توضيحات رئيس سازمان حج در خصوص علل وقوع فاجعه تلخ منا

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پايگاه اطلاع رساني سازمان حج و زيارت ، سعيد اوحدي رئيس سازمان حج در همايش مديران حج و زيارت استان ها و نمايندگان بعثه مقام معظم رهبري در استانها كه با حضور نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني و جمعي از مديران ستادي سازمان حج و بعثه برگزار شد، از تلاش هاي صورت گرفته در حج امسال همچنين تلاش خالصانه مديران و همكاران در بعثه ، ستاد حج و سازمان حج و زيارت در پيگيري مسائل آسيب ديدگان فاجعه غمبار منا تقدير كرد.

 

رئيس سازمان حج گفت: اگر انسجام در خانواده حج و زيارت را شاهد نبوديم، قطعاً پيكر اين 400 جان باخته فاجعه منا به ايران انتقال پيدا نمي كرد و امروز با مشكلات عديده اي مواجه بوديم.

وی افزود: در خصوص انتقال جان باختگان فاجعه به كشور كار بزرگي صورت گرفته است در حالي كه 10 ذيحجه مصادف با عيد قربان فاجعه منا اتفاق افتاد ، 18 ذيحجه يعني 8 روز بعد ، 114 پيكر آماده انتقال به ايران بود. همكاران تيم تفحص و جستجو، پيكرهاي 400 جان باخته ايراني فاجعه منا را در مدت زمان كمتر از 20 روز از ميان 5 تا 6 هزار جسدي كه در سردخانه هاي عربستان وجود داشت، پيدا كردند.

 

رئيس سازمان حج در سخنانش به ساختار تشكيلاتي ويژه ايام تشريق با توجه به تفاوت اين ايام با ديگر زمان هاي عمليات حج اشاره كرد و گفت: براي مديريت اين ايام 5 مدير از ميان با تجربه‌ترين مديران حج و زيارت براي هريك از بخش هاي ايام تشريق انتخاب شدند و براي هر كدام از اين مديريت ها ساختار تشكيلاتي و شرح وظايف تعريف شد و براي مديران حكم انتصاب زده شده بود.

براي ايام تشريق و زمان اقامت زائران در مشاعر مقدس مديريت عمليات نقل ترددي به حسن سرخوش ، مديريت عرفات به مسعود مجردي ، مديريت مزدلفه به نصرالله فرهمند ، مديريت منا به غلامرضا رضايي و مديريت جمرات به محمدرضا بيات واگذار شد كه همگي از باتجربه ترين مدير ما در عمليات حج بودند.

 

وي در ادامه توضيح داد: در عمليات نقل ترددي با مشورتي كه با نماينده محترم ولي فقيه در امور حج و زيارت انجام گرفت، امسال اعزام زائران به عرفات از ساعت 4 بعداز ظهر روز هشتم ذي الحجه از منطقه 4 مكه كه دورترين فاصله را تا عرفات داشت ،آغاز شد ولي بقيه كاروان ها بعد از اقامه نماز مغرب و عشا و صرف شام در هتل بدون هيچ مشكلي به عرفات اعزام شدند.

 

امسال در نقل ترددي همه زائران اهل سنت روز هشتم به منا مشرف شدند

 

رئيس سازمان همچنين اضافه كرد: امسال در نقل ترددي همه زائران اهل سنت روز هشتم به منا مشرف شدند و امسال جزء سالهاي استثنايي بود كه همه زائران اهل سنت ، ترويه شان را در منا انجام دادند و روز نهم با 33 دستگاه اتوبوس همه اين عزيزان را به منا منتقل كرديم .

 

رئيس سازمان حج توضيح داد : علت اينكه ايام تشريق آن ساختار مجزا را دارد بدليل ويژگي هاي اين ايام است. ايام تشريق كاملاً متفاوت با مدينه و مكه است و شرايط استقرار زائران و ترافيك و جمعيت زائران در اين ايام متفاوت است. در ايام تشريق تمامي زائران جهان اسلام در يك زمان و در يك مكان مستقر هستند. اعمال متمركز است و همه زائران در يك مكان در يك محدوده زماني مي خواهند اعمالشان را انجام دهند .

