به گزارش خبرگزاری شبستان از رشت، عبادات و دعا رشته اتصال انسان با مبدا هستی و قدرت لایزال الهی هستند. از اینرو نمی‌توان گفت که دعا و عبادات، مخصوص ایام خاصی است، اما زمان‌هایی وجود دارد که فرصت ویژه‌ای برای ارتباط با خداوند از طریق دعا و راز و نیاز است. چرا که رحمت خاص خداوند در آنها از مبدا اعلی به سوی بندگان سرازیر می‌شود و بنده باید تلاش کند خود را در معرض دریافت آن عنایات و رحمت‌های ویژه الهی قرار دهد. یکی از این روزها، نهم ذی‌الحجه یعنی روز عرفه است که می‌توان آن را روز دعا و نیایش نام نهاد مخصوصا برای کسانی که توفیق تشرف به حج و حضور در صحرای عرفات را پیدا کرده‌اند.
جایگاه روز عرفه
مرحوم شیخ عباس قمی درباره شب عرفه می‌گوید: از لیالی متبرکه و شب مناجات باقاضی الحاجات است و توبه در آن مقبول و دعا در آن‌شب مستجاب است و کسی که آن شب را به‌عبادت بسر آورد، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت را دارد.
وی در رابطه با روز عرفه نیز می‌گوید: روز عرفه از اعیاد عظیم و بزرگ است، هرچند به اسم عید نامیده نشده و روزی است که حق تعالی بندگانش را به عبادت و طاعت فرا خوانده و سفره‌های جود و احسان خود را برای آنها گسترده و شیطان در این روز تحقیر و رانده شده وخشمناک است.
نیایش و دعا در اسلام
حجت الاسلام کمال تجدد، امام جمعه شهر سنگر با اشاره به جایگاه دعا و نیایش در معارف اسلامی، اظهار کرد: دعا، مغز عبادت است و خداوند سبحان درابن باره می‌فرماید اگر دعای شما نبود به شما توجه نمی‌کردم.
این استاد حوزه در خصوص چرایی دعا کردن به درگاه الهی، گفت: انسان فقیر باالذات و خداوند متعال غنی باالذات است و انسان فقیر و محتاج برای رسیدن به مقام و جایگاه انسانیت و ایده‌ال در درگاه الهی باید راز و نیاز و دعا به صورت کلی ارتباط معنوی با خداوند داشته باشد.
بسیاری از معارف اهل بیت را باید در نیایش یافت
تجدد با بیان اینکه همین ارتباط باعث می‌شود که دنیا و آخرت انسان آبادتر شود، به آداب نیایش از زبان ائمه اطهار(سلام الله علیها)اشاره و اذعان کرد: ائمه (سلام الله علیها) هنگامی که در مقام نیایش هستند مخاطب خویش را که خداوند بزرگ است در نظر دارند و سخن ایشان به گونه‌ای دیگر است.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از معارف اهل بیت(علیهما السلام) را باید در نیایش این بزرگواران یافت و با حقایق هستی و آموزه‌های بی تقیه در این مقام آشنا شد.
امام جمعه سنگر یادآور شد: اهل بیت(علیهما سلام) در مقام نیایش، سخنانی را بر زبان می‌رانند که می‌توان آن را اوج معارف دانست و بر همین اساس می‌بایست معارف حق را در نیایش‌های آنان جست‌و‌جو کرد و هم مقام خدا و هم نسبت اهل بیت(علیهما سلام) را شناخت.
وی در خصوص عظمت و منزلت روز عرفه، اظهار کرد: عرفه از ماده معرفت بوده و اول دین معرفت و شناخت خداوند است.
این استاد حوزه اضافه کرد: تا انسان از پروردگار خود شناخت نداشته باشد، چگونگی ارتباط و عظمت ارتباط با او را نخواهد فهمید.
