بيش از ۷۰۰۰ زائر در فاجعه منا کشته شدند / اطلاعاتي از ۳۶ زائر مفقودشده نداريم / تصميمي براي عمره نگرفته ايم

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاري شبستان، نشست خبري سعيد اوحدي، رئيس سازمان حج و زيارت، با بيان ناگفته هايي از فاجعه منا و تازه ترين اخبار درباره وضعيت 29 ايراني دفن شده در عربستان و 36 حاجي مفقود شده، امروز، 27 مهرماه 94 در محل باشگاه خبرنگاران جوان برگزار شد.

حادثه سقوط جرثقيل، نتيجه سوءتدبير سعودي ها بود

وي با اشاره به برنامه ريزي هاي گسترده سازمان حج و زيارت، براي حج امسال در زمينه حمل و نقل، اقامت، پزشکي و مانند اينها، گفت: در حادثه سقوط جرثقيل، 11 زائر ايراني جان باختند. سعودي ها مدعي شدند، کار با جرثقيل تمام شده بود اما طوفان، موجب بروز اين رويداد شد. مطمئنا اين حادثه، نتيجه سوءتدبير آن ها بود.

رئيس سازمان حج و زيارت در ادامه با اشاره با حضور دو مليون زائر در حج تمتمع امسال، افزود: صبح روز دهم ذي الحجه، تمام زائران به سمت رمي جمرات مي روند؛ بنابراين شلوغ ترين روز در تمام ايام حج است. روز دوازدهم نيز به دليل اينکه حجاج، پس از رمي جمرات به هتل هايشان برمي گردند، بسيار شلوغ است.

وي ادامه داد: مسئولان حج عربستان، دو مسيرِ سوق العرب و جوهره را براي رمي جمرات ايرانيان اعلام کردند. ضمن اينکه سه کيلومتر از منا تا محل رمي جمرات، فاصله است. مسير بازگشت نيز از کنارِ طريق ملک فيصل است. سه مسير نيز براي رسيدن به دو مسير اعلامي سعودي ها وجود دارد: دو مسير از پله ها و يک مسير تونل مانند و زيرگذر مانند. مسير پله اي نيز به ضلع شمالي خيابان 204 و خيابان 223 منتهي مي شود.

اوحدي در ادامه به بيان توجيهات ارايه شده به حجاج پرداخت و خاطرنشان کرد: اولا به حجاج، مکرر گفتيم که پيش از حرکت به سمت رمي جمرات، صبحانه ميل نمايند تا نيروي کامل را داشته باشند. ثانيا، ساعات اوليه صبح حرکت نکنند.

5/98 درصد نيروهاي ستاد، محرم نبودند

وي با بيان اينکه 5/98 درصد نيروهاي ستاد از جمله بنده، آقايان محمدي وشهسواري محرم نبوديم تا در هنگام بروز هرگونه حادثه، محدوديتي براي تردد و خدمات رساني نداشته باشيم، گفت: ساعت 8:30 صبح روز دهم ذي الحجه، مشکلي پيش آمد و ماموران با ايجاد زنجيره انساني، حجاج را به سمتِ خيابان 204 هدايت کرند.

پرده برداي از خيابان 204، موجب تشديد فاجعه منا شد

رييس سازمان حج و زيارت با بيان اينکه، براي هريک از مناسک و روزهاي حج، مدير و مسول مشخصي در ستاد، انتخاب مي شود، افزود: در مسير سوق العرب و جوهره، 4500 نيروي امدادي با لباس هاي مشخص و در هر مسير، چهار اکيپ امدادي مستقر بودند. بعد از پيگيري متوجه شديم ماموران مسير مقرر حجاج را بستند و وقتي علت را جويا شديم، مسئولان حج عربستان گفتند: خيابان 204، مسير جديد است تا رفت و آمد راحت باشد.

