خبرگزاری شبستان- گرگان: هنر تعزیه خاستگاهی کهن در بین مردمان این کشور دارد هرچند قبل از واقعه کربلا و شهادت اما حسین (علیه السلام) و فرزندان و اصحاب ایشان، شبیه خوانی در این سرزمین رونق داشت. داستان های حماسی شاهنامه که در مراکز تجمع مردم، از سوی نقال ها و شبیه خوان ها خوانده می شد. بعد از واقعه عاشورا، شبیه خوانی نیز رنگ و بوی دینی به خود گرفت و از آن پس تعزیه جایگاهی ویژه در بین مردم مسلمان به ویژه شیعیان پیدا کرد. هر زمانی که بساط اجرای تعزیه در جایی برپا می شد، خیل مشتاقان گرد تعزیه خوان ها جمع می شدند و بر مصیبت کربلا اشک می ریختند.
اما این هنر هم در گذر از تاریخ دستخوش فراز و نشیب های زیادی شد و در برخی از دوره های حکومت پادشاهی اجرای تعزیه در کشور تعطیل شد اما انچه که در تاریخ ثبت و ضبط شده، اینست که تعزیه در دوره قاجاریه دوران رونق خود را طی می کرد و در دوره پهلوی با رویکرد دین ستیزی و اسلام زدایی حاکمان مستبد پهلوی، اجرای تعزیه در برهه ای از زمان ها رنگ باخت.
حکومت های مستبد به خوبی ظرفیت هنر دینی مانند تعزیه را می دانستند و به خوبی آگاه بودند بازخوانی حادثه کربلا در بیداری مردم چه تأثیر شگرفی دارد، همانگونه که پایه های نهضت اسلامی امام خمینی (رحمه الله علیه) نیز برگرفته از حادثه عاشورا بود. در تمام این فراز و فرودها آنچه که پای ثابت در اجرای تعزیه ها بوده، مردم هستند.
بعد از استقرار حکومت اسلامی در این کشور، تعزیه هم مانند سایر وجوه دینی و اسلامی مورد توجه قرار گرفت و در هر کوی و برزنی گروه های تعزیه به اجرای برنامه می پرداختند اما ماه محرم و صفر که می رسد هنوز که هنوز است، همراه با سوگواری اباعبدالله الحسین (علیه السلام)، تعزیه خوانی هم رنگ و بوی دیگری پیدا می کند. شعله ای که در تمام سال گرچه کم فروغ اما روشن است و در ماه عزای سید و سالار شهیدان، پرنورتر از همیشه شده و دالان های تاریخ را روشن می کند. هرچند که گذر زمان موجب ورود برخی خرافه ها و پیرایه ها به این هنر شده است اما هنوز هم هستند کسانی که با جان و دل در این ایام خود را وقف امام حسین (علیه السلام) و کربلا می کنند.
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر عباس نایبی، رئیس گروه تعزیه خوانی اهل بیت (علیه السلام) در خصوص جایگاه تعزیه خوانی به خبرنگار خبرگزاری شبستان گفت: قبل از حادثه کربلا هم تعزیه در کشورما رواج داشت اما آن زمان به شبیه خوانی معروف بود و بیشتر داستان های شاهنامه و رستم و سهراب بود.
وی با بیان اینکه طی سال های بعد از انقلاب، تعزیه دوباره رونق پیدا کرد، افزود: در سال های بعد از پیروزی انقلاب، این هنر رونق گرفت و در همه جای این کشور گروه های تعزیه شکل گرفتند اما این هنر دینی هم مانند سایر هنرها نیازمند به حمایت دارد.
حجت الاسلام نایبی با بیان اینکه به نظر می رسد، هنر تعزیه متولی خاصی ندارد، اظهار کرد: همه رشته های هنری مورد حمایت قرار می گیرند اما تعزیه به عنوان یک هنر آیینی و دینی نه ساماندهی شده و نه حمایت می شود.
وی یکی از نتایج بی توجهی به هنر تعزیه را ورود خرافه ها و پیرایه ها به این هنر آیینی- عاشورایی برشمرد و گفت: در برخی از نسخه های تعزیه خرافه ها و مسائلی به دور از واقعیت وجود دارد که باید این متون پاکسازی شود، استفاده از نسخه هایی که حاوی این خرافه ها هستند حتی اگر به صورت نمادین هم باشد، درست نیست و واقعیت عاشورا را تحریف می کند.
سید حمزه حسینی، یکی از پیرغلامان هنر تعزیه در گلستان است، که خیلی ها تعزیه را در استان با این اسم عجین می دانند. وی به خبرنگار خبرگزاری شبستان در خصوص جایگاه هنر تعزیه گفت: در گذشته به واسطه حمایت هایی که از این هنر می شد، تعزیه خوانی هم رونق داشت اما الان دیگر به آن صورت نیست و فقط در ماه محرم و صفر چند گروه تعزیه اجرا می کنند.
وی با بیان اینکه تعزیه هنری مردم دار و مردم پسند است، افزود: در تعزیه آنچه که جریان پیدا می کند، شبیه واقعیت است و به گونه ای است که مخاطب می تواند آن را مجسم کند. در این هنر ما با مجموعه ای هنرها مواجهیم. بنابراین هنرمند تعزیه باید خیلی از هنرها را فرابگیرد، این همان مسئله ای است که بسیاری از گروه های تعزیه خوانی با آن مواجهند.
حسینی خاطرنشان کرد: ادبیات، موسیقی، آواز، ساز، ابزار و ادوات نمایش، صحنه نمایش و ... درگیر هستیم، از این روی بازیگر با تلفیقی از این هنرها باید بتواند شکوه معنا و مفهوم عاشورا را برای مخاطب تداعی کند.
وی تأکید کرد: آنچه که امروز بیش از هر چیزی به آن نیاز داریم، حمایت و ساماندهی هنر تعزیه است. مسائلی که باید مسئولان به آن اهتمام جدی داشته باشند، همین بحث است تا در کنار آن بتوان مباحث مربوط به آموزش را هم پیگیری کرد. هنوز در گروه های تعزیه مخالف و موافق خوان ها، آشنایی با دستگاه موسیقی و آواز ندارند و همین مسئله یکی از نقص های مهم این گروه هاست.
نظر شما