خبرگزاری شبستان - یزد:
عاشورا در فرهنگ مذهبی شیعه‌ها همواره جایگاه خاص و برجسته‌ای دارد و زمینه ساز مجموعه‌ای از سنت‌ها و مراسم‌هایی است که در طول تاریخ به عنوان میراثی معنوی نسل به نسل و سینه به سینه به دیگران منتقل میشود.
آیین‌ها و سنتهای عزاداری به فراخور فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مردم هر شهر تفاوت‌هایی را با دیگر مناطق و شهر‌ها داشته که از دیرباز به یادگار مانده است.
در شهر دارالعباده یزد نیز که در سطح کشور به این نام شناخته می شود و حتی آوازه این ارادت نیز به خارج از مرزها رسیده است و هر ساله تعداد زیادی از مردم علاقمند به این سنت های عزاداری به منظور مشاهده نزدیک این عزاداری ها به این استان سفر می کنند.
آوازه این عزاداری به نحوی به گوش جهانیان رسیده است که امسال نیز مانند سال های گذشته گردشگران خارجی از نزدیک این سنت عزاداری را در یزد شاهد هستند.
سید حسن حسینی؛ مسئول دبیرخانه بین‌المللی «یزد حسینیه ایران» با اشاره به این حضور گردشگران در استان یزد در ایام محرم به خبرنگار خبرگزاری شبستان در یزد گفت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دبیرخانه «یزد، حسینیه ایران»، ترویج فرهنگ عاشورا است و در این راستا از ظرفیت حضور گردشگران خارجی در یزد استفاده شده است.
وی افزود: حضور گردشگران در یزد به منظور بازدید از عزاداری مردم است که تعدادی از مستند سازان نیز بدین منظور از سنت های عزاداری مردم یزد تصویر برداری می کنند که این می تواند عاملی مهم در شناخت بیشتر عاشورا و عزاداری سالار شهیدان در جهان و معرفی ان به جهانیان باشد.
مسئول دبیرخانه بین‌المللی «یزد حسینیه ایران» بیان کرد: امسال بیش از 200 نفر از گردشگران خارجی در مراسم‌های روضه‌خوانی سنتی و قدیمی یزد، بازدید از هیئت‌های مذهبی دارای قدمت، مراسم تعزیه‌خوانی، نخل‌برداری، پخت آش نذری و نذری‌های ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا، شرکت کردند.
اما در این راستا یکی از سنت هایی که در استان یزد نظر مردم داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است آیین و سنت نخل گردانی است که در روز عاشورا هیات های عزاداری به نخل برداری و نخل گردانی به عنوان نماد تابوت امام حسین(علیه السلام) می پردازند.
نخل برداری که نمادی از تشییع پیکر حضرت امام حسین (علیه السلام) است و بعنوان فراز و نقطه اوج عزاداری روز عاشورا و در ساعات اولیه عصر عاشورا صورت می گیرد، ساعاتی که بنا به روایات موجود حضرت امام حسین (ع) در آن زمان به شهادت می رسد.
معمولا در مراسم قبل از برداشتن نخل جمعیت عزادار ابیاتی از ترجیع بند معروف و جاویدان محتشم کاشانی «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» را زمزمه می کنند و پس از آن نیز مردم با قرار دادن نخل بر روی دوش خود و گرداندن آن در یک محیطی مشخص نمادی از تشییع پیکر بی سر امام حسین(علیه السلام) را انجام می دهند.
این نخل ها به نمادهای متعددی شناخته می شود که روابت های متفاوتی نیز نسبت به آن وجود دارد که گهواره امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)، خیام امام حسین (علیه السلام) است اما انچه که بیشتر به ذهن مردم می آید بدین نحو است که چون بدن مطهر امام حسین را بدون تشییع به خاک سپرده‌اند، شیعیان همه ساله به جبران، این رسم را تکرار می‌کنند و حجیم بودن نخل بیانگر عظمت و بزرگواری آن امام است.