وي در خصوص ويژگي هاي ايام تشريق بيان كرد: در خصوص خيمه هاي زائران بايد برق و امكانات چادرها تأمين شود، نوع غذا و تداركات هم متفاوت است و دور بودن آشپزخانه ها را هم داريم.

 در ايام تشريق هماهنگي ميان همه كشورهاي اسلامي هم ضرورت دارد ما در مكه و مدينه بين خودمان هماهنگي مي كنيم اما در ايام تشريق جداي از هماهنگي بين زائران مجموعه خودمان بين كشورهاي جهان اسلام هم بايد يك هماهنگي اتفاق بيفتد.

 

رئيس سازمان حج در اين خصوص اضافه كرد: در رابطه با هماهنگي ميان كشورها، سعودي ها يك جلسه توجيهي را در جده برگزار كردند كه تعدادي از عزيزان ما در آن شركت كرده بودند البته اين جلسه جده هم درخواست ما نبود چون متأسفانه گاهي اوقات در جرايد و اخبار گفته شده كه اين جلسه به درخواست ايران بوده كه اعلام مي كنيم اينگونه نبوده و پنجاه تا شصت كشور از تمام دنيا در اين جلسه بودند و اين جلسه عام بوده و هرچه هم گفتند عام بوده و مختص يك كشور نبوده است و اصلاً سعودي ها هم وقت نداشتند كه براي تك تك كشورها جلسه بگذارند .

 

رئيس سازمان حج تصريح كرد: در خصوص مسيرهاي حركت زائران و برنامه ريزي ها هم جلسه بصورت كلي بوده و سعودي ها توصيه هايشان را اعلام كردند . همكاران ما كه در جلسه جده شركت كرده بودند ، صورتجلسه و گزارش را خدمت آقای محمدي مديرعمليات حج ارائه كردند و در اين خصوص با نماينده محترم ولي فقيه در امور حج و زيارت نيز مشورت شد.

 

اوحدي ادامه داد: در بخش مديريت نقل ترددي براي ايام تشريق ، در مكه ده ها جلسه تئوري و ميداني براي مديران و معاونان كاروانها و مجموعه ها داشتيم و بر اساس همين جلسه اي كه در جده تشكيل شده بود ، دستور العمل ها ابلاغ شده بود.

در خصوص ايام تشريق اينگونه نبوده كه جمعيتي بدون برنامه ريزي اعزام شوند، در مجموعه ستاد عمليات حج و بعثه اتاق فكري بوده و برنامه ريزي هايي وجود داشته است.

 

رئيس سازمان حج بيان كرد : با اين چارچوب جلسات توجيهي انجام شد، در كنار جلسات توجيهي كه در مناطق مكه انجام مي شد ، بصورت ميداني مديران و معاونان كاروانها را به عرفات و منا بردند ، در مسير رمي جمرات ، مسيرهايي كه براي ما تعريف شده بود ، مدير كاروان ، معاون كاروان و روحانيون عزيز، توجيه شدند كه اين خيابان سوق العرب است اين خيابان جوهره است و اين خيابان ها همان مسيري بود كه در جده به ما اعلام كرده بودند كه اينها مسير ايراني ها است.

 

وي ادامه داد: مسير چادرهاي منا را مديران كاروان ها و مجموعه ها ديدند و مسئوليت چادرها به عزيزان واگذار شد. در كنار همه اينها با هماهنگي كه خدمت اميرالحاج زائران جمهوري اسلامي ايران داشتيم دو جلسه ي بزرگ در مكه برگزار شد. يكي همايش توجيهي مديران و معاونان كاروانها و مديران مجموعه ها بود كه هم حجت الاسلام قاضي عسكر و هم بنده و هم آقاي محمدي با جزئيات ايام تشريق را توضيح داديم.

