به گزارش خبرگزاری شبستان، سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با کمیسیون های مختلف از جمله کمیسیون مدیریت اسلامی، آموزش و پرورش و تحول بنیادی در علوم انسانی، اقتصاد اسلامی، جامعه شناسی اسلامی، روانشناسی اسلامی، فقه و حقوق، فلسفه و روش شناسی، مدیریت اسلامی و مدیریت تحول برگزار شد.
بنا بر این گزارش فلسفه و روش شناسی علوم انسانی اسلامی یکی از کمیسیون ها بود که با ارائه هشت مقاله برگزار شد.
این گزارش می افزاید: احمد ماجد، استادیار معهد المعارف الحکمیه للدراسات الدینیه و الفلسفیه در این کمیسیون با ارائه مقاله خود با عنوان «مزایا العلوم الانسانیه الاسلامیه علی العلوم الانسانیه الغربیه و العلمانیه فی العالم الاسلامی» گفت: علوم انسانی هیچ گاه علوم خیالی نبوده و بر عکس تصور ما در اکثر حالات دارای طبیعت موضوعی است.
وی ادامه داد: در خصوص مسائلی که مربوط به تمدن غرب و کیفیت تمدن اسلامی است، باید به نگرش مکانیسمی که فکر را متحول می کند، بازگردیم و بازسازی علوم نوین را داشته باشیم.
شیخ شفیق جرادی رئیس موسسه پژوهشی «معهد المعارف الحکمیه للدراسات الدینیه والفلسفیه» لبنان دیگر اندیشمندی بود که در این کمیسیون مقاله خود را با عنوان «ضروره صباغه العلوم الاسلامیه فی العالم الاسلامی و خاصه فی مسار بلوغ الحضاره الاسلامیه الحدیثه»ارائه داد.
وی بیان کرد: براساس دیدگاه دینی وحیانی، انسان ها با محوریت خدایی زندگی می‌کنند و علوم انسانی در مسیحیت نیز به دلیل برخی دیدگاه‌های کاتولیک‌ها از علوم دور شده است.
وی با بیان این که در حوزه علوم انسانی اسلامی نباید از انسان، وحی و خداوند غافل شویم، تصریح کرد: انسانی که در چارچوب علوم انسانی اسلامی مدنظر است متمایز از انسانی است که در غرب مورد توجه قرار می گیرد لذا هر انسانی باید دیدگاه خود را نسبت به انسان و حیثیت و کرامت او مشخص کند.
رئیس موسسه پژوهشی «معهد المعارف الحکمیه للدراسات الدینیه والفلسفیه» تاکید کرد: باید تلاش کنیم دارالاسلامی را که در قرآن کریم آمده بشناسیم و در این مسیر چارچوب های صحیح علوم انسانی را دریابیم و روشی برای علوم انسانی برگزینیم که تجربیات معاصر و کنونی را نظر بگیرد.
بنا بر این گزارش، در ادامه این کمیسیون محمد رضا تقوی استاد دانشگاه شیراز با ارائه مقاله خود با عنوان «روش شناسی علوم انسانی اسلامی؛ چارچوب نظری و مدل عملیاتی اظهار کرد: هدف از این پژوهش دست یابی به یک نظام نظری و مدل عملیاتی برای روش شناسی علوم انسانی اسلامی است.
وی ادامه داد: اکثر دیدگاه های موجود در علم دینی در سطح نظری و معرفت شناسی به طرح موضوع پرداخته اند، اما ما باید در این راستا به شش اصل هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی، فلسفه علم، روش شناسی و روش های پژوهش توجه داشته باشیم.
این استاد دانشگاه بیان کرد: نخستین اقدام در کشور برای تحول توجه به نظام پایه ای مفاهیم است به دلیل آن که این مفاهیم تامین کننده نیازهای ساختاری دستگاه هاست و حول محورهای پایه ای، داده های فراوانی در دسترس محققان قرار می گیرد.
