. این (اطلاعات) از نظر محتوای فنی، افراد و سازمانهای درگیر و چهارچوب زمانبندیها با هم مطابقت داشت. بر اساس این ملاحظات، و در پرتو دانش عمومی آژانس از برنامه هسته ای ایران و تکامل تاریخی آن، آژانس، اطلاعات مندرج در ضمیمه را در مجموع معتبر یافت.[9]
4. آژانس درخواست کرد[10] که ایران بدون تاخیر بطور محتوایی با آژانس بمنظور ارایه روشنگری در خصوص ابعاد احتمالاً نظامی برنامه هسته ای خود همانطوریکه در ضمیمه 2011 مشخص شده تعامل نماید.
A.2. قطعنامه های گذشته شورای حکام و شورای امنیت
5. شورای امنیت تایید نمود که گامهای خواسته شده از سوی شورای حکام در قطعنامه هایش[11] برای ایران الزام آور است.[12] بین سالهای 2006 و 2010، شش قطعنامه شورای امنیت [13] تحت فصل هفت منشور سازمان ملل به تصویب رسید که بر اساس مفاد آن قطعنامه ها الزام آور می باشند.[14]
6. بویژه، شورای امنیت در قطعنامه ژوئن 2010 (1929) بر وظایف ایران، ازجمله، همکاری کامل با آژانس در خصوص تمامی موضوعات باقیمانده، خصوصاً موضوعات منجر به نگرانی در باره ابعاد احتمالاً نظامی برنامه هسته ای ایران، شامل ارایه دسترسی بدون تاخیر به تمامی سایتها، افراد و اسناد مورد درخواست آژانس مجدداً تایید نمود.[15]
7. متعاقب ارایه گزارش مدیرکل در نوامبر 2011، شورای حکام، در قطعنامه نوامبر 2011 (GOV/2011/69)
، از جمله، تاکید نمود که ضروری است تا ایران وآژانس گفتگوی خود را با هدف حل و فصل فوری تمامی موضوعات باقیمانده ، شامل موضوعاتی که منجر به نگرانیها در مورد ابعاد احتمالاً نظامی برنامه هسته ای ایران شده است، بمنظور ارایه روشن سازیها در خصوص آن موضوعات تشدید نمایند.[16]
8. علاوه بر گزارش مدیرکل در اوت 2012 (GOV/2012/37)، شورای حکام، در قطعنامه اش در سپتامبر 2012(GOV/2012/50)، از جمله، تصمیم گرفت که درخواستهای همکاری آژانس از ایران با هدف حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده ضروری و فوری است تا بدینوسیله اعتماد بین المللی نسبت به ماهیت کاملاً صلح آمیز برنامه هسته ای ایران اعاده شود.[17]
B. تلاشها برای بررسی نگرانیهای آژانس از نوامبر 2011
B.1. رهیافت ساختاری
9. بین ژانویه 2012 و می 2013، آژانس و ایران ده دور گفتگو در وین و تهران با هدف دستیابی به یک " رهیافت ساختاری" سندی برای حل و فصل موضوعات باقیمانده مرتبط با برنامه هسته ای ایران، برگزار نمودند. با وجود این، گفتگوها به نتایج قطعی منجر نگردید. در اکتبر 2013، آژانس و ایران به این نتیجه رسیدند که، با بن بست مذاکرات و نبود دورنمایی برای دستیابی به توافق در خصوص این سند، یک رهیافت جدید با هدف اطمینان از ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته ای ایران بایستی توسعه یابد. [18]
B.2. چارچوب برای همکاری
10. در 11 نوامبر 2013، آژانس و ایران یک " بیانیه مشترک در خصوص چارچوبی برای همکاری " ( چارچوب برای همکاری) امضا کردند، که در آن توافق گردید تا همکاری در زمینه فعالیتهای راستی آزمایی آژانس برای حل و فصل تمامی موضوعات حال و گذشته، افزایش یابد، واین فعالیتها بر اساس یک رویه گام به گام پیش رود.
11. بر اساس چهارچوب همکاری، آژانس و ایران در خصوص یکسری گام ها، هر کدام حاوی اقدامات عملی که باید از سوی ایران اجرا شود، به توافق رسیدند. از هیجده اقدام عملی مورد توافق، پانزده اقدام مربوط به ابعاد مختلف برنامه هسته ای اعلام شده ایران بود، که ایران تمامی آنها را پیش از 2014 انجام داد. سه اقدام عملی دیگر مربوط به ابعاد احتمالاً هسته ای ایران بودند، که هدف از هرکدام روشن سازی موارد نگرانی آژانس، بر اساس ضمیمه 2011 بود. تا جولای 2015، ایران اولین سه اقدام عملی را اجرا نمود[19] و با آژانس در مورد دو اقدام عملی دیگر مبادرت به بحثهای فنی نمود.[20]
12. در 14 جولای 2015، مدیرکل و جناب آقای علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI)، نقشه راه را امضا کردند.[21] آژانس و ایران، درتداوم همکاریها بر اساس چهارچوب همکاری، بمنظور تسریع و تقویت همکاری و گفتگو با هدف حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده که توسط آژانس و ایران حل نشده بود، تا آخر سال 2015، توافق نمودند. اقدامات مورد توافق در نقشه راه در ضمیمه 1 فهرست شده است.
B.3. قطعنامه 2231 شورای امنیت
13. در 20 جولای 2015، شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را تصویب نمود[22] ، که در آن، از جمله، مجدداً تایید نمود که ایران " بر اساس درخواستهای آژانس بمنظور قادر شدن برای حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده، همانطوریکه در گزارشات آژانس تصریح شده، همکاری خواهد کرد".[23]
C. اجرای نقشه راه
14. در نقشه راه، آژانس و ایران بمنظور حل و فصل تمامی مسائل گذشته و حال، همانطوریکه در ضمیمه 2011 تصریح شده، تا پایان سال 2015، موافقت نمودند. با آغاز اجرای نقشه راه، آژانس مجموعه ای از اطلاعات را در اختیار داشت که نشان میداد ایران فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای را انجام داده بود. این اطلاعات که در ضمیمه 2011 منعکس شده اند، و بر اساس ارزیابی آژانس، در مجموع، معتبر بوده ، و همچنین اطلاعات کسب شده تا مقطع نوامبر 2011، که بیشتر به تجزیه و تحلیل مندرج در آن ضمیمه کمک کرد.[24]
15. همانطوریکه در نقشه راه مورد توافق قرار گرفت، در 15 اوت 2015، ایران توضیحات مکتوب خود و اسناد مربوطه را در خصوص موضوعات گذشته و حال به آژانس ارایه نمود.[25] در 8 سپتامبر 2015، آژانس پرسشهای مربوط به ابهامات در خصوص اطلاعات ارایه شده توسط ایران در 15 اوت 2015 را به ایران ارائه داد. [26] این پرسشها همراه با بخشهای c.1-12 از ضمیمه 2011 و یک ساختار مشترک برای ارایه پرسشها برای هرکدام از بخشها، به شرح ذیل می باشند: شاخص های متخذه از متن ضمیمه 2011 بمنظور دستیابی به روشن سازیها فهرست شده، بررسی آژانس از اطلاعات موجود تا نوامبر 2011 از فعالیتهای پادمان خود، از ایران و دیگر کشورها، و هرگونه نشانه ای در خصوص شاخص ها، و پرسشهای آژانس.
