نگرش‌های فمنیستی چهره زن مسلمان ایرانی را در سینما مخدوش کرده است

اشاره:

اولین‌ فیلم‌ ناطق‌ ایرانی‌ در سال‌ 1212 هـ . ش‌ در هند فیلمبرداری‌ شد و با همین‌ فیلم ‌بود که‌ تصویر اولین‌ زن‌ بازیگر روی‌ پرده‌ رفت‌.

بالاخره‌ پس‌ از اوج‌ و فرودهای‌ بسیار، ساخت‌ فیلم‌ در ایران‌ رواج‌ پیدا کرد و با گذشت‌ زمان‌، زنان‌ بیشتری‌ پا به‌عرصه‌ بازیگری‌ گذاشتند. البته در آن دوران نگاه فیلم ها به زن ها تکراری بود و در واقع‌ اصل‌ این‌ فیلم ها براساس‌ انحراف‌ یک‌ زن‌ پایه‌ ریزی‌ شده‌ بود.

با وقوع‌ انقلاب‌ اسلامی‌ وضعیت‌ زنان‌ در فیلم ها تغییر پیدا کرد، این تغییر در ابتدای کار با یک‌ عقب‌نشینی‌ کامل‌ همراه بود، کمتر فیلمی‌ یافت‌ می‌شد که‌ زنی‌ در آن‌ نقش‌ داشته‌ باشد. پس‌ از به ‌وجود آمدن‌ قوانینی‌ برای‌ ساخت‌ فیلم‌، بار دیگر زنان ‌بر پرده‌های‌ سینما ظاهرشدند. تا امروز که تقریبا می توان گفت زنان هم به اندازه مردها در سینمای ما حضور دارند و گاهی این حضور آنقدر زیبا و تاثیرگذار است که حتی نگاه جامعه را نسبت به ارزش و جایگاه زن ارتقا داده و بر زخم هایی که بر پیکر این نگاه اصیل به وجود آمده، مرهم می گذارد مثل بسیاری از فیلم های موفق کشورمان در این موضوع.

البته در کنار این نگاه می توان یک نگاه انتقادی هم به نحوه حضور و جذب بازیگران زن نسل جدید به بدنه سینما داشت که البته در فرصت مقتضی جای بحث دارد.

موضوع مورد نظر گفتگوهای سینمایی شبستان میزان مداخله سینما در فرهنگ جامعه و همچنین نحوه استفاده راهبردی از این توانمندی صنعت سینماست.

در همین راستا و در کنار دوستان هنرمند و اساتیدی که تا کنون به اظهار نظر در این خصص پرداخته اند، تلاش کردیم تا به نظرات مریم معین الاسلام، کارشناس مرکز مطالعات زنان و خانواده، مدیر مؤسسه زنان منتظر، نویسنده و پژوهشگر فعال حوزه زنان و مهدویت را نیز در خصوص جایگاه زن از منظر اسلام و عملکرد فیلم های امروز در کنار دیگر اساتید و اهلی هنر بپردازیم که شرح گفتگو در ذیل آمده است:

1.خانم معین الاسلام در ابتدا بفرمائید، تعریف اسلام از زن و جایگاه این عنصر خلقت چیست؟ جایگاهی که اسلام برای زن مشخص کرده بسیار رفیع است و نگاه دین ما به زن با نگاه دیگر ادیان و ملل بسیار متفاوت است. اسلام بنا دارد تا زنان را به جایگاه اصلی و حقوق قانونیشان برگرداند که همان جایگاه انسانی و قابل تکریم و دارای حقوق اجتماعی است.

2. آیا این جایگاه در رفتار پیامبر اسلام(ص) نیز ملموس است؟ بله، پیامبر اسلام ماموریت داشتند تا با نحوه تعاملی که با فاطمه زهرا (س) برقرار می کردند به ملت عرب آن روز نشان بدهند که زن موجود قابل احترامی است. ایشان در زمان ورود دختر والا مقامشان از جا بلند می شدند، دستان آن بانوی مکرم را می بوسیدند و بر جای خود می نشاندند. ولی متاسفانه بعد از رحلت بزرگ پیام رسان اسلام زن دوباره به جایگاه صرفا انسانی خود بازگشت و در تاریخ می بینیم که پس از رحلت حضرت رسول(ص) زن دوباره به دوران جاهلیت باز می گردد.

3.آیا نگاه به زن در جاهلیت ابتدایی و جاهلیت مدرن تفاوتی هم دارد؟ در جاهلیت حق زن بودن را از زن گرفتند و بنا داشند تا با تمام مظاهر زن بودن مبارزه کنند. هر 2 جامعه چه جاهلیت اولی و چه جاهیلیت مدرن بنا دارند تا زن را از عرصه های واقعی که خدای حکیم مشخص کرده و همان نقش مادری و همسری است، بیرون بکشند و به سمت جایگاه هایی که جای آنها نیست، هدایت کنند و این نگاه کاملا به ضرر جوامع انسانی است.

4.آیا رسانه ها در ایجاد و اشاعه جایگاه جدید زن در دنیای مدرن سهیم هستند؟ حتما، به نوعی می توان گفت مهم ترین ابزار در این راستا رسانه ها هستند. رسانه ها در جاهلیت مدرن خروج زن از جایگاه زن بودن را با تبلیغات گسترده به جوامع القا می کنند که البته این جریان در بسیاری از عرصه ها مشکل آفرین شده و فیلم ها نیز عمدتا به این جریان کمک می کنند.

5. فیلم های ما در کشور چگونه است، آیا ما هم بر همان طبل جاهلیت مدرن می کوبیم؟ متاسفانه اکثر فیلم های ما جایگاه مادری و همسری و یا حتی خواهر بودن را جایگاه رفیعی نشان نمی دهند و برای آن ارزش قائل نیستند. غالبا زنانی را در این جایگاه های قرار می دهند که از سواد و تحصیلات بالا برخوردار نیستند و همین حرکتی زیر پوستی در جهت جدا کردن زن از جایگاه زن بدن و نقش های الهی است که به عنوان رسالت او تعیین شده، ما باید متوجه باشیم که در فیلم هایمان چه فرهنگ و مضامینی را به خورد جوان و جامعه می دهیم.

6.به نظر شما علت این تغییر ارزش ها در فیلم های ما و بخصوص فیلم های سینمایی چیست؟ در این خصوص باید گفت که علت چنین کم رنگ شدن هایی حاکمیت نگرش های فمنیستی در بسیاری از فیلم های ماست و تا فیلمساز دینی نباشد، نمی تواند این جایگاه را به تصویر بکشد. ما باید در کشور فیلمساز دینی داشته باشیم، یعنی اینکه سازندگان فیلم ها با دین زندگی کرده باشند نه اینکه بدون هیچ عنایتی به این بخش قضیه فقط فیلمنامه را تحویل بگیرند و کلمات آن را با بازی بازیگران به تصویر بکشند. تا زمانی که این خلا در جامعه هفتمین هنر ما وجود دارد، همچنان شاهد این مشکلات و تولید فیلم های مخرب خواهیم بود. حاکمیت نگرش های فمنیستی چهره زن اصیل اندیشمند ایرانی مسلمان را مخدوش می کند و فیلمسازان کشور باید با توجه به آثار مخرب آن، برای فرهنگ و آینده جامعه دل بسوزانند.

پایان پیام/