نکته جالب توجه اينکه خيابان 204، اولا پنکه و وسايل سرمايشي، ثانيا، دوربين و ثالثا، امکانات امدادي نداشت. ضمنا تنگتر از مسيرهاي مقرر است. ضمن اينکه دوطرف آن را نرده چيدند و همچنين چادرهاي حجاج چندکشور آفريقايي نيز در آنجا مستقر بود. همه اين ها باعث شد در هنگام تجمع حجاج، هيچ راه فراري وجود نداشته باشد و آنها حدود دو ساعت به طور فشرده و با تراکم بسيار در کنار يکديگر قرار داشتتند. در همين خيابان 204 و با افزايش جمعيت، عده اي از حجاج اقدام به پرت کردنِ غدا و آب کردند که اقدام عده اي از حجاج براي گرفتن آب، وضعيت را آشفته تر کرد.

هماهنگي ميان نيروهاي سعودي وجود نداشت

از سوي ديگر، تقابل جمعيت ورودي در تقاطع خيابان هاي 223 و 204 موجب تراکم بيشتر شد. و سرانجام فاجعه در حدفاصل 80:30 تا 8:45 روي داد. حضور نيروهاي کم تجربه اي که عمدتا از عناصر پيش آهنگي بودند، بر وخامت اوضاع افزود. ضمنا هيچ گونه هماهنگي ميان اين نيروها وجود نداشت و دوربيني براي کنترل و اعلام بروز حادثه وجود نداشت. تصور کنيد، 25 هزار نفر دو ساعت در فضايي محدود و بدون فضاي خروجِ اضراري در کنار يکديگر قرار داشتند.

اوحدي در ادامه با بيان اينکه، طبق آمار شب گذشته وزارت بهدشات عربستان، آمار کشته ها به رمز 7400 نفر رسيده است، و مطمئنا به 8000 نفر نيز مي رسد، خاطرنشان کرد: زماني که عربستان، آمار 700 نفر را اعلام کرد، بنده آمار کشته ها را 5000 نفر اعلام کردم که موجب تعجب همگان حتي افرد داخل کشور شد. اما از آنرو که بنده، شاهد قرار داشتنِ 15 رديفِ جنازه در 400 متر طول بودم اين آمار را اعلام کرد. بيش از 5000 نفر در مقبره الشهدا دفن بودند. عربستاني ها مي دانستند، بيان حقايق، آمار و علل بروز فاجعه منا، موجي در ميان حجاج ايجاد مي کند؛ لذا تصميم گرفتند اکنون که اکثريت حجاج از عربستان خارج شدند، آمار را اعلام کنند.

نجات 500 زائر خارجي توسط تيم هاي امداد ايران

وي با انتقاد از آشفتگي سعودي ها در مديريت بحران و کمبود امکاناتِ در خيابان 204 ادامه داد: در اين خيابان حتي يک وجب راه اضطراري وجود نداشت. و 200 تيم امدادي با امکاناتِ کامل نير نتوانستند، در ساعات اوليه خدمات رساني کنند. البته اين تيم ها، 500 زائر خارجي و 100 زائر ايراني را نجات دادند.

رييس سازمان حج با اشاره به ممناعت سعودي ها از گرفتن عکس، گفت: 4 بعدازظهرِ دهم ذي الحجه، آقاي محمدي از معاونين سازمان حج را به دليل عکس گرفتن از کارت هاي شناسايي حجاج، دستگير کردند.

وي با اشاره به تشکيل ده کميته مانند مستندسازي، حقوقي، اطلاع رساني، پشتيباني و ... در ستاد بحران، افزود: ده تيم چهار نفره به مناطق درماني و تيم هايي نيز به سردخانه هاي شهرهاي مختلف مانند طايف و رياض اعزام کرديم.  و طي چهار روز، 300 مجروح را سامان دهي کرديم. ضمن اينکه از ميان 6000 مجروح، آن هايي را که قابل انتقال بودند، به درمانگاه هاي ايراني، فرستاديم.

اوحدي، با بيان اينکه، با ورود به سردخانه هاي عربستان، عمق فاجعه را بيشتر درک کرديم، ادامه داد: در سردخانه معيصم، که ظرفيت 1000 جنازه را دارد، 2500 جنازه در بخش هاي مختلف مانند تشريح، کف و ... قرار داشتند. دوشنبه، که با تيم بهداشتي به اين سردخانه رفتيم، طاقت حضور يک ساعته را نيز نداشتيم.