16. در 15 اوت 2015، بمنظور رفع ابهامات مربوط به اطلاعات ارایه شده از سوی ایران به آژانس، در روزهای 15، 16، 17 و 29 و 30 سپتامبر 2015 و 10 و 14 اکتبر 2015، آژانس و ایران نشستهای فنی-کارشناسی برگزار کردند، و آژانس در اماکن مورد نظر در ایران در روزهای 18، 19 و 20 سپتامبر و 9 و 15 اکتبر اقدام به فعالیتهای پادمان نمود.
17. در 20 سپتامبر 2015، مدیرکل و معاون مدیرکل و رئیس بخش پادمانها از مکان خاص مورد نظر آژانس در پارچین بازدید نمودند.
18. تمامی فعالیتها بر اساس نقشه راه بر طبق برنامه مورد توافق اجرا گردید، در 24 نوامبر 2015، آژانس و ایران " جلسه جمع بندی فنی " در وین برگزار کردند.
D – متدلوژی
19. در نوامبر 2011، آژانس «تحلیل خود از اطلاعاتی که در قالب شاخص های مرتبط با وجود یا توسعه فرآیندهای مربوط به فعالیت های هسته ای از جمله نظامی شدن در اختیار داشت»[27] را ارائه نمود. از نوامبر 2011، آژانس از طریق فعالیت هایی در قالب «چارچوب همکاری»، از جمله «نقشه راه» و «برنامه اقدام مشترک»، از طریق تلاش های خود آژانس، و از دولت های عضو، از جمله ایران، اطلاعات بیشتری به دست آورده است. از آنجا که اطلاعات تکمیلی در اختیار آژانس قرار گرفته است، آژانس قادر شده است که تحلیل خود در مورد جنبه های نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران را پالایش کند.
20. به منظور انجام ارزیابی نهایی، آژانس تمام اطلاعاتی که در اختیار دارد را در ارتباط با هریک از دوازده حوزه، به نحو مندرج در پیوست 2011 مورد تحلیل قرار داده است. آژانس همچنین از همین اطلاعات استفاده کرده تا بتواند از طریق ملاحظه ماهیت، میزان و انسجام اطلاعات در طی زمان، درکی از تصویر کلی بدست آورد.
E- ارزیابی های حوزه ای
21. همچنانکه قبلا گزارش شده است[28]، آژانس تحلیل خود از برنامه هسته ای ایران را بر یک مسیر اکتساب شامل اورانیوم با درصد غنی شدگی بالا (HEU) متمرکز کرده است. بر اساس شاخص های ملاحظه شده توسط آژانس در ارتباط با فعالیت های هسته ای ایران، کار آژانس بر تحلیلی مرتبط با توسعه یک ابزار انفجاری درونی HEU متمرکز شده است.
Eـ. 1. ساختار مدیریت برنامه
22. اطلاعاتی که پیش از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار داشت نشان می داد که ایران از طریق تعدادی از ساختارهای مدیریتی متفاوت و متغیر، تمهیدات لازم برای فعالیت هایی در پشتیبانی از یک جنبه نظامی احتمالی برای برنامه هسته ای خود را فراهم کرده است. بر اساس این اطلاعات، ساختارهای سازمانی بیشتر حوزه های فعالیت مرتبط با تولید یک ابزار انفجاری هسته ای را پوشش می داد. این اطلاعات مشخص می کرد که فعالیت های آغاز شده در اواخر دهه هشتاد میلادی در دپارتمان های مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) و بعدتر، تحت رهبری محسن فخری زاده، در اوایل دهه 2000 میلادی در پروژه هایی در برنامه AMAD تمرکز یافت، و آنگونه که ادعا شده بود از طریق «دفتر ارکیده» مدیریت می شد. این اطلاعات نشان می داد که فعالیت های تحت برنامه AMAD در اواخر سال 2003 میلادی متوقف شده و اینکه کار کاملا ثبت شده، تجهیزات و اماکن کار یا بطور کامل پاکسازی شده و یا امحاء گردید تا چیز زیادی برای شناسایی ماهیت حساس کاری که صورت گرفته بود باقی نماند. نهایتا، بر اساس این اطلاعات، یک سازمان جدید با عنوان سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی[29] توسط محسن فخاری زاده تاسیس شده و در سایت مژده در نزدیکی دانشگاه مالک اشتر در تهران مستقر شد.
23. در مطالب ارائه شده توسط ایران به تاریخ 15 آگوست 2015 تحت نقشه راه، ایران اطلاعاتی در ارتباط با برخی از سازمان های ذکر شده در پیوست 2011 و ارتباطات آنها و کارکردهای آنها به آژانس ارائه کرد. در این ارتباط، ایران از جمله وجود یک برنامه هماهنگ شده با هدف تولید یک ابزار انفجاری هسته ای را رد کرد، و مشخصا وجود برنامه AMAD و «دفتر ارکیده» به عنوان عناصری از چنان برنامه ای را تکذیب کرد. آژانس در تاریخ 8 سپتامبر 2015 سوالاتی در این خصوص از ایران مطرح کرد که سپس در جلسات فنی-کارشناسی در تهران مورد بحث قرار گرفتند. یک بخش مهم از اطلاعاتی که در خصوص وجود ساختارهای سازمانی در اختیار آژانس قرار گرفته بود، در خلال اجرای نقشه راه توسط ایران تایید شد.
24. آژانس چنین ارزیابی می کند که، پیش از پایان سال 2003، یک ساختار سازمانی در ایران برقرار بوده که برای ایجاد هماهنگی برای طیفی از فعالیت های مرتبط با تولید یک ابزار انفجاری هسته ای مناسب بوده است. اگرچه برخی اقدامات پس از سال 2003 صورت گرفته، اما آنها بخشی از یک تلاش هماهنگ شده نبودند.
Eـ.2. فعالیت های خرید
25. همانطور که قبلا گزارش شد، ایران اعلام کرده است که سازمان انرژی اتمی به خاطر تحریم های بین المللی تحمیل شده بر کشور، با دشواری هایی در خرید روبرو شده است.[30] این محدودیت ها در به دست آوردن اقلام حساس موجب شد که دستیابی ایران بر مواد و تجهیزات برای برنامه هسته ای ش دشوار گردد. بر اساس اطلاعاتی که تا پیش از نوامبر 2011 در اختیار آژانس بود، ایران قادر بود خریدهای خود را، عمدتا برای فعالیت های چرخه سوخت هسته ای خویش، از طریق شرکت هایی که مستقیما با سازمان انرژی اتمی یا وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ارتباطی نداشتند انجام دهد، و لذا مصرف کننده نهایی را پنهان نماید.
26. آژانس همچنین نشانه هایی در دست داشت از برخی نمونه های خرید و اقدام به خرید اقلامی که، علاوه بر سایر امور، به تولید یک ابزار انفجاری هسته ای مربوط می شد. آژانس اطلاعاتی در اختیار ندارد که اقدام به چنین خریدهایی پس از سال 2007 صورت گرفته باشد.
27. طی بحث های صورت گرفته در تاریخ 16 سپتامبر 2015 با آژانس، ایران مطالبی که قبلا عنوان کرده بود را تایید کرد مبنی بر اینکه، همانطور که آژانس احراز نموده است، ایران یک بررسی در مورد خرید یک دوربین مخصوص با سرعت بالا کرده بوده، این دوربین برای مقصودی متعارف بوده، و نهایتا، ایران این خرید را صورت نداده است. در خلال این مباحثات، ایران همچنین بر تکذیبی قبلی خود در مورد اینکه یک شرکت نام برده شده، برای خرید سوئیچ های با سرعت بالا تلاش کرده بوده پافشاری کرد.