همچنين در جلسه ديگري در مكه كه قبل از ايام تشريق برگزار شد و همه روحانيون محترم كاروان ها حضور داشتند ، آخرين توجيهات و دستورالعملهاي ويژه اين ايام با دو نگاه يكي ايجاد هماهنگي درون مجموعه و دوم هماهنگي با بقيه كشورها ارائه شد.

 

رئيس سازمان حج گفت: تأكيدي كه در جلسه جده كردند اين بود كه شما از خيابان اصلي كه دو مسيري است كه از راه پله هست برويد كه از آن دو راه پله اي كه مقابل خيابان 204 وارد مي شود، زائران ايراني بايد مي رفتند و گفته بودند شما زائران را توجيه كنيد كه از مسير آن دو راه پله بيايند و برگشت را از آن راهي كه در آن رمپ و سرازيري وجود دارد، برگردند.

در مسير حركت زائران ايراني از خيمه هاي ايران به سمت جمرات، دو راه پله است كه از يكي از آنها زائر از فاصله 10 متري خيابان 204 وارد مي شود و يكي از آنها دقيقاً جلوي خيابان 204 است يعني وقتي زائر وارد مي شود روبرويش خيابان 204 است كه متأسفانه در يك مقاطعي آن مسير دوم را مي بندند يعني زائر ما از آن خياباني كه بايد تردد كند ، نمي تواند تردد داشته باشد و مجبور به ورود به خيابان 204 مي شود.

 

مهندس اوحدي در خصوص مسير تردد زائران از خيمه هاي منا به سمت جمرات توضيح داد : زائر ما از طريق خيابان 25 مي آمد و وارد سوق العرب مي شد ، يا مستقيم مي آمد و وارد خيابان جوهره مي شد و به سمت رمي جمرات مي رفت اما در مقطعي مسير ورودي دسترسي خيابان 25 به سوق العرب را بسته بودند.

 

علت بستن خيابان و هدايت زائران به سمت خيابان 204

اوحدي در خصوص علت بستن خيابان و هدايت زائران به سمت خيابان 204 گفت: سعودي ها در جلساتشان كه بعد از حادثه منا برگزار شد، به ما گفتند اين خيابان تحت عنوان شارع جديد هست و ما آنروز صبح ديديم كه اين خيابان ترافيك كمي دارد لذا احساس كرديم كه بار ترافيك سوق العرب و جوهره كه البته اين خيابانها فقط مختص تردد زائران ايراني نيست و كشورهاي ديگر هم هستند را بدين وسيله بگيريم .

 

وي توضيح داد:البته خيابان 204 اتفاقاً خياباني است كه ما را به طبقه دوم جمرات مي برد و زائران براي رفتن به طبقه همكف بايد قبل از پل ملك خالد از طريق رمپ وارد خيابان سوق العرب شوند تا به طبقه همكف رمي جمرات بروند.

 

وي در خصوص ديگر علت رخ دادن فاجعه منا بيان كرد: متأسفانه در خيابان 204 در دو طرف خيابان چادرهاي سودان و افريقا و مصر، مراكش و الجزائر است و زائران ديگر كشورها بايستي بعد از اينكه رمي شان را انجام مي دادند ، در برگشت از مسير پل جمرات بعد از ملك خالد ، وارد خيابان 223 مي شدند و از خيابان 223 مي آمدند در خيابان 226 و از اين خيابانهاي فرعي مي‌آمدند وارد چادرهايشان مي شدند يا اينكه برمي گشتند از ابتداي مسير مي آمدند در 204 و وارد چادرها مي شدند . بدليل اينكه متأسفانه زائران افريقايي با باروبنه و ساك وارد 204 شدند و اينكه صبح زود مثلاً 6 صبح مستقيم از مزدلفه به جمرات رفته بودند ، ساعت 7و نيم تا 8 صبح در برگشت متأسفانه اينها از خيابان 204 برمي گردند و از طرفي نيروهاي پليس ساعت 8 صبح تقاطع خيابان هاي 223 و 204 را مي بندد كه اينها بايد مسير را باز مي گذاشتند و زائر كشورهاي ديگر را نمي گذاشتند در برگشت وارد 204 شود.