وی تاکید کرد: روش شناسی یکی از ارکان مهم دستگاه فکری علم دینی است؛ اگر چه به لحاظ رتبی، شناسایی روش مطلوب مطالعه علمی، تابعی از فلسفه مضاف آن علم است اما به جهت دیگر می توانند مقوم یکدیگر نیز باشند.
تقوی با بیان اینکه این پژوهش دو هدف را دنبال می کند، تصریح کرد: هدف نخست نقد روش شناختی علم دینی است برای این منظور دو دیدگاه علم تجربی دینی و دیدگاه «کتاب معنا» امکان و راهکارهای تحقق علم دینی مورد نقد روش شناختی قرار گرفتند.
وی هدف دیگر را مقایسه روش شناختی علم رایج و علم دینی عنوان کرد و گفت: حاصل این تحقیق شناسایی هشت تفاوت در این خصوص است که مورد تامل قرار گرفته است.
بنا بر این گزارش، مالک شجاعی جشوقانی، استاد مدعو دانشگاه تهران نیز در این کمیسیون مقاله خود را با عنوان «از حکمت عملی تا ادراکات اعتباری علامه طباطبایی و بنیادگذاری فلسفی» ارائه کرد و گفت: برخلاف تلقیِ موجود در جامعه، طرح علوم انسانی بدیع مختص انقلاب اسلامی نیست بلکه ادبیات آن در جهان اسلام از سال ۱۹۳۰ جدی‌تر شد و در غرب هم نقدهایی بر علوم انسانی مطرح شد.
وی ادامه داد: مشکل اصلی حوزه علوم انسانی در کشور عدم تنقیح مبانی نظری با اتکا به سنت فکری خود است. برای طرح صحیح محل نزاع، باید به تکوین علوم انسانی در غرب مراجعه کنیم، بنابراین باید تامل کرد که چه خاستگاهی از علوم انسانی وجود دارد.
این استاد دانشگاه در پایان با بیان اینکه برخی خاستگاه علوم انسانی را افلاطون و ارسطو و عده ای دیگر قرون وسطی و برخی رنسانس و روشنگری می دانند، عنوان کرد: به اعتقاد من آنچه را می توان پیش تاریخ علوم انسانی نامید، بحث حکمت عملی است که از فارابی آغاز شد.
در ادامه شهلا باقری، عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی مقاله خود را با عنوان« ملاحظات روش شناختی در دانش اجتماعی مسلمین ؛ با تاکید بر رویکردهای علم شناسی ابن خلدون» ارائه داد و گفت: این امر بحث متدولوژی را پیش روی ما قرار می دهد که آیا اساسا ذخیره فکری مسلمین با دانش های موجود تطابق دارد یا خیر.
وی در ادامه افزود: موضوع روش در حوزه های مختلف علمی برای نظام های اجتماعی و آموزشی موضوعی مهم است و تولید و بازتولید دانش مرهون روش‌شناسی دانش است و روش‌شناسی دانش نیز مرهون موضوع دانش است.
به گزارش پایگاه خبری -تحلیلی طلیعه باقری عنوان کرد: علم بودن یک علم، مرهون انسجام مسائل و انسجام مسائل در گروه عاملی وحدت آفرین است و اغلب حکما این عامل را موضوع علم می‌دانند. همچنین موضوع علم را ملاک طبقه بندی مسائل یک علم و معیار تمایز، تقدم و تأخر، تداخل و اشتراک علوم تلقی کرده اند.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی با یادآوری این که در این مقاله تلاش شده تا رویکردهای علمی بر پایه سنت تفکر اجتماعی بررسی شود، گفت: توجه به حیثیت عقل جمعی در آراء اندیشمندان مسلمان سابقه دارد به طور مثال در آراء بوعلی، قطب الدین شیرازی و .. این عقل جمعی دیده می شود ولی ابن خلدون پایه‌گذار مشخص علم عمران در این حوزه شد.
نظر شما