28. آژانس از زمان پیوست 2011، هیچ اطلاعات تکمیلی در خصوص این موضوع دریافت نکرده است.
E ـ. 3. اکتساب مواد هسته ای
29. اطلاعاتی که پیش از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار داشت نشان می داد که معدن گچین یک منبع بالقوه برای اورانیوم به منظور استفاده در فعالیت های هسته ای اعلام نشده در بازه زمانی 2000 تا 2003 بوده است. این اطلاعات همچنین نشان می داد که فعالیت های مقدماتی، از جمله «پروژه نمک سبز» در یک مکان نامشخص صورت گرفته و هدف از آنها تولید نمک های اورانیوم بوده که می توانسته است مناسب باشد برای یا تبدیل یا به مواد برای غنی سازی اورانیوم و یا به موادی برای تجزیه مستقیم نمک های اورانیوم به فلز خالص اورانیوم. این اطلاعات از سندهای مرتبط با مطالعات ادعایی[31] و سایر اطلاعات دریافتی از دولت های عضو ریشه می گرفتند، و نشان می دادند که این فعالیت ها در زمانی که برنامه AMAD در اواخر سال 2003 متوقف شد، پایان گرفتند. این اطلاعات نشان می داد که کار مزبور در یک مرحله پیشرفته نبوده است. این اطلاعات نشان می داد که کار مقدماتی که با هدف اجرای این فرآیند صورت گرفته بود، مشتمل بر استفاده از مواد جایگزین بود تا از احتمال آلودگی کنترل نشده جلوگیری شود. سایر اطلاعات نشان می داد که ایران، خارج از چرخه سوخت هسته ای اعلام شده خود، در حال توسعه فرآیندهایی برای تجزیه نمک های اورانیوم به فلز خالص اورانیوم بوده است. اطلاعات موجود در اسناد مطالعات ادعایی، نمک های اورانیوم که قرار بود تولید شوند را به تولید کلاهک مرتبط می ساخت.
30. ایران وجود معدن گچین را در آوریل سال 2004 در خلال اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی[32] اعلام نمود. در سال 2014 در قالب چارچوب همکاری و برنامه اقدام مشترک، ایران امکان دسترسی مدیریت شده آژانس به معدن گچین را فراهم آورد. آژانس چنین ارزیابی کرده است که فعالیت های صورت گرفته در این سایت با اعلامیه هایی که ایران در قالب چارچوب همکاری و برنامه اقدام مشترک ژنو ارائه داده است همخوانی دارد و اینکه، در هر صورت، پیش از سال 2006 هیچ میزان قابل توجهی مواد هسته ای در گچین نمی توانسته است تولید شده باشد. آژانس چنین ارزیابی می نماید که فرآیند طراحی شده برای تولید نمک های اورانیوم به لحاظ فنی دچار مشکل بوده و در مقایسه با آن چیزی که به عنوان بخشی از چرخه سوخت هسته ای اعلام شده ایران، در اختیار این کشور قرار داشته، از کیفیت پایینی برخوردار بوده است.
31. آژانس همچنین اطلاعاتی از دولتهای عضو دریافت کرده بود که، مقادیری در مقیاس کیلوگرم از فلز اورانیوم در اختیار برنامه AMAD قرار داشته است، هرچند که مورد استفاده قرار نگرفته است. همانگونه که قبلا گزارش شد،[33] آژانس در آگوست 2011 یک راستی آزمایی فیزیکی از موجودی (PIV) لابراتوار تحقیقاتی چندمنظوره جابر بن حیان به عمل آورد، تا علاوه بر چیزهای دیگر، مواد هسته ای موجود در شکل فلز طبیعی اورانیوم و پسماند فرآیند مربوط به آزمایش های تبدیل UF4 به فلز اورانیوم که در این لابراتوار در بازه زمانی 1995 تا 2000 صورت گرفته بود را راستی آزمایی نماید. در نتیجه این راستی آزمایی فیزیکی، آژانس متوجه یک ناهمخوانی احتمالی در حد چند کیلوگرم اورانیوم طبیعی در نتایج حسابرسی این آزمایش ها گردید. آژانس این اطلاعات را مجددا در سال 2014 مورد بازبینی قرار داد و به این ارزیابی رسید که میزان اورانیوم طبیعی مزبور در حد تقریب متداول در سنجش ها و حسابرسی های مربوط به مواد هسته ای بوده است.
32. بر مبنای تمام اطلاعاتی که در اختیار آژانس قرار داشت، از جمله از طریق فعالیت های ویژه راستی آزمایی که در چارچوب همکاری مشخص شده است (از جمله دسترسی مدیریت شده به معدن گچین) و برنامه اقدام مشترک ژنو، آژانس هیچ نشانه ای از یک چرخه سوخت هسته ای اعلام شده در ایران فراتر از آن فعالیت هایی که پیشتر توسط ایران اعلام شده بود[34] به دست نیاورد. آژانس چنین ارزیابی می نماید که هر میزان مواد هسته ای که ممکن است در قالب برنامه AMAD در اختیار ایران بوده باشد، در حد تقریب متداول در سنجش ها و حسابرسی های مربوط به مواد هسته ای بوده است.
E ـ. 4. اجزاء هسته ای برای یک ابزار انفجاری
33. اطلاعاتی که پیش از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار داشت نشان می داد که، در اوایل دهه 1990، ایران ممکن است اطلاعات مربوط به طراحی یک ابزار نظامی هسته ای را از طریق یک شبکه مخفی عرضه هسته ای دریافت کرده باشد. ایران یک کپی از سند یک صفحه ای دستنویس را در اختیار آژانس قرار داد که گفته می شود پیشنهادی از سوی این شبکه مخفی عرضه هسته ای بوده در ارتباط با فناوری غنی سازی توسط سانتریفیوژ. در خلال بحث هایی که در سال 2005 با ایران صورت گرفت، آژانس به یک سند 15 صفحه ای مربوط به تبدیل ترکیبات اورانیوم به فلز اورانیوم («سند فلز اورانیوم») و تولید اجزاء فلزی نیمکره ای اورانیوم غنی شده دست یافت.
34. اطلاعاتی که پیش از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار داشت نشان می داد که ایران در کار مقدماتی با هدف توسعه یک فرآیند شیمیایی برای تجزیه یک ترکیب فلوراید اورانیوم (UF4) به فلز اورانیوم با استفاده از اکسید سرب به عنوان ماده جایگزین پیشرفت هایی داشته است. بعلاوه، این اطلاعات نشان می داد که ایران کارهای مقدماتی، بدون مواد هسته ای، برای تولید اجزاء اورانیومی برای یک ابزار انفجاری هسته ای صورت داده است. در خلال بحث های صورت گرفته در سپتامبر 2015 تحت نقشه راه، ایران به آژانس اطلاع داد که ایران کار متالورژیک که مشخصا برای ابزارهای هسته ای طراحی شده باشد انجام نداده، و مایل به بحث در خصوص فعالیت های مشابه که فاقد چنان کاربردی هستند، نمی باشد.
35. بر مبنای تمام اطلاعاتی که در اختیار آژانس بود، آژانس هیچ نشانه ای از اینکه انجام فعالیت هایی توسط ایران که مستقیما ریشه در «سند فلز اورانیوم » یا اطلاعات طراحی یک ابزار انفجاری هسته ای از طریق یک شبکه مخفی عرضه هسته ای داشته باشد نیافته است.
