پانزدهمین پیش‌نشست همایش ملی حکیم طهران برگزار شد

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، پانزدهمین پیش‌نشست همایش ملی حکیم طهران امروز (5 آذر) در سالن جلسات علامه طباطبایی دفتر تبلیغات اسلامی قم برگزار شد.

همایش ملی حکیم طهران جهت نکوداشت مقام علمی آقاعلی مدرس زنوزی (حکیم موسس) برگزار می‌شود که بر همین اساس، پیش نشست‌هایی برگزار شده است که پانزدهمین پیش نشست همایش ملی حکیم طهران با موضوع «شرایط سیاسی و اجتماعی عصر آقاعلی مدرس زنوزی» برگزار شد.

در این پیش نشست،  علیرضا صدرا، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران؛ منوچهر صدوقی سها، نویسنده و پژوهشگر فلسفه و عرفان اسلامی؛ محمد فتح الهی و همچنین حجت الاسلام و المسلمین نجف لک زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان کارشناسان این پیش نشست حضور داشتند.

خوشبختانه هنوز حوزه علمیه تهران خالی از اساتید مقبول نیست

درا ین پیش نشست، صدوقی سها، نویسنده و پژوهشگر فلسفه و عرفان اسلامی با بیان این که حوزه علمیه تهران با آمدن ملاعبدالله زنوزی پدر آقاعلی مدرس زنوزی متولد می‌شود، اظهار داشت: حوزه علمیه تهران، حدود 200 سال قدمت دارد و خوشبختانه هنوز حوزه علمیه تهران خالی از اساتید مقبول نیست، به طوری که حوزه علمیه تهران نزدیک 20 خصیصه دارد.  

نویسنده و پژوهشگر فلسفه و عرفان اسلامی بیان کرد: اولین خصیصه حوزه علمیه تهران، جامعیت اساتید است، به طوری که در هر رشته معقول اساتید برجسته دارد، همچنین تدریس و تألیف در این حوزه دیده می‌شود.

وی افزود: تصحیح متون و چاپ آنها، پرداخت به ترجمه متون، تفکیک عرفان از تصوف، اقبال به تفسیر عرفانی و فلسفی برخی آیات ، اقبال به مثنوی، آشنایی با فلسفه غربی و گفتگو بین فلاسفه، پرداختن تارخ فلسفه، اقبال به پارسی‌نویسی، شرح احادیث معارفی و جاذبیت این حوزه از جمله خصوصیات حوزه علمیه تهران است.

پیدایش هویت ملی ایرانی در قیام تنباکو خود را نشان داد

در ادامه، محمد فتح الهی، پژوهشگر علوم سیاسی با اشاره به اهمیت حوزه علمیه تهران گفت: یکی از مسائلی که در رابطه با حوزه علمیه تهران باید مورد بررسی قرار بگیرد، این است که شهر تهران با آمدن یک فیلسوف فضای مساعدی برای حوزه فلسفی شد، در صورتی که شهرهای بزرگ و ریشه‌دار که دارای حوزه بودند نتوانستند این کار را ادامه دهند.

پژوهشگر علوم سیاسی با بیان این که شهر تهران به عنوان یک شهر مدرن و مهندسی شده ساخته شد، عنوان کرد: انقلاب تنباکو قصه‌ای است که پیدایش هویت تهران است و تهران خود را در انقلاب تنباکو پیدا کرد، به طوری که در واقعه تنباکو وقتی خواستند که میرزاحسن آشتیانی را تبعید کنند، تهران اجازه نداد و این مسأله نشان داد که تهران شکل گرفته است و این تحول مهمی است.

فتح الهی تصریح کرد: تهران خود فی نفسه یک مظهر فلسفه است، فلسفه در تهران رشد کرد و دوام گرفت ، به طوری که حوزه نجف و قم از فلسفه حوزه تهران تغذیه کرد.

پژوهشگر علوم سیاسی تأکید کرد: به طور کلی دوره قاجار دوره عجیبی است، وقتی که دوره قاجار شروع شد، ما با حیات جدیدی در زندگی سیاسی مردم ایران روبرو هستیم، دوره قرن 12، غلبه مادی گری بر فضای اجتماعی، سیاسی و معنوی ایران است و مادی‌گرایی را در همه عرصه‌ها می‌توان دید و هر کس که تکیه بر مادی‌گرایی می‌کرد، پیروز بود.