حجت الاسلام سید محمد کاظم مدرسی، امام جمعه بخش مرکزی یزد نیز با اشاره به برگزاری مراسم های عزاداری سالار شهیدان در یزد و سنت دیرینه نخل برداری در این استان به خبرنگار خبرگزاری شبستان در یزد گفت: نخل نماد استواری، مقاومت و رشادت و عظمت معنوی سید الشهدا(علیه السلام) است.
وی افزود: نخل برداری یکی از سنت های آیینی است و در این راستا نیز هر سنتی بتواند محور عشق و علاقه مردم به اهل بیت ( علیهم السلام) باشد بدون پیرایش برای ما ارزش دارد.
اما این سنت در بخش های مختلف جهان از ان نام برده می شود که گردشگران در این خصوص نیز اظهار نظرهایی کردند که به چند مورد از آن اشاره می کنیم.
خانم مریت هاکس:
خانم «مریت هاکس»، نویسنده کتاب «ایران، افسانه و واقعیت» که در اواخر زمستان 1933میلادی برابر با سال 1311ه.ش، به ایران آمده و از یزد دیدن کرده است؛ چنین می‌نویسد: «مردم مسلمان یزد، بسیار متعصب‌اند. امسال وقتی از سوی دولت، دستور رسید که دسته‌های عزاداری، مجاز نیستند نخل‌های بزرگ و آیینه کاری شده حامل پیکر امام حسین را همراه خود حرکت دهند، آشوب‌ها برخاست و چون مردم اطلاع یافتند که دسته‌های عزاداری به هیچ وجه نباید تشکیل شود و به هیچ کس اجازه زنجیر زدن یا قمه زدن داده نمی‌شود، آشوب‌ها شدت یافت؛ زنان در میدان شهر جمع شده و به شهربانی حمله کردند و پاسبان‌ها فقط پس از رسیدن پنجاه سرباز مسلح توانستند از پرتاب سنگ آنها جلوگیری کنند و آن سال، نخل برداری مفصل، صورت نگرفت.» (کاظمینی، 1381)
فرد ریچاردز:
«فرد ریچاردز» در سفرنامه خود نوشته: «در یزد مراسم محرم با چنان شور و حرارتی برگزار میشود که بعضی اوقات به یک نوع جنون مذهبی مبدل می‌گردد. در میدان که مقابل مدخل اصلی بازار واقع شده، چوب بست بزرگی تعبیه شده که نماینده یک نوع تابوتی است به نام «نخل»؛ و هر سال آن را با شال و آیینه می‌پوشانند. این دستگاه عجیب و غریب به وسیله صدها تن مرد، دور میدان حمل میشود. این مردان در زیر نخل اجتماع می‌کنند تا ثواب حرکتی‌کند.
هر کدام از عناصر به کار برده شده در نخل را نمادی از یک حادثه و متعلق به شخص خاصی در حادثه کربلا دانسته که چوب نخل، به عنوان جنازه سید الشهدا (علیه السلام)؛ سیاه پوش کردن، به عنوان پارچه سیاه روی جنازه؛ شمشیر و نیزهها به علامت تیر و نیزههای وارد شده بر بدن امام حسین (علیه السلام)؛ سرو نخل، به عنوان قد و قامت علی اکبر (علیه السلام)؛ آینه به عنوان نور وجود مبارک امام حسین (علیه السلام)؛ علم‌هایی که بر نخل بسته میشود به عنوان علمدار امام حسین (علیه السلام)؛ پارچههای زینتی که بر نخل می بندند به عنوان حجله حضرت قاسم (علیه السلام)؛ زنگ‌هایی که قدیم می‌بستند به عنوان زنگ کاروان امام حسین (علیه السلام)؛ عزادارانی که نخل را بر می‌دارند به عنوان تشییع کنندگان و سرطوق بالای نخل به عنوان کاکل علی اکبر (علیه السلام) است.
اما آنچه که در این عزاداری مشهود است به نحوی است که مردم عزادار در داغ سیدالشهدا(علیه السلام) با اسیران همدردی کرده و شیون و عزاداری می کنند و آنچه که در کف دارند برای عزاداری سالار شهیدان تقدیم ایشان می کنند.
گزارش: سیدضیا میررحیمی
نظر شما