 

وي در ادامه بيان كرد: متاسفانه با توجه به برگشت زائران آفريقايي به سمت خيمه هايشان و همچنين اعزام زائراني كه به سمت جمرات در حركت بودند، تقابل جمعيتي اتفاق افتاد و باعث شد در خيابان 204 كه عرض آن 15 متر است كه كمتر از عرض سوق العرب و جوهره است اين فاجعه اتفاق بيفتد و همچنين خيابان فرعي223 بطول 8 متر و عرض 10 متر و فرعي هاي منتهي به 204 درگير حادثه شوند و در فاصله 220 متر به عرض 15 متر آن فاجعه بسيار دردناك اتفاق بيفتد.

 

وي افزود: در كميته مستند سازي ما آماري وجود دارد كه در هر متر مربع بين 4 تا 5 نفر و بعضاً تا 6 نفر جمعيت فشرده بوده و متأسفانه با بي تدبيري كه شد علي رغم اينكه جلوي خيابان را بسته بودند ، هنوز اين سربازها و پيش آهنگ هاي سعودي مي گفتند : "الي الجمرات الي الجمرات".

رئيس سازمان حج همچنين در خصوص علل بروز حادثه بيان كرد: دو طرف خيابان 204 نرده هاي آهني تا بالاي چادرها است يعني هيچ راه اضطراري در اين خيابان وجود نداشت و از طرفي دو طرف خيابان بسته شده بود و در واقع 25 هزار نفر جمعيت در 220 متر جا قرار گرفتند .

 

رئيس سازمان حج به ديگر علل فاجعه اشاره كرد و گفت: يكي از دلايل اين اتفاق آشفتگي مديريتي سعودي ها بود كه هماهنگي بين اينها نبود مثلاً پليسي كه انتهاي خيابان 204 را بسته بود با پليسي كه در ورودي خيابان 204 زائران را به داخل هدايت مي كرد كه از اينجا برويد با هم هماهنگ نبودند.

 

دليل بروز فاجعه تلخ منا، مشكلات و كمبودهاي خود خيابان 204 بود

وي افزود: دليل ديگر بروز اين فاجعه تلخ ، مشكلات و كمبودهاي خود خيابان 204 بود مثلاً يك جت فن و پنكه هايي مثل آنچه در خيابان جوهره و سوق العرب وجود دارد ، دراين خيابان وجود نداشت. تعداد دوربين ها در اين خيابان بسيار محدود بود، در مسير امكانات تهويه هوا وجود نداشت، مسدود بودن مسير هاي خروجي ، عدم نظارت از اتاق مراقبت و كنترل بدليل نبودن دوربين هاي كافي در اين مسير وجود داشت و سعوديها نمي توانستند از اتاق مراقبت شرايط را كنترل كنند.

 

وي با اشاره به اينكه امكانات امداد رساني در اين خيابان وجود نداشت، گفت: خيابان 204 بدليل اينكه خروجي ندارد دسترسي هم ندارد، خيابان سوق العرب فقط 6 خروجي به خيابان جوهره و بيمارستان منا دارد شما از خيابان 204 وقتي داريد وارد خيابان 206 مي شويد، خيابان 206 هم بن بست است لذا راه هاي امدادرساني اينها با مشكل مواجه بود.

 

وي به نبود خدمات امداد رساني در خيابان 204 اشاره كرد و توضيح داد: تنها يك درمانگاه هلال احمر در انتهاي خيابان 204 وجود دارد كه آنهم مثلاًيك يا دو اتاق 3*2 دارد و امكاناتي ندارد.

توقف خودروي پليس را دراين خيابان داشتيم، يك مركزدفاع مدني در انتهاي خيابان هست كه اين دو دستگاه خودرو هم هركدام به عرض 3 متر عرض خيابان را گرفتند كه اين هم يك گلوگاهي ايجاد كرده بود كه حجم جمعيت آمد و خيابان مانند يك قيف شده بود كه موجب شد تا آمار جان باختگان بالا رود.