وی افزود: در دوره قاجار، پس از دوره مادی‌گرایی، دوره جدیدی شکل گرفت و استقلال روحانیت به ویژه قدرت یافتن فقها بعد از پیروزی اصولیان صورت گرفت و ما اقتدار سیاسی و اجتماعی فقها را در ایران شاهدیم که در مقابل دولت، همتراز با دولت عمل می‌کنند.

پژوهشگر علوم سیاسی بیان داشت: در تهران، پس از 100 سال، دوره جدیدی شکل گرفت و پیدایش هویت ملی ایرانی در قیام تنباکو خود را نشان داد و بنا به تعبیر مرحوم شیرازی این قیام باعث ایجاد کلمه ملت شد.

همچنین علیرضا صدرا، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به استلزامات حکمت نظری پرداخت و این که چگونه می توان در درون حکمت نظری به فلسفه سیاسی حکیم طهران پرداخت.

حکمت اسلامی باید به فرهنگ عمومی دارای پشتوانه تبدیل شود

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین نجف لک زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که حکیم طهران حدود 37 در تهران به تدریس مشغول بوده است، عنوان کرد: در تهران کسانی که به حکومت رسیدند، با مشکلات زیادی روبرو بودند و عقب‌ماندگی جامعه ایرانی در مواجهه با غرب  در زمان حکومت قاجار به شدت نمودار بود و در دوره ناصری خود را بیشتر نشان داد.

حجت الاسلام و المسلمین لک زایی اضافه کرد: عقب ماندگی نظامی، اقتصادی، فرهنگی در این دوران نمودار بود و فکر رهایی از عقب ماندگی در ذهن حکما وجود داشت و حاکمیت به این نتیجه رسید که چراغ علم و دانش در تهران باید روشن شود.

وی تأکید کرد: ما باید از حکمت اسلامی، ره‌توشه‌ای بگیریم و اگر بخواهیم با بحران‌های امروز و آینده روبرو شویم، باید به این مسأله توجه کنیم که حکمت چه نقشی می‌تواند در جامعه ایفا کند و چه جایگاهی دارد.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآور شد: متأسفانه ما آن اهتمامی که باید به حکمت داشته باشیم، نداریم، در حالی که بخش اصلی چالش با نظام اندیشه جهانی از عهده حکمت برمی آید و حکمت باید این کار را انجام دهد و اگر حکمت ما قوی باشد و به فرهنگ عمومی دارای پشتوانه و معتبر تبدیل شود، می‌تواند در این بخش توفیقاتی داشته باشد.

حجت الاسلام و المسلمین لک زایی تصریح کرد: نپرداختن حکیم طهران به مسائل سیاسی می‌تواند مورد تحلیل قرار بگیرد؛ از خود بحث نکردن می‌توان عکس آن را نتیجه گرفت، یعنی حکیم طهران، اندیشه‌هایی داشته است که نمی توانسته در آن شرایط بیان کند.

لزوم توجه جامعه به حکمت اسلامی

همچنین حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی، رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء عنوان کرد: آقاعلی مدرس زنوزی معروف به حکیم طهران یکی از حکمای معروف است که در مدت 37 سال در حوزه علمیه تهران، در حوزه حکمت اسلامی فعالیت کرد.

رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء اظهار داشت: حکیم طهران در عصر زندگی خود، به جایگاه حکمت اسلامی قدرت و توان داد و همواره حکما به حکمت توجه خاصی داشتند، امروز نیز جامعه باید نسبت به حکمت اسلامی توجه ویژه‌ای داشته باشد.

حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی عنوان کرد: در جامعه باید بنیانی شکل بگیرد که بتواند در برابر جهل فرهنگی و سلطه غلط فرهنگی غلبه کند.

وی اظهار داشت: زمانی که دیگران در قدرت سیاسی و یا فرهنگی باشند، باعث می شود که جامعه از فروغ حکما بهره‌مند نشوند، بنابراین ما ضمن این که این شخصیت ها را قدر می نهیم، باید تلاش کنیم که جایگاه حکما را به درستی در جامعه معرفی کنیم و آثار وجودی آن ها به جامعه بشناسانیم تا به توسعه و ارتقای علم منجر شود.

در پایان شرکت کنندگان در این پیش نشست سوالاتی را مطرح کردند و کارشناسان و پژوهشگران حاضر در این پیش نشست به این سوالات پاسخ دادند.