E ـ. 5. تولید چاشنی انفجاری
36. تولید چاشنی های ایمن و سریع العمل، و تجهیزات مناسب برای آتش کردن چاشنی ها، یک بخش لایتجزی از برنامه تولید یک ابزار انفجاری هسته ای از نوع درون-انفجاری است. پیش از نوامبر 2011، آژانس اطلاعاتی داشت که نشان می داد که ایران، در سالهای 2002 تا 2003، اقدام به تولید چاشنی های انفجاری از نوع کابل های پلی انفجاری (EBW) و ایجاد توانایی آتشزنه با ولتاژ بالا کرده است که، در ترکیب با یکدیگر، موجب می شد چند چاشنی انفجاری به طور همزمان با کمتر از چند میکروثانیه اختلاف آتش بگیرند.
37. در خلال جلسه ای که در سال 2014 در قالب چارچوب همکاری برگزار شد، ایران اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار داد که نشان می داد که در دسامبر 2000 وزارت دفاع ایران تصمیم گرفته بود ضوابط ایمنی برای برخی عملیات مشخص که دربردارنده مواد منفجره متعارف بودند را از طریق تولید چاشنی های انفجاری ایمن تر ارتقاء دهد. ایران بیان نمود که کار مقدماتی بر روی چاشنی های EBW توسط یک گروه صنعتی مرتبط با وزارت دفاع صورت گرفته و پس از آن، در سال 2002، کار های بیشتر را آغاز نموده است که به تولید موفقیت آمیز چاشنی های انفجاری EBW منجر شده است. ایران فیلمی از انجام فعالیت های آزمایشی به آژانس نشان داد که عنوان نمود مربوط به صنعت هوافضای او است. آژانس توجه نمود که ایران توضیحی در ارتباط با فعالیت هایی که بر اساس اطلاعات قبلی، در سالهای 2002 تا 2003 انجام داده بود ارائه نداده است.
38. ایران عنوان نمود که دلیل تولید چاشنی های EBW کمک به پیشگیری از سوانح انفجاری بوده، و در خلال نشستی که در قالب چارچوب همکاری در تاریخ 20 ماه می 2014 برگزار شد، فهرستی از پنج سانحه را به آژانس ارائه کرد. آژانس معلوم نمود که این اطلاعات با جدول زمانبندی همخوانی نداشته و ارتباطی به برنامه تولید چاشنی ها ندارند. در جلسه ای که در قالب نقشه راه در 15 اکتبر 2015 برگزار شد، ایران جدولی از شش سانحه دیگر را به آژانس ارائه داد. آژانس توجه دارد که اگرچه هریک از این ها گفته شده که در زمان های درست رخ داده و مرتبط با سوانح انفجاری هستند، لااقل یکی از آنها به نظر نمی رسد که ارتباطی با چاشنی ها داشته باشد.
39. در همان جلسه مورخ 20 می 2014، ایران همچنین به آژانس اطلاع داد که در حوالی سال 2007، صنایع نفت و گاز این کشور تشخیص داده بودند که به چاشنی های انفجاری EBW برای تولید ابزارهای حفر چاه های عمیق اکتشاف نیاز هست. ایران در جهت تحکیم این ادعا، اطلاعاتی به آژانس ارائه داد، از جمله نتایج تعداد محدودی تست که در آنها چاشنی های انفجاری با همزمانی زیر میکروثانیه آتش شده بودند. ایران به آژانس اطلاع داد که در سال 2008، به دلیل نگرانی از علاقه ای که آژانس به تولید چاشنی های EBW توسط ایران ابراز کرده بود، تامین نیاز صنعت نفت و گاز به حالت تعلیق درآمده بود. کار بر روی چاشنی های انفجاری تکی برای کاربرد در صنعت نفت و گاز در سال 2013 آغاز شد. همانگونه که قبلا توسط آژانس گزارش گردید، این نوع کاربرد در تعارض با رویه های تخصصی صنعتی نمی باشد.[35]
40. آژانس چنین ارزیابی می نماید که چاشنی های EBW تولیدی توسط ایران دارای مختصاتی هستند که به ابزار انفجاری هسته ای مربوط می شود. آژانس تصدیق می نماید که روند رو به رشد استفاده از چاشنی های انفجاری EBW برای مصارف غیرنظامی و نظامی متعارف وجود دارد.
E .6. آغازگر مواد انفجاری قوی و آزمایشات مربوطه
41. پیش از نوامبر 2011 دولت های عضو اطلاعاتی را در اختیار آژانس قرار دادند که ایران اطلاعات طراحی فناوری مواد منفجره موسوم به آغازگر چند نقطه ای (MPI) را در اختیار دارد و این که ایران این اطلاعات را برای آماده سازی مواد منفجره با قدرت بالا در هندسه (حجم) نیمکره مورد استفاده قرار داده است. این اطلاعات حاکی از آن بود که ایران یک سامانه MPI نیم کره ای را توسعه و حداقل یک آزمایش در مقیاس بزرگ در سال 2003 انجام داده است که جزییات فنی آن از نظر داخلی و با مواد نگارش شده توسط یک «کارشناس خارجی» همخوانی داشت. آژانس ارزیابی مجدد کرده است که این آزمایش در مکانی به نام «مریوان» و نه در «منطقه» مریوان انجام شده است.[36]
42. آژانس بعد از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری از دولت های عضو در باره انجام آزمایش هایی در مقیاس پایین توسط ایران در اوایل دهه 2000 با هدف تایید آماده سازی مواد منفجره با قدرت بالا، تجهیزات مربوطه، و اجرای معیارهای ایمنی در مکان های آزمایشی مختلف در ایران دریافت کرد.
43. اطلاعات در دسترس آژانس در 2011 نیز نشان می داد که ایران می توانسته از کارشناس خارجی پیش گفته که از هر دو دانش فناوری MPI و عیب یابی تجربی (experimental diagnostics) برخوردار بود و بخش زیادی از کار حرفه ای خود را به اشتغال در برنامه سلاح هسته ای در کشور مبداء خود صرف نموده، بهره برده باشد. حضور کارشناس خارجی در ایران در بازه زمانی 1996-2001 توسط ایران تایید شده، هر چند ایران اظهار داشته است که فعالیت های او به تولید الماس های نانو (نانو الماس) مربوط بوده است.
44. در اطلاعات ارائه شده توسط ایران به تاریخ 15 اوت 2015 تحت نقشه راه، و در جریان مباحثات بیشتر در سپتامبر 2015، ایران به آژانس اطلاع داد که این کشور یک الزام فنی برای توسعه فناوری MPI مربوط به یک کاربرد نظامی متعارف مربوط به اوایل دهه 1990 میلادی داشته است و این که «عملیاتی کردن» این پروژه در سال 2007 شروع شد. اطلاعات ارائه شده توسط ایران نشان داد که چگونه مفهوم تولید موج حلقوی از طراحی مذکور در اطلاعات تأمین شده توسط ایران برای آژانس در 2008 اقتباس شده و ظاهراً برای بهینه‌سازی عملکرد مواد انفجاری متعارف توسعه یافته بود. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی مورخ 30 سپتامبر 2015 نمونه هایی از تولید موج حلقوی شامل تعدادی که با مواد منفجره پر و شلیک شده بودند را به آژانس نشان داد. ایران اعلام کرد که آزمایش از ماهیتی تجربی به منظور تعیین کارکرد سامانه انفجاری برخوردار بوده است. متعاقباً ایران اعلام کرد که این کشور مشخصاتی را برای کارکرد تولید موج حلقوی تعریف نکرده و فقط اندازه گیری های تشخیصی محدودی را انجام داده است.