 

وي به ديگر مشكلات موجود در امدادرساني به حادثه ديدگان اشاره كرد و گفت: تأخير جدي در ورود آمبولانس ها را داشتيم، ساعت 8 و نيم تا يك ربع به 9 صبح حادثه اتفاق افتاد ولي ساعت 12 ظهر اينها توانستند عمليات امدادشان را شروع كنند همچنين اجازه نمي دادند ديگر كشورها از امكانات شان براي امدادرساني به زائران استفاده كنند. البته ساعت 5 بعد از ظهر روز حادثه سعودي ها موقعيت منطقه را نظامي اعلام كردند و همه را از آنجا بيرون كردند.

 

خيابان 204 مسير ما نبود، مسير ما سوق العرب و جوهره بود

وي در خصوص نبودن عوامل امدادي و امداد گمشدگان در خيابان 204 گفت: اصلا خيابان 204 مسير ما نبود، مسير ما سوق العرب و جوهره بود. ما در مسير سوق العرب و جوهره 45 نيروي امدادگر با لباس و كلاه داشتيم . هيئت پزشكي هم در هر مسير 4 ايستگاه هلال احمر داشت. در برگشت هم 35 امداد گر داشتيم يعني در سوق العرب ، جوهره و همچنين طريق مشاة كه محل برگشت زائران ما بود،80 نفر امدادگر در مسير رفت و برگشت زائران مستقر شده بودند.

وي به بخش ديگري از حادثه اشاره كرد و گفت: در زمان حادثه زائران چادرهاي الجزائري و مراكشي نيز شروع به آب پرتاب كردن براي مردم كردند و همين تجمع زائران ديگر كشورها از جمله آفريقايي ها براي گرفتن آب موجب صدمه ديدن بسياري از زائران شد.

متاسفانه در مسير اجازه داده بودند زائران ديگر كشورها ويلچر بياورند همچنين زائر آفريقايي با چمدان بزرگ وارد مسير شده بود كه اينها نيز بر مشكلات اين مسير مي افزود.

 

رئيس سازمان حج در توصيف شرايط روز حادثه بيان كرد: در روز حادثه گرماي بالاي هوا را داشتيم كه متأسفانه باعث شد كه خيلي از عزيزان ما حدود يك ساعت در آن گرما ايستاده باشند و در حالت ايستاده با تشنگي جان دهند.

 

وي افزود: در خصوص امدادرساني به زائران امكانات كافي براي احياء وجود نداشت و بيمارستان منا حداكثر شايد 50 دستگاه اكسيژن احيا داشت در حالي كه حدود 6 هزار مجروح روي زمين مانده بود و همه اينها مشكل تنگي نفس و تشنگي و خفگي داشتند و دستگاه اكسيژن لازم بود كه اينها را احياء كند و از آنجايي كه آمادگي براي اين بحران وجود نداشت ، خيلي از عزيزان دچار خفگي شدند.

وي افزود: آشفتگي در مديريت انتقال مجروحين وجود داشت، ساعت يك نيمه شب هنوز همكاران ما گزارش مي دادند كه آمبولانس ها دارند تردد مي كنند و تلاش مي كردند كه مسير را براي رمي روز يازدهم آماده كنند.

 

بسياري از زائران را با كانتينرهايي كه دماي آن 4 درجه بود ، جابجا كردند

وي به شرايط بسيار بد نگهداري اجساد اشاره كرد و گفت: بسياري از زائران را با كانتينرهايي كه دماي آن 4 درجه بود ، جابجا كردند . زماني كه بهمراه جناب آقاي دكتر هاشمي وزير محترم بهداشت و آقاي قشقاوي معاون محترم كنسولي وزارت امور خارجه به سردخانه رفتيم ، ديديم از آن 24 تريلي 4 تريلي را تخليه كرده بودند در برخي تريلي ها 250 جسد را روي هم گذاشته بودند و اين اجساد متلاشي شده و تغيير وضعيت داده بود.