وی عرفه و عرفات را شناخت خداوند متعال و تکلیف توصیف کرد و گفت: اگر نسبت به خداوند معرفت کامل و جامع وجود داشته باشد، نوع ارتباطش با خداوند صمیمی تر خواهد بود و اگر معرفتش در این راه بالاتر رود کاربه جایی می‌رسد که حضرت علی( علیه السلام)می‌فرماید، خداوند اگر مرا داخل آتش هم بیاندازد باز او را دوست دارم.
تجدد اذعان داشت: روز عرفه عظمت دارد برای اینکه اگر خداوند متعال را کسی بشناسد، همه خیرات را شناخته و اگر نشناسد نسبت به همه برکات و خیرات کور است.
دعای عرفه امام حسین(علیه السلام) یکی از مهمترین متون خداشناسی و انسان شناسی
وی تاکید کرد:دعای عرفه امام حسین(علیه السلام) یکی از مهمترین متون خداشناسی و انسان شناسی و نیز شناخت اهل بیت ( سلام الله علیها) است و باید از این منظر به این نیایش توجه کرد و به بررسی مفاد آن پرداخت.
این استاد حوزه با بیان اینکه امام حسین(علیه السلام) در دعای عرفه خطاب به خداوند می‌گوید من را یک لحظه به خودم واگذار نکن، اظهار کرد: این یک لحظه به خود واگذار نکردن برای این است که نکند انسان برای یک لحظه از معرفت خداوند غافل شود.
وی ادامه داد: اگر کسی معرفت به پروردگار پیدا کند می‌شود گفت گام اصلی را برای رسیدن به جایگاه انسانست و آدمیت برداشته است.
تجدد اعلام کرد: معارفی که از طریق امام حسین(علیه السلام) در نیایش‌ها به ویژه در دعای عرفه آمده است دانشگاهی عظیم برای هستی شناسی و خداشناسی و امام شناسی است.
وی همه ائمه( سلام الله علیها) را نور واحد معرفی و اظهار کرد: کلام این بزرگواران کلام خداست و از آنجائیکه ائمه( سلام الله علیها) خلیفه خداوند روی زمین هستند، قطعاً خداوند را بهتر شناخته و می‌تواند آداب ارتباط با خدا را به ما تعلیم دهند.
این استاد اخلاق همچنین گفت: امر و دستور اهل بیت( سلام الله علیها) رشد به سوی کمالات است و به نوعی انسان را از حواشی نجات داده و می‌آموزد، چگونه با خداوند صحبت کنیم.
دعای عرفه می‌آموزد کدام نیاز مادی و معنوی خود را جلوتر بگوییم
امام جمعه سنگر با بیان اینکه دعای عرفه می‌آموزد کدام نیاز مادی و معنوی خود را جلوتر بگوییم، گفت: اگر می‌خواهیم خوب، جامع و کامل با خداوند صحبت کنیم و خداوند را بشناسیم از راه اهل بیت( سلام الله علیها) است.
تجدد خاطرنشان کرد: دعای عرفه می‌خواهد به ما بگوید انسان چیزی نیست و افتخارات و ابزار و زیبایی‌های ظاهری که با او عطا کرده است نباید باعث تکبر و نخوت شود چون خداوند این ابزار را وسیله شناخت قرار داده است.
عظمت روز عرفه بسیار زیاد است و هر فرد مسلمانی در این روز بزرگ خواهان فیض بیشتر است تا با تضرع به درگاه خداوند از هرگونه گناه و لغزش و خطایی که مرتکب شده، پاک شود. نباید این فرصت بزرگ و استثنائی را از دست داد، بلکه باید با کمال تضرّع و فروتنی و با صداقت و خلوص نیّت به مولا و پروردگار خویش روی آورد و هر چه در توان دارد خود را به ذکر و دعا و توبه و استغفار مشغول سازد، چنانکه از پیامبر اکرم( صلی الله علیه وآله و سلم ) نقل شده که فرموده است: «خیر الدّعاء دعاء یوم عرفه، و خیر ما قلته أنا و النّبیّون من قبلی: لا إله إلاّ اله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد و هو علی کلّ شیء قدیر»[۷]: بهترین دعا، دعای روز عرفه است و بهترین گفتاری که من و پیامبران قبل از من گفته‌ایم این گفتار است: «هیچ معبود برحقی جز الله نیست، او تنها و بدون شریک می‌باشد، ملک و فرمانروائی و حمد و ستایش فقط سزاوار اوست، و او بر هر چیزی تواناست».