45. علاوه بر اطلاعاتی که نشان می داد ایران با فناوری آغازگر چند نقطه ای MPI در هندسه (حجم) مسطح کار کرده است، در مباحثات مورخ 30 سپتامبر 2015 ایران اعلام کرد که این کشور فناوری MPI را برای یک هدف نظامی متعارف نامشخص در یک هندسه (حجم) استوانه ای مورد تحقیق قرار داده‌است. ایران همچنین تکرار کرد که هیچ کاری در زمینه فناوری MPI در هندسه (حجم) (نیم) کره ای انجام نشده است.
46. آژانس ارزیابی می کند که فناوری MPI توسعه یافته توسط ایران ویژگی های مربوط به یک وسیله انفجاری هسته ای به اضافه ویژگی های مربوط به شمار کوچکی از کاربردهای جایگزین را دارد.
E.7. آزمایش های هیدرودینامیک
47. پیش از نوامبر 2011، اطلاعات به دست آمده از طریق کوشش های خود آژانس به علاوه اطلاعات تأمین شده برای آژانس توسط دولت های عضو نشان داد که ایران اجزای شبیه سازی شده برای یک وسیله انفجاری هسته ای از مواد دارای چگالی بالا را تولید کرده است، و این که این اجزا می توانند دارای ویژگی های مربوط به آزمایش فشاری دینامیک اجزا، یعنی آزمایش هیدرودینامیک باشند. چنین آزمایشی می توانسته استفاده از تجهیزات تشخیصی با سرعت بالا برای نظارت بر تقارن شوک فشاری هسته شبیه سازی شده یک وسیله انفجاری هسته ای را در بر داشته باشد.
48. همان گونه که قبلاً گزارش شد،[37] در ارتباط با آزمایش هیدرو دینامیک، آژانس اطلاعاتی را از دولت های عضو شامل تصاویر ماهواره ای دریافت کرد که نشان می داد ایران در سال 2000 یک سیلندر بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین ساخته و نصب کرده است. اطلاعات دیگر نشان داد که این سیلندر با پارامترهای یک محفظه شلیک مواد منفجره (محفظه) (chamber) موجود در نوشته‌های کارشناس خارجی مطابقت دارد و برای مهار آثار انفجار تا 70 کیلوگرم مواد منفجره با قدرت بالا (مقداری مناسب برای انجام آزمایش های هیدرودینامیک با مواد منفجره پرقدرت) طراحی شده بود. اطلاعات نشان می داد که ایران ابتدا مخزن را نصب و سپس یک ساختمان را در اطراف آن بنا کرده است، و این که این ساختمان (ساختمان اصلی مورد نظر آژانس) تا اواخر سال 2003 مورد استفاده بود.
49. آژانس بعد از نوامبر 2011 اطلاعات اضافی از دولت های عضو در باره تجهیزات مستقر در سایت پارچین و تعداد زیادی تصاویر ماهواره ای بازرگانی بدست آمده از این سایت را دریافت کرد.
50. آژانس از ایران خواست تا فعالیت های مربوط به توانمندی های پژوهشی انفجاری نظارت شده از نظر علمی را که مبنای نگرانی های مشخص آژانس مطروحه در ضمیمه 2011 بودند را روشن سازد. ایران هیچ گونه توضیحی ارائه نکرد.
51. از زمان طرح نخستین درخواست آژانس از ایران برای دسترسی به محل مشخص مورد نظر آن در سایت پارچین در فوریه 2012، فعالیت های گسترده ای در این مکان انجام شده است. این فعالیت ها، مشاهده شده از طریق تصاویر ماهواره ای بازرگانی، ظاهراً از جمله تخریب ساختمان اصلی ، حذف/جایگزینی یا نوسازی سازه دیوار خارجی آن، حذف و جایگزینی بخشی از سقف، و مقدار زیادی مایع خارج شده از ساختمان را نشان می داد. تصاویر ماهواره ای بازرگانی همچنین نشان داد که پنج ساختمان یا سازه دیگر در همان مکان در این دوره زمانی تخریب شدند و این که تسطیح زمین و محوطه سازی در منطقه وسیعی در این مکان و اطراف آن انجام گرفته است.[38]
52. تحت مفاد نقشه راه، آژانس و ایران در باره ترتیباتی در خصوص موضوع پارچین توافق کردند. این ترتیبات شامل مشاهده بصری و نمونه برداری محیطی در محل مورد نظر آژانس بود. این فعالیت ها در 20 سپتامبر 2015 تکمیل شدند. برای تایید موثق بودن فعالیت ها و نمونه ها، آژانس تضمین نمود که نمونه ها در محل مورد نظر گرفته شده اند و این که اقدامات حفاظتی در مورد نمونه ها مطابق رویه های پادمانی تأسیس شده توسط آژانس رعایت شده است.
53. هنگامی که مدیرکل و معاون مدیرکل در امر پادمان ها[39] از ساختمان اصلی مورد نظر آژانس در سایت پارچین در 20 سپتامبر 2015 بازدید کردند، آنها یک محفظه یا هر گونه تجهیزات مربوطه را در داخل ساختمان مشاهده ننمودند. آنها از جمله نشانه های تازه ای دال بر نوسازی داخلی، یک سقف با یک سطح مقطع غیر معمول و یک سامانه تهویه مطبوع که به نظر می رسید ناقص است را مشاهده نمودند.
54. ایران در جریان مباحثات در جلسه کارشناسی فنی تحت نقشه راه اعلام کرد که ساختمان همیشه برای انبار کردن مواد شیمیایی جهت تولید مواد منفجره مورد استفاده قرار گرفته است.
55. آژانس نمونه های محیطی را تجزیه و تحلیل نموده است. آژانس ترکیبات انفجاری یا پیش‌سازهای آنها را که نشان دهد ساختمان برای انبار کردن بلند مدت مواد شیمیایی مربوط به مواد منفجره مورد استفاده قرار داشته است را پیدا نکرد.[40]
56. به دنبال تکمیل جلسه کارشناسی فنی در 14 اکتبر 2015 که در آن ایران با نشان دادن یک عکس هوایی گرفته شده توسط ایران، تصاویر ماهواره ای آژانس را مورد چالش قرار داد، آژانس از منابع مختلف از جمله یک منبع بازرگانی، تصاویر ماهواره ای جدیدی را به دست آورد که نشانه های قبلی مربوط به حضور یک شیء استوانه ای شکل بزرگ در محل مورد نظر آژانس در سایت پارچین در تابستان 2000 را حمایت می کرد.
57. اطلاعات موجود نزد آژانس شامل نتایج تجزیه و تحلیل و تصاویر ماهواره ای، اعلام ایران در باره هدف (نوع کاربری) ساختمان را حمایت نمی کند. به عنوان نتیجه فعالیت های انجام شده تحت مفاد نقشه راه، آژانس تصدیق کرده است که از 20 سپتامبر 2015 سیلندر در ساختمان اصلی مورد نظر (آژانس) نبود. آژانس ارزیابی می کند که فعالیت های گسترده انجام شده توسط ایران از فوریه 2012 در محل خاص مورد نظر آژانس، توان آژانس برای انجام راستی آزمایی مؤثر را به صورت جدی تضعیف نمود.
