بایدها و نبایدهای حقوق شهروندی در لسان امام سجاد (ع)

حجت الاسلام محمدجواد مروجی طبسی، استاد حوزه و پژوهشگر سیره معصومین علیهم السلام در گفت و گو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به حقوق شهروندی از نگاه امام سجاد(ع) اظهار کرد: یکی از رساله های حقوقی که در عالم و جهان می توان روی آن سرمایه گذاری و بحث و گفت و گو کرد، رساله حقوق امام سجاد (ع) است که به حق اگر آزادی خواهان عالم به این رساله دست پیدا کنند، یقینا نظر آنها عوض خواهد شد.

وی با بیان این که در این رساله بیش از 50 حق گنجانده و شرح داده شده است، ادامه داد: یکی از این حقوق، حقوق ملت یا به تعبیری شهروندی، هم وطنان، همشهریان یا هم دینان است که امام سجاد (ع) بیش از ۱۰ مورد را در این باب مطرح می کنند.

حجت الاسلام مروجی طبسی با اشاره به حقوق یاد شده، افزود: حضرت زین العابدین (ع) در توصیه نخست، سفارش به سبقت در سلام به همشهریان می کنند که این مساله وصیت پیامبر (ص) نیز بود به گونه ای که هیچ کس در سلام گفتن بر ایشان سبقت نگرفت و همیشه پیامبر (ص) نخستین فردی بودند که سلام می گفتند که سیره بزرگان دین نیز به همین منوال است.

وی تصریح کرد: در دومین حق امام سجاد (ع) توصیه می کنند نسبت به همشهریان و هم وطنان اظهار رحمت، مودت، فروتنی، شفقت و مهربانی داشته و سوم آن که اگر یکی از همشهریان نسبت به دیگران اسائه ادب کرد، با او با نرمش صحبت کنید نه مقابله به مثل تا فرد خاطی متوجه و متنبه شود و بفهمد که چه اشتباهی را مرتکب شده است.

این پژوهشگر و محقق دینی با تاکید بر این که اگر به توصیه امام سجاد (ع) دل سپاریم، جامعه ای ایده آل و عالی خواهیم داشت، بیان کرد: این بحث می تواند مصادیق متفاوت و متنوعی داشته باشد که به طور مثال می توان به نوع رانندگی افراد و راه ندادن به دیگری و درگیر شدن، اشاره کرد؛ اگر ما بتوانیم در مقابل این پدیده منفی واکنش مثبت نشان دهیم و مقابله به مثل نداشته باشیم، گام موثری در راستای ایجاد جامعه ای ایده آل برداشته ایم همان طور که پیامبر اسلام (ص) نیز توصیه به جذب افراد با اخلاق نیکو داشتند تا زمینه هدایت آنها فراهم شود.

وی با یادآوری این که امام سجاد (ع) توصیه به تشویق افرادی می کنند که نسبت به مردم و جامعه خیرخواهی و احسان دارند، تاکید کرد: این تشویق موجب می شود آنها رغبت بیشتری نسبت به انجام کارهای خیر داشته باشند؛ در مساله بعدی نیز آن حضرت (ع)‌ توصیه می کنند حق اهل ملت و همشهریان تو این است که آنچه را برای او دوست بداری که برای خودت دوست می داری.

نویسنده کتاب «بامداد بشریت» اضافه کرد: بنابراین، نسبت به همشهریان و هم دینان و مردم جامعه خود باید به گونه ای عمل کنیم که آسیب هایی را که خود نمی پسندیم به ما وارد شود، از  آن ها دور کنیم و آنها را از خود بدانیم؛ اگر این اتفاق به وقوع پیوندد، به طور حتم ظلم در جامعه نیز از بین می رود.

وی توصیه بعدی امام سجاد (ع) در خصوص حقوق شهروندی را دلجویی و احترام نسبت به بزرگسالان جامعه خواند و گفت: همچنان که ما به والدین خود احترام می گذاریم و شرایط مطلوبی را برای آنها می پسندیم، با توجه به توصیه آن حضرت (ع) در خصوص بزرگان جامعه نیز همین رویکرد را باید داشته باشیم و آنها را بر خود مقدم بدانیم.

حجت الاسلام مروجی طبسی ادامه داد: همچنین آن حضرت (ع) توصیه می کنند جوانان جامعه را به منزله برادران خود فرض کنید و افراد خردسال را نیز کمک و یاری دهید.

این پژوهشگر و محقق دینی در پایان خاطر نشان کرد: این رویکرد در برخورد با جوانان و کودکان موجب می شود آنها ضمن یادگیری این رفتار، نسبت به این اخلاق حسنه کنجکاو شده و در پی این مساله باشند که سرمنشا و آموزگار این قبیل رفتارها از کجا است و لذا ایمانی بر پایه عمل برای آنها ساخته شود.