 

وي به شرايط سردخانه ها اشاره كرد و توضيح داد: بعضي دوستان مي گفتند ما سه عدد ماسك روي هم زده بوديم و تحمل بيشتر از دو ساعت ماندن در آن محيط را نداشتيم حالا چه برسد كه در ميان اجساد برويد و با تمام وجود و با همه تعهد 24 ساعته بگرديد تا يك جنازه را پيدا كنيد.

 

وي توضيح داد : در ابتداي كار مرجع مشخصي براي پاسخگويي در سردخانه ها وجود نداشت زماني كه به سردخانه ها مي رفتيم هزاران نفر از زائران درمانده از كشورهاي مختلف مي آمدند و مي ديديم كه خود شخص زائر مي آمد و مي خواست از روي عكس و مانيتور زائرش را پيدا كند.

 

رئيس سازمان حج گفت: با هماهنگي كه با نماينده محترم ولي فقيه انجام شد در همان ساعات اوليه وقوع حادثه، در منا ستاد بحران با 7 كميته فرعي و شرح وظيفه و ساختار و احكام مشخص با مسئوليت رئيس سازمان حج تشكيل شد و عزيزان وارد صحنه عمليات شده و كار را مديريت كردند.

 

تنها صداي رسايي كه در عربستان بلند شد، صداي جمهوري اسلامي ايران بود

 

رئيس سازمان حج به ديدار اخير مسئولان حج با مقام معظم رهبري اشاره كرد و گفت: ايشان فرمودند تنها صداي رسايي كه در عربستان بلند شد، صداي جمهوري اسلامي ايران بود. برخي كشورها در عربستان از ما مي پرسيدند شما چگونه اجسادتان را تحويل گرفتيد؟ در سردخانه هاي سعودي زائران مي آمدند و التماس مي كردند كه بتوانند سردخانه را ببينند.

 

رئيس سازمان حج به روند اطلاع رساني فاجعه منا اشاره و بيان كرد: اولويت هاي ما اطلاع رساني صحيح و شفاف بود و خدا را شكر مي كنيم همين شفاف صحبت كردن از جمله مسائلي بود كه آقا به عنوان يكي از ويژگي هاي برجسته به آن اشاره كردند و فرمودند اين نوع اطلاع رساني را ادامه دهيد تا حاشيه اي روي اين فاجعه منا ايجاد نشود.

 

وي ادامه داد : اقدامات ديگري كه با مشورت نماينده محترم ولي فقيه انجام شد، حضور در تمامي كاروان هاي آسيب ديده بود كه با حضور دوستان به ديدار كاروان هاي داغديده مي رفتيم كه شرايط سختي بود و از بازماندگان و مصيبت ديدگان دلجويي مي كرديم.

 

رئيس سازمان حج در خصوص پيگيري وضعيت مجروحين فاجعه منا بيان كرد: در خصوص مجروحين حادثه، مجموعه مركز پزشكي كارهاي بزرگي انجام دادند و ظرف 5 روز 400 مجروح را مديريت كردند بگونه اي كه در مدت دو هفته، ديگر مجروحي در بيمارستان ها نداشتيم و مجروحاني كه نياز به بستري بيشتر داشتند به ايران انتقال داده شدند و شايد تنها كشوري بوديم كه با قدرت اعلام مي كنيم كه به بركت همين سرمايه هاي انساني پرتلاش و مخلص توانستيم مسائل را بخوبي مديريت كنيم.

 

رئيس سازمان حج به سفر هيئتي از سوي دولت به سرپرستي دكتر هاشمي وزير بهداشت به عربستان اشاره داشت و گفت: زماني كه هيئت ايراني به عربستان آمد، دو جلسه بسيار سنگين با سعودي ها با حضور اين عزيزان تشكيل و يك نقشه راهي براي پيگيري فاجعه و براي انتقال پيكرها و تعيين وضعيت مفقودين و مجروحين تعريف شد.