E.8. مدل سازی و محاسبات
58. تا نوامبر 2011 آژانس اطلاعاتی را از دولت های عضو دریافت کرده بود که نشان می داد ایران قبل از 2004 و بین 2005 و 2009 مطالعات مدل سازی رایانه ای ترتیبات اجزای متعددی را که فقط مختص تنظیمات انفجاری هسته ای مبتنی بر فناوری انفجار داخلی بودند را انجام داده است. اطلاعات منابع باز نیز نشان داد که ایران مطالعات اضافی مربوط به مدل سازی مواد منفجره پر قدرت را که آژانس نیز در چارچوب شبیه‌سازی هیدرودینامیک و مطالعات توسعه کد مهم می‌دانست، انجام داده است. مدل سازی تشریح شده در بالا دارای شماری کاربردهای ممکن است که برخی از آنها به طور خاص برای یک وسیله انفجاری هسته ای است.
59. اطلاعات اضافی دریافت شده توسط آژانس از دولت های عضو از نوامبر 2011 با اطلاعاتی که قبلاً در اختیار آژانس بود همخوانی دارد. همچنین اطلاعات اضافی در باره یک پروژه در سال 2009 برای تعیین معادله های حالت مواد مورد نظر از یک دولت عضو به دست آژانس رسید.
60. آژانس در اکتبر 2014 شماری از این موضوعات شامل آن دسته از موضوعات که به نشریات ایرانی منبع باز اشاره داشتند را با ایران مورد بحث قرار داد. در خصوص نشریات منبع باز مربوط به محاسبات نوترونی، ایران توضیح داد که نشریات مشخص شده توسط آژانس بر کار گذشته و حال انجام شده توسط یک فرد مشخص مبتنی می باشد که رساله درجه دکتری خود را به اتمام رسانده‌است. ایران در آوریل 2015 این رساله (به زبان فارسی) را برای بررسی به آژانس نشان داد. ایران در باره مدل سازی محاسبات وسیله انفجاری هسته ای اعلام کرد که چنین مطالعاتی هرگز در ایران انجام نشده است. آژانس برخی شباهت ها بین نشریات منبع آزاد ایرانی و مطالعات مطروحه در اطلاعات دریافت شده از دولت های عضو بر حسب تطابق متنی، و پارامترهای بعدی مشخص و دیگر پارامترهای به کار رفته را مورد توجه قرار می دهد.
61. در مورد مطالعات مدل سازی در زمینه مواد منفجره پرقدرت، ایران در اطلاعات ارسالی به آژانس به تاریخ 15 اوت 2015 تحت نقشه راه، به استفاده از مدل سازی هیدرودینامیک در کاربردهای نظامی متعارف اشاره و اعلام نمود که چنین کاربردهایی ربطی به نگرانی آژانس ندارند. ایران در جریان جلسه های کارشناسی که بعد از آن تاریخ برگزار شدند، مشخص ساخت که با امعان نظر به ابعاد نظامی متعارف قوی مربوط به این کار، در موضعی نیست که در باره آنها صحبت کند.
62. بر اساس همه اطلاعات در دسترس آژانس شامل (اطلاعات دریافت شده) از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی می کند که ایران مدل سازی رایانه ای یک وسیله انفجاری هسته ای را قبل از 2004 و بین 2005 و 2009 انجام داده است. با این حال آژانس ماهیت ناقص و پراکنده این محاسبات را مورد توجه قرار می دهد. آژانس همچنین کاربرد برخی مدل‌سازی های هیدرو دینامیک برای وسیله های انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می‌دهد.
E.9. آغازگر نوترونی
63. اطلاعات ارائه شده به آژانس توسط دولت های عضو قبل از نوامبر 2011 نشان می داد که ایران اقدامات عملی برای تضمین آغازگر نوترونی یک وسیله انفجاری هسته ای از نوع انفجار داخلی از طریق آزمایش با مواد و محاسباتی که می توانست تحت فشرده سازی شوک نوترون ایجاد نماید را مورد توجه قرار داده بود. قبل از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی کرد که یکی از شاخص های ساخت منابع نوترون حاصل از شوک ضعیف تر از آن چه قبلاً در نظر گرفته شده بود می باشد.
64. اطلاعات اضافی تأمین شده توسط یک دولت عضو قبل از نوامبر 2011 نشان داد که فعالیت در این زمینه در ایران احتمالاً بعد از 2004 ادامه داشته است و این که از حدود 2006 به بعد، ایران یک برنامه چهار ساله در باره اعتبارسنجی طراحی منبع نوترون حاصل از شوک از جمله از طریق استفاده از مواد غیرهسته‌ای به منظور اجتناب از آلودگی را آغاز کرده است. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی در سپتامبر 2015 اعلام کرد که هیچ فعالیت، عملی یا نظری، مربوط به منابع نوترونی ناشی از شوک را انجام نداده است.
65. موارد ارائه شده توسط ایران به آژانس در اوت 2015 تحت نقشه راه اطلاعاتی را در باره مطالعات عمومی تولید نوترون شامل می شد و نشریات منبع آزاد غیر ایرانی مربوط را مشخص می‌سازد. ایران تایید نمود که تحقیق در یک مؤسسه در ایران انجام شده است که طی آن تجهیزات پلاسمافوکوس برای ایجاد پالس های کوتاه نوترون و توسعه و آزمایش حساسه های مناسب به کار رفته است. در جریان یک بازدید فنی از یک مؤسسه در ایران در تاریخ 9 اکتبر 2015، ایران توانمندی های تحقیقاتی نوترون در آن مؤسسه را به آژانس نشان داد.
E.10. انجام یک آزمایش
66. اطلاعات تأمین شده برای آژانس توسط یک دولت عضو قبل از نوامبر 2011 نشان داد که ایران ممکن است در 2002-2003 آزمایش های مقدماتی مربوط به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته ای را برنامه ریزی کرده و انجام داده باشد. آژانس همچنین اطلاعاتی داشت که ایران شماری از آزمایش های عملی به منظور مشاهده این که آیا اجزای شلیک چاشنی EBW آن طی یک مسافت طولانی بین نقطه شلیک و یک وسیله آزمایشی مستقر در یک تونل (shaft) عمیق به نحوی رضایت بخش عمل می کند را انجام داده است.
67. اطلاعات اضافی از اسناد مطالعاتی ادعایی نشان داد که ایران اسنادی را که مشخص شده است به ترتیبات ایمنی مواد منفجره که ذاتاً به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته ای مربوط می باشند، در اختیار دارد.
68. آژانس اطلاعات اضافی در این زمینه را از زمان ضمیمه 2011 دریافت نکرده است.
E.11. تلفیق یک وسیله پرتاب موشک
69. اطلاعات گسترده ارائه شده به آژانس در چارچوب اسناد مطالعاتی ادعایی قبل از نوامبر 2011 کار پروژه ای مفصل انجام شده در ایران طی سالهای 2002-2003 برای بررسی این که چگونه می‌توان یک کلاهک کروی را به داخل محفظه کلاهک موجود وسیله حمل موشک شهاب 3 تلفیق کرد به گونه ای که چنین کلاهکی شرایط دشوار پرتاب و ورود مجدد را تحمل کند، و تا زمان رسیدن به هدف خود قابلیت کارکردی اش را حفظ کند، نشان داد. طبق این اطلاعات، این مطالعات مهندسی، که شامل ملاحظات عملی، نظری و طراحی بود همچنین شماری از کارگاهها که اجزا و قطعات مدل ها به اندازه طبیعی در آنها ساخته شدند را مورد استفاده قرار داد. اطلاعات همچنین نشان داد که جزییات کار پروژه در گزارشات به ثبت رسیده بود.
70 . در طول دوره اجرای نقشه راه، آژانس از جمله از ایران درخواست کرد تا ترتیب انجام بازدید از کارگاه های تعیین شده از سوی آژانس بعنوان کارگاه هائی که در اسناد مطالعات ادعائی مشخص شده بود، را بدهد.
