خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ با آغاز ماه محرم، حال و هوای شهر باز هم بوی اسپند و آتش می‌گیرد و نوای نوحه‌های عاشورایی در دل کوچه پس کوچه ها، خبر از آمدن ماهی می دهد که اسلام را در دل تاریخ زنده نگه داشته است.
همه ساله مراسم علم بندان يا عقد علم در غروب آخرین روز ماه ذی الحجه به نشانه شروع مراسم ماه محرم برگزار می‌شود و این ماجرای امروز و دیروز و امسال و سال گذشته نیست، سالهای سال است که مردم این دیار روز اول محرم را علم می‌بندند و در دهه اول محرم در غم امام حسین علیه السلام و 72 تن از یارانش به سوگ می نشینند و از طریق آیین‌ها و مناسکی که در هر منطقه و قومیت تفاوت‌هایی دارد، سوگواری خود را در غم شهادت امام حسین علیه السلام به معرض نمایش می گذارند.
جلسه قرار بود ساعت 2:30 شروع بشه با عجله سوار ماشین شدم و با تاخیر نیم ساعتی به اونجا رسیدم اصلا دوست نداشتم حتی دقایقی از مراسم مراسم علم بندان محبان الزهرا(سلام الله علیها) رو از دست بدم استرس داشتم، اما خدا رو شکر وقتی رسیدم مراسم اصلی هنوز شروع نشده بود! یه نفس راحت کشیدم!
آنجا وعده عاشقاني است كه از جاي جاي شهر اينجا آمده اند تا فارغ از هر گونه فكر و ذكر مادی و دنيوی دل به عشق امام حسین علیه السلام بسپارسند.
مردم با شور و شوق وصف‌ناپذيري از درب‌های اصلي وارد محبان می‌شدند تمام مکان پر شده بود به راحتي نمي‌توانستي جای برای نشستن پیدا كنی... خبري از "براي خود خواستن" نبود، اینجا کسی با وعده نیامده است بلکه همه با دل و جان آمده اند تا بگویند سلام بر تو ای سرور و آقای اهل بهشت، سلامی به پاکی تربت کربلا... اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ.
صداي زمزمه و نوحه خواني در فضاي عطر‌آگين محبان الزهرا علیه السلام جان دل را صيقل می‌داد، مداح همين كه می‌گفت «دوباره نوحه و شکستن دل‌ها و شور محرم دوباره شور حسین امان زداغ دل زینب(سلام الله علیها)» آه و ناله فضا را دگرگون مي‌كرد، دست خود آدمی نبود خواه ناخواه اشك خودنمایی را فراموش نمی‌كرد.
بعد از لحظاتی سادات همراه علم‌ها در حالی که چاووشی می خوانند « هر که دارد هوس کرب و بلا بسم الله، هر که دارد سر همراهی ما بسم الله» داخل محبان شدند و «علم» از مهم‌ترین و اصیل ترین علائم عزاداری است که مردم برای آن احترام زیادی قائل هستند به طوری که وقتی علم‌ها را می بندند انگار که دوباره با آن جان می گیرند و هرگز به علم پشت نمی کنند.
بزرگان و سادات، شروع کردن به بستن علم‌ها با پارچه های به رنگ‌های سبز، سیاه، سفید و در حين كار گلاب می پاشیدند و بر سر توغ علم که انواع گوناگون پنچه، قپه، سرتوغ و نخل است سیب تازه یا انار قرار می دادند و طنين دلنواز یا ابالفضل فضای معنوی جلسه را به كلی دگرگون كرده بود، گويی بین الحرمین زير پاهايت پهن شده است، و آرام آرام زمزمه می‌كردی؛ آمدم امروز با دلی سوزان، دیده ای گریان، خدایا شکر دعوتم کردی در این بزم علم‌بندان...
مداح نیز همزمان با بستن علم‌ها توسط سادات می خواند:
«گر که بستی علم‌های محرم سادات برویم علقمه با پای پیاده سادات»
«آخر آنجا علم ای روی زمین افتاده دست‌های پسر ام بنین افتاده»
چشم‌ها همه گريان بودند حالت عجيبی بود، بی شك نمی‌توانستی جلوی اشكت را بگيری، با يك زمزمه يا حسين(علیه السلام) بغض‌های سنگين گلويت می‌شكست و آرام اشك می‌ريختی و با مداح هم صدا می خواندی: « بیرق عشق که برپاست مراقب باشید سیدی زیرعلم هاست، دم در حضرت زهراست»
از حرکت بيرق‌های حسينی در گوشه و كنار محبان تا سرگرداني دود اسپند در فضا، از لرزش شانه‌های پير و جوان با چشمانی اشك‌آلود تا زمزمه يا حسين(علیه السلام) در كنج دل، همه جلوه‌های ابراز عشق و ارادت به پسر امام علي(علیه السلام) و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) به بهانه ايام محرم بود.
و در این جمع عاشقانه جوانان بسیاری بودند که همه و همه آمده بودند تا برای استقبال از محرم سعادت غلامی در خانه مولایشان را داشته باشند و چه زیبا مداح اهل بیت علیه السلام نوحه سر می داد:
هزار شکر خدا زنده‌ام علم بندان
بهشت من از ازل روضه‌های مولا بود
صفای کودکی‌ام زیر این علم‌ها بود
مشو رضا که کنم گم نشانی خود
که بی حسین گذرانم جوانی خود
پس از بستن علم‌ها سادات آن را برداشته و سمت آسمان بلند کرده و با فریاد واحسینا واحسینا... می چرخانند و سپس مردم در اطراف علم سینه می‌زنند که به آن حسن - حسینی گفته می شود.
به گفته مهدی راستگو‌مقدم، مسئول هیئت محبان الزهرا (سلام الله علیها) بیرجند قدمت علم بندان در استان خراسان جنوبی طبق شواهد تاریخی به حدود ۶۰۰ سال قبل نیز می‌رسد و در گذشته علمداران در محل هیئت حسینی علم‌ها را می‌بستند و به طرف هیئت فاطمیه حرکت داده می‌شد.
این مراسم چند سال بود که در بیرجند برگزار نمی‌شد که مسئولان هیئت محبان الزهرا (سلام الله علیها) از سال 73 تصمیم گرفتند مراسم علم بندان را دوباره احیا کنند.
گفتنی است مراسم علم بندان یا « علم بندو» در بیرجند و روستاهای این شهرستان در روزهای مختلف دهه اول محرم از جمله شب یا روز اول، دوم، سوم، چهارم و هفتم ماه محرم انجام می شود.
نظر شما