 

وي بيان كرد: بعد از جلسه اي كه با حضور وزير بهداشت با سعودي ها داشتيم، مصوب شد اجساد با هواپيماي كارگوي سعودي به ايران منتقل شوند همچنين تمام تشريفات قانوني براي انتقال پيكرهاي جان باختگان ايراني برداشته شده است در حالي كه براي انتقال جان باختگان بايد از 6 دستگاه سعودي مجوز گرفته شود.

 

وي به موضع گيري مقتدارانه رهبر معظم انقلاب در خصوص حادثه ديدگان منا اشاره كرد و گفت: در اين سخنان تاريخي رهبر معظم انقلاب با بيانات كوبنده و زيباي خودشان از حقوق بيش از 400 شهروند ايراني حمايت كردند.

 

وي در خصوص ادامه پيگيري وضعيت حادثه ديدگان منا گفت: نهايتاً يك كميته مشتركي درعربستان تشكيل شد كه از طرف سعودي ها، قائم مقام وزير بهداشت و از طرف ايران سركنسول جمهوري اسلامي ايران در جده مسئول كميته شدند كه اين كميته در شهر مكه تا الان سه جلسه تشكيل داده است.

 

وي افزود: متأسفانه قضاوت هايي هم داخل كشور مي شود كه البته طبيعي است ، فاجعه بزرگ اين چنيني، شايعاتي را هم بدنبال دارد و گمانه زني ها هم وجود دارد البته رهبري در ديدار اخير با فرمايشاتي كه داشتند همه اين مسائل را پايان دادند و فرمودند علت سوء مديريت دولت سعودي بوده است و ثانياً ايشان در فرمايشاتشان به كار انقلابي و ايثار بزرگي كه بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت و ستاد حج انجام دادند، اشاره كردند و به شايعات پايان دادند و در اين موضوع فصل الخطاب شدند.

 

وي در ادامه بيان كرد: بعد از بازگشت به ايران و پس از ديدار با رهبري به كميسيون امنيت مجلس رفتيم و در آنجا گزارشي از فاجعه ارائه شد.

 

رئيس سازمان حج با اشاره به اينكه بعضي مي گويند ساعت 10 صبح كاروان ها بايد مي رفتند، تصريح كرد: بنده شهادت مي دهم كه يك برگ كاغذ، يك ابلاغ و يك كلمه در اين خصوص از طرف سعودي ها براي ما نوشته نشده و اين توصيه هميشگي بوده كه كاروان ها اول صبح نروند چون جمعيت زائران زياد است كه البته اين موارد در جلسات تأكيد شد اما سوء مديريت سعودي ها بوده كه راه را بستند و زائر ما به پليس اينها اعتماد كرد ولي متأسفانه شاهد آن فاجعه تلخ و غمبار بوديم.

 

رئيس سازمان حج ادامه داد: آقا فرمودند اين فاجعه بايد در مجامع بين المللي زنده نگه داشته شود كه انشاءالله راهكارهاي آن را دنبال مي كنيم.

 

رئيس سازمان حج گفت: در جلسات شوراي برنامه ريزي بعثه مصوب شد كه آن 7 كميته همچنان مستقر باشند، كميته اطلاع رساني مستقر هست، عزيزان كميته مستند سازي در استان ها مستقر هستند و با مديركاروان ها و روحانيون كاروانها و زائران گفتگو مي كنند، از كميته تفحص در عربستان حضور دارند و كميته بهداشت و درمان و كميته حقوقي نيز هنوز پيگير و فعال هستند.

 

وي ادامه داد : سر زدن به خانواده هاي داغديده و دلجويي و تفقد از آنان ادامه دارد و سعي مي كنيم ديدار با خانواده ها را در استان ها داشته باشيم. بر اساس هماهنگي با نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت تماس و مكاتبه اي با وزير ارشاد داشتيم و خواستيم كه شوراي عالي حج براي پيگيري فاجعه منا با دستورالعمل مشخص تشكيل شود تا در همه مسائل از جمله مسائل حقوقي و ديگر مسائل اين فاجعه تلخ، پيگيري ها را ادامه دهيم.