71. در تاریخ 30 سپتامبر 2015 ، ویدئوی کوتاهی توسط ایران از سه کارگاه مشخص شده در اسناد مطالعات ادعائی به آژانس نشان داده شد. گفته شد که دو مورد از این ویدئوها از داخل دو کارگاهی که همچنان مشغول فعالیت هستند فیلم برداری شده در حالیکه ویدئوی سوم از بیرون کارگاهی گرفته شده که دیگر فعال نیست. در تاریخ 15 اکتبر 2015 از آژانس برای بازدید از دو کارگاه در حال فعالیت دعوت شد. از این ویدئوها و دیدارها؛ آژانس راستی آزمائی نمود که کارگاهها همان کارگاههای توصیف شده در اسناد مطالعات ادعائی هستند. بعلاوه، مشخصات و قابلیت کارگاه با موارد توصیف شده در اسناد مطالعات ادعائی مطابقت دارد.
72 . آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعائی را راستی آزمائی نمود، ولی هیچگونه اطلاعات بیشتری را در این زمینه از زمان ضمیمه 2011 میلادی دریافت نکرده است.
E.12 . سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش
73 . تا قبل از نوامبر 2011 میلادی، آژانس تعدادی سند از اسناد مطالعات ادعائی در اختیار داشت که به توسعه یک سیستم آتش از نمونه اشاره داشت که کلاهک جدیدا"[41] طراحی شده برای موشک شهاب 3 را قادر می ساخت در هوا بالای یک هدف یا پس از برخورد با زمین منفجر شود.
74 . اطلاعات در اختیار آژانس از اسناد مطالعات ادعائی نشان داد که ایران تعدادی انتخاب های فنی برای سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش را مورد بررسی قرار داده که تضمین می کند کلاهک محیطی موشک جدید شهاب 3 تا زمان رسیدن وسیله به هدف مشخص شده سالم مانده و اینکه کلاهک پس از آن صحیح عمل کند.
75 . آژانس اطلاعات بیشتری در این زمینه از زمان ضمیمه سال 2011 میلادی دریافت نکرده است.
F . ارزیابی کلی
76 . این ارزیابی کلی نتیجه تحلیل همه اطلاعات در دسترس آژانس در ارتباط با هر یک از 12 زمینه، مندرج در ضمیمه سال 2011 میلادی می باشد.
77 . بر اساس همه اطلاعات در دسترس آژانس در رابطه با اکتساب مواد هسته ای، از جمله از فعالیتهای راستی آزمائی خاص مشخص شده تحت "چارچوب همکاری" (شامل دسترسی مدیریت شده به معدن گچین) و برنامه اقدام مشترک، آژانس نشانه هائی از چرخه سوخت هسته ای اعلام نشده در ایران، فراتر از فعالیتهای اعلام شده گذشته از سوی ایران، نیافته است. آژانس ارزیابی می کند که هر مقدار مواد هسته ای که می توانسته تحت برنامه آماد (AMAD Plan) در اختیار ایران قرار داشته باشد مربوط به شبهات ناشی از حسابداری و اندازه گیری مربوط به مواد هسته ای بوده است.
78 . بر اساس کلیه اطلاعات در دسترس در رابطه با اجزای هسته ای وسیله انفجاری، آژانس نشانه هائی از انجام فعالیت هائی از سوی ایران که بتواند مستقیما" به "سنداورانیوم فلزی” یا به اطلاعات طراحی یک وسیله انفجاری از شبکه مخفی عرضه هسته ای ردیابی شود، نیافته است.
79 . آژانس ارزیابی می کند که چاشنی های انفجاری (EBW) توسعه یافته از سوی ایران مشخصاتی مرتبط با یک وسیله انفجاری هسته ای دارند. آژانس تصدیق می کند که استفاده فزاینده ای از چاشنی های EBW برای اهداف غیرنظامی و نظامی متعارف وجود دارد. آژانس همچنین ارزیابی می کند که فنآوری آغازگر چند نقطه ای توسعه یافته از سوی ایران مشخصات مرتبط با یک وسیله انفجاری هسته ای، و همچنین (مرتبط) با تعداد محدودی از کاربردهای جایگزین دارد.
80 . اطلاعات در اختیار آژانس در رابطه با آزمایش هیدرودینامیک نشان داد که ایران اتاقکی بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین در سال 2000 ساخته و نصب کرده است. سایر اطلاعات نشان داد که این اتاقک منطبق با پارامترهای یک اتاق آتش انفجاری ترسیم شده در انتشارات کارشناس خارجی است. اطلاعات در اختیار آژانس، شامل نتایج تحلیل نمونه ها و تصاویر ماهواره ای، اظهارات ایران درخصوص منظور از این ساختمان را تایید نمی کند. فعالیتهای انجام شده درچارچوب نقشه راه ثابت کرده است که اتاقک در ساختمان اصلی موردنظر وجود ندارد. آژانس ارزیابی می کند که فعالیتهای فشرده صورت گرفته از سوی ایران از فوریه 2012 میلادی در مکان خاص موردنظر آژانس توانائی آژانس را برای انجام راستی آزمائی موثر تضعیف نموده است.
81 . بر اساس کلیه اطلاعات در اختیار آژانس درخصوص مدل سازی و محاسبات، شامل (اطلاعات ناشی) از اجرای نقشه راه ، آژانس ارزیابی می کند که ایران مدل سازی کامپیوتری از یک وسیله انفجاری هسته ای را قبل از سال 2004 میلادی و ما بین سالهای 2005 و 2009 میلادی انجام داده است. معهذا، آژانس ماهیت ناقص و پراکنده این محاسبات را مورد توجه قرار می دهد. آژانس همچنین قابلیت کاربرد برخی مدل سازی (های) هیدرودینامیک برای وسایل انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می دهد.
82 . آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعائی درخصوص تلفیق یک وسیله پرتاب موشک را راستی آزمائی نموده ولی اطلاعات دیگری در این زمینه از زمان ضمیمه سال 2011 میلادی دریافت نکرده است.
83 . آژانس اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه در اسناد مطالعات ادعائی درخصوص انجام یک آزمایش یا درخصوص سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش آمده است از زمان ضمیمه 2011 میلادی دریافت نکرده است.
84 . آژانس ارزیابی می کند که، قبل از پایان سال 2003 میلادی، یک ساختار سازمانی در ایران مناسب برای هماهنگی طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای وجود داشته است. هرچند برخی فعالیتها بعد از سال 2003 میلادی اتفاق افتاده، اما این (فعالیتها) بخشی از یک تلاش هماهنگ شده نبوده است.
85 . ارزیابی کلی آژانس آنست که طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسلیه انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ شده وجود داشته و برخی فعالیتها بعد از سال 2003 اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیتها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارتها و توانمندی های مرتبط فنی و مشخص پیشرفت نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیتهای مرتبط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای در ایران بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد.
G . خلاصه
86 . همه فعالیتهای مندرج در نقشه راه بر اساس برنامه مورد توافق انجام شده اند. ایران توضیحات کتبی و اسناد مربوطه راجع به مسائل باقیمانده گذشته و حال را ارائه داده و آژانس سوالاتی راجع به ابهامات مرتبط با توضیحات ایران تقدیم داشت و نشست های فنی- کارشناسی برگزار گردید. آژانس فعالیتهای پادمانی در مکان های خاص موردنظر آژانس، از جمله در پارچین، انجام داد و جلسه جمع بندی برگزار شد. اجرای نقشه راه همکاری محتوائی بیشتری میان آژانس و ایران را تسهیل نمود.