شناسايي 12 زائر ايراني از طريق دي ني اي بستگان درجه يک

رييس سازمان حج با اشاره به تعهد عربستان براي دفن نکردن پيکر مطهر زائران ايراني، خاطرنشان کرد: 500 جسد را به دليل شرايط بدِ بهداشتي و البته با رعايت احکام شرعي مانند غسل و کفن، دفن کردند که 29 نفرشان، ايراني بودند. قرار شد پيکر اين ها، از طريق دي ني ايِ بستگان درجه با توجه به نظرات خانواده ها تعيين تکليف شوند. يعني در عربستان بمانند يا اينکه به ايران انتقال يابند. ضمنا 17 نفر اين حجاج، به دليلِ گرفته شدنِ دي ان ايِ آن ها شناسايي شدند و 12 نفر ناشناخته ان که از طريق دي ني ايِ بستگان درجه يک شناسايي خواهند شد.

بنده در مدت حضورم در تهران پس از فاجعه منا، با همکاري نيروي انتظامي و پزشکي قانوني، دي ني اي بستگان درجه يکِ 12 زائر دفن شده در مقبره الشهداي تهيه و در اسرع وقت همراه با تيم مربوط، اعزام مي شوند.

اطلاعاتي از 36 زائر مفقودشده نداريم

وي با اشاره به اينکه باوجودِ تلاش هاي بسيار، اطاعاتي از 36 زائر مفقودي نداريم، گفت: سعودي ها متعهد به انجام تمامِ اقدامات براي پيداشدنِ آن ها شده اند. ضمنا هيئت پنج نفره اي، در اين ارتباط به شهرها، سردخانه ها و مناطق درماني مختلف عربستان اعزام شده اند.

اوحدي با بيان اينکه هرگونه دستگيري شهروندان ايراني به سفارت ما اطلاع داده مي شود، افزود: تاکنون گزارشي درباره دستگيري زائرين ايراني به ما نرسيده است. ضمن اينکه سعودي هاي اعلام کردند، هرگونه دستگيري را اطلاع مي دهند.

رييس سازمان حج و زيارت ادامه داد: دو گروه تفحص در مکه در حال کار هستند و ويزايشان تا 20 محرم اعتبار دارد. بنده نيز طي چند روز آينده و بعد از انجام هماهنگي هاي لازم به عربستان مي روم.

کشته شدنِ 7500 نفر در طول تاريخ حج، بي نظير است

وي کشته شدنِ 7500 نفر در فاجعه منا را در طول تاريخ حج، بي نظير دانست و خاطرنشان کرد: 339 زائر به ايران بازگشته اند، 29 نفر در عربستان دفن شده اند، 36 نفر مفقود هستند. 12 نفر از بعثه مقام معظم رهبري، 17 نفر از ستاد و دو نفر از تيم پزشکي کشته شدند.

اوحدي، سخنان مقام معظم رهبري در ديدار امروز با سازمان حج و زيارت را بسيار راهشگا، دقيق و راهبردي خواند و گفت: ستاد طبق وظيفه اش و تاکيدات معظم له، کميته مستندسازي را راه اندازي کردند. تاکنون با 12 کاروان مصاحبه کرديم، ضمن اينکه مستنداتي از کاروان ها و زائران ساير کشورها و همچنين تصاويري از سردخانه ها، صحنه حادثه و درمانگاه ها داريم. بنابراين از طريق مجاري قانوني و ديپلماتيک، پيگير ابعاد حقوقي و قانوني فاجعه هستيم.

وي افزود: هيچ خبري از رکن آبادي، نداريم. مشخصات، عکس و پاسپورت ايشان را براي شناسايي به مسئولان سعودي داده ايم.

تصميمي براي عمره نگرفته ايم

رييس سازمان حج و زيارت در پايان، هرگونه تصميم گيري براي عمره را منوط به مجازات متناسب با جرمِ ماموران عربستاني خواند و گفت: اگر حکم آن ها به درستي اجرا شود و قضات ما نيز تناسبِ مجازات را تاييد کنند، آن گاه براي عمره تصميم گيري مي کنيم.