توحید سرمنشا معارف دعای عرفه است
حجت الاسلام امیر چهری، مسئول دفترنهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان گیلان با اشاره به عبارت آغازین دعای عرفه، اظهار کرد: این قضا و عطا، همان کربلا و عنوان شهادت برای امام حسین(علیه السلام) است.
وی با بیان اینکه باید در کنار خواندن دعای عرفه به عرفه هم فکر کرد و در مضامین دعای عرفه تامل و تفکر داشت، گفت: امام حسین(علیه السلام) در آن حالی که یزید دست بردار نبود و هرجاییکه امام می‌رفت خون ایشان را می‌ریخت چنین دعایی را قرائت می‌کند.
چهری تصریح کرد: امام حسین(علیه السلام) در دعای عرفه درس انسان شناسی و توحید و ادب نیایش می‌دهد.
وی توحید، معاد و نوبت را از آموزه‌های مشترک همه انبیای الهی برشمرد و گفت: دعای عرفه هم می‌خواهد بگوید انسان خود را بزرگ نداند و این چند صباحی که در دنیا هست تعلقات مادی او را مشغول نکند چون دارالقرار جای دیگری است.
مسئول دفترنهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان گیلان، سرمنشا معارف دعای عرفه را توحید دانست و افزود: بیشترین مشکلی که در جامعه داریم از عدم شناخت به مسئله توحید است.
وی یادآور شد: اگر توحید در جامعه درست بشود، معاد، امام شناسی، بصیرت و ولایت جامعه هم درست می‌شود.
چهری تاکید کرد: خواندن دعای عرفه و دقت در مضامینش، معرفت انسان را درباره خداوند و امام حسین(علیه السلام) زیاد می‌کند.
وی با اشاره به در پیش بودن ماه محرم، اظهار کرد: دعای عرفه ذبح کردن نفس انسان برای رسیدن به خداوند است.
مسئول دفترنهاد مقام معظم رهبری دردانشگاه فرهنگیان گیلان، درخواست برای ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در صدر دعاهای روز عرفه خواند و گفت: مسلمانان در روز عرفه دعا کنند که قضای خداوند بر این قرار بگیرد که ظهور حضرت مهدی( علیه السلام) زودتر اتفاق بیافتد.
بنابراین روز عرفه، روز دعا و نیایش و روز التماس عفو و بخشش است و بهترین ذکر در آن گفتن «لا إله إلاّ الله» است.
پیامبر اکرم( صلی الله علیه و اله وسلم) نیز روز عرفه را بهترین روز می‌دانستند و در آن روز بهترین و پرمحتواترین ذکر را انجام می‌دادند، زیرا سردار روزها روز عرفه، و سردار همه اذکار «لا إله إلاّ الله» است، از این رو بسیار شایسته و بجاست که بهترین ذکر را در بهترین و مناسب‌ترین روز انجام دهیم تا اینکه از روش پیامبر گرامیمان پیروی کرده باشیم.
شکی نیست جمله «لا إله إلاّ الله» که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) آن را در روز عرفه بسیار تکرار می‌کرد، به طور قطع بزرگترین و ارزشمندترین و مناسب‌ترین جمله است، چون آن در واقع ریسمان محکم، کلمه تقوی، کلید بهشت، اصل و اساس دین می‌باشد، به خاطر فضل و برکت همین جمله است که آسمانها و زمین و تمام مخلوقات روی زمین آفریده شده‌اند.
نظر شما