87 . آژانس ارزیابی می کند که طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ انجام شده، و برخی فعالیتها بعد از سال 2003 میلادی اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیتها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارتها و توانمندی های فنی مرتبط و مشخص پیشرفتی نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیتها در ایران در ارتباط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد.
88 . آژانس نشانه های معتبری از انحراف مواد هسته ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران نیافته است.
ضمیمه یک
نقشه راه روشن سازی مسایل باقیمانده گذشته و حال
در مورد برنامه هسته ای ایران
آژانس بین المللی انرژی اتمی (آژانس) و جمهوری اسلامی ایران (ایران) در ادامه همکاری بر اساس چارچوبی برای همکاری توافق می کنند که همکاری و گفتگویشان را با هدف حل تمام مسایل باقیمانده گذشته و حال که تاکنون توسط ایران و آژانس حل نشده، تسریع و تقویت کنند.
در این زمینه ایران و آژانس بر موارد زیر توافق کردند:
1- آژانس و ایران بر ترتیبات جداگانه ای توافق کردند که به آنها اجازه می دهد تا مسایل باقیمانده آنگونه که در ضمیمه گزارش 2011 مدیرکل آژانس درج شده است را بررسی کنند. فعالیتهای اتخاذ شده و نتایج بدست آمده تا به امروز بوسیله ایران و آژانس در مورد برخی از موضوعات در این روند منعکس خواهند شد.
2- ایران تا تاریخ 15 اوت 2015 توضیحات خود را، بطور کتبی، و اسناد مربوطه در مورد مسایلی که در ترتیبات جداگانه در بند 1 اشاره شده، به آژانس ارائه خواهد داد.
3- پس از دریافت توضیحات کتبی ایران و اسناد مربوطه، آژانس این اطلاعات را تا 15 سپتامبر 2015 مرور خواهد کرد و سوالاتش در مورد ابهامات احتمالی پیرامون چنین اطلاعاتی را به ایران ارائه خواهد داد.
4- پس از آنکه آژانس سوالات خود در مورد ابهامات احتمالی پیرامون چنین اطلاعاتی را به ایران ارائه کرد، جلسات فنی-کارشناسی، اقدامات فنی، آنچنانکه در ترتیبات جداگانه توافق شده، و بحث و بررسی برای رفع این ابهامات در تهران سازماندهی می گردند.
5- ایران و آژانس ترتیبات جداگانه دیگری را در مورد موضوع پارچین توافق کردند.
6- تمام فعالیت های تعیین شده در بالا، تا 15 اکتبر 2015 به هدف حل تمام مسایل باقیمانده گذشته و حال آنگونه که در ضمیمه گزارش 2011 مدیرکل آژانس درج شده، تکمیل می گردند.
7- مدیرکل گزارش روزآمد منظمی را به شورای حکام در مورد اجرای این نقشه راه ارائه خواهد کرد.
8- تا 15 دسامبر 2015 مدیرکل ارزیابی نهایی خود در مورد حل تمام مسایل باقیمانده گذشته و حال آنگونه که در ضمیمه گزارش 2011 مدیرکل آژانس درج شده را، برای اقدام از سوی شورای حکام، ارائه خواهد داد. یک جلسه فنی جمع بندی بین ایران و آژانس قبل از انتشار آن گزارش برگزار خواهد شد.
9- ایران اعلام کرد که بصورت کتبی ارزیابی جامع خود در مورد گزارش مدیرکل را به آژانس ارائه خواهد کرد.
10 – بر اساس "چارچوب همکاری"، آژانس به لحاظ کردن نگرانی های امنیتی ایران ادامه خواهد داد.
1. Gov/INF/2015/14
2. منظور از ضمیمه سند GOV/2011/65 در این گزارش، " ضمیمه 2011" می باشد.
[3] موافقتنامه بین ایران و آژانس برای اجرای پادمانها در ارتباط با معاهده عدم اشاعه سلاحهای هسته ای (INFCIRC/214)، که در 15 ماه می1974 لازم اجرا گردید.
4. GOV/INF/2013/14
5. GOV/2015/65, para.13.
6. GOV/2011/65, para.38.
7. For Example: GOV/2011/29, para 35; GOV/2011/7, Attachment;Gov/2010/10, paras40-45;GOV/2009/55,paras18-25;GOV/2008/38,paras 14-21; GOV/2008/15,paras14-25 and Annex;GOV/2008/4, paras35-42.
8. GOV/2011/65,para.53.
[8]
9. GOV/2011/65,para.42 and Annex, para.16.
[10] .GOV/INF/2015/14
11. بین سپتامبر 2003 و سپتامبر 2012، شورای حکام 12 قطعنامه در ارتباط با اجرای پادامانها در ایران تصویب نمود (به پاورقی شماره 2 در سند GOV/2013/56 مرجعه نمایید)
[12] . Security Council resolution 1929 (2010).
[13] . Security Council resolutions 1696(2006), 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008), 1835 (2008) and 1929 (2010).
14. Part i.A of the Agency’s Relationship Agreement with the United Nations (INFCIRC/11).
15. Security Council resolution 1929 (2010), pars 2 and 3.
[16] . Paras 1 and 2.
[17] Para.4.
[18] . GOV/2013/56,paras 4 and 5.
[19] . GOV/2014/43,paras 9 and 11.
20. GOV/2015/34, para9.
21. GOV/INF/2015/14
[22] . Security Council resolution 2231 (2015) makes provision for the termination of Security Council resolutions 1969(2006), 1737(2006), 1747 (2007), 1803 (2008), 1929 (2010) and 2224 (2015) in accordance with its terms. Upon termination of the above referenced Security Council resolutions, the Board of Governor may wish to consider parallel action in regard to its decision (see GOV/2007/7 and GOV/OR.1181, paras 40 and 41) and consequential decisions on technical cooperation provided to Iran, which were taken through the Agency’s Technical cooperation provided to Iran, which were taken through the Agency’s Technical Assistance and Cooperation Committee (based on GOV/2008/47/Add.3, GOV/2009/65,GOV/2011/58/Add.3 and GOV/2013/49/Add.3).
23. Security Council resolution 2231 (2015), para 3.
[24] . See, for example, GOV/2014/28, para.54.
25. GOV/2015/50,para8 and 62.
[27] GOV/2011/65, Annex, para. 1.
[28] GOV/2011/65, Annex, para. 17.
[29] اختصارا در زبان فارسی به نام سپند شناخته می شود (پیوست 2011، شکل صفحه 5)
[30] GOV/2008/4, para. 17.
[31] GOV/2011/65, Annex, paras 6 and 12.
[32] ایران پروتکل الحاقی خویش را از دسامبر 2003 تا فوریه 2006 به صورت داوطلبانه اجرا کرد.
[33] GOV/2011/65, para. 49.
[34] 2011 Annex, Section A.
[35] GOV/2014/43, para. 11.
[36] GOV/2011/65, Annex, para. 43.
[37] GOV/2011/65, Annex, para. 49.
[38] See, for example, GOV/2012/37, para. 42, GOV/2014/28, para. 59 and GOV/2014/43, para. 67.
[39] GOV/2015/59, para. 5.
[40] نتایج دو ذره را که به نظر می رسد ذرات اورانیوم طبیعی اصلاح شده از طریق شیمیایی هستند را مشخص نمود. این شمار اندک ذرات با چنین ترکیت عنصری و مرفولوژی برای نشان دادن یک ارتباط با کاربرد مواد هسته ای کافی نیست.
[41] . تا سال 2003 میلادی
نظر شما