نگاه اسلام به استعمار/تبادل اندیشه و فکر جایز است نه پذیرش سلطه

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان به مناسبت فرا رسیدن نوزدهم شهریور، روز مبارزه با استعمار (سالروز شهادت رئیسعلی دلواری) با کارشناسانی پیرامون نگاه اسلام به مقابله با استعمار به گفتگو نشسته ایم که در ذیل از نظرتان می گذرد:

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به معنای استعمار و اهداف آن اظهار کرد: استعمار یک معنای لغوی دارد و یک اصطلاحی که این دو تفاوت 180 درجه ای با یکدیگر دارند.

وی ادامه داد: استعمار در لغت به معنای عمران و آبادی است که در قرآن کریم سوره مبارکه هود آیه 61 هم بیان شده است: «وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَـهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ؛ و بر قوم ثمود برادرشان صالح را فرستاديم گفت : ای قوم من! خدای يکتا را بپرستيد شما را جز او خدايی نيست اوست که شما را از زمين پديدآورده است و خواست که آبادانش داريد پس آمرزش خواهيد و به درگاهش توبه کنيد.

حجت الاسلام اکرمی تصریح کرد: در حقیقت خداوند از ما می خواهد پس از دانایی و آگاهی، به جهان سازی و عمران و آبادی آن بپردازیم؛ در واقع به فرموده آیت الله جوادی آملی خداوند ما را آفریده که جهان دان باشیم، جهان دار باشیم و جهان آرایی کنیم.

عضو شورای مرکزی جامعیت روحانیت مبارز بیان کرد: اما معنای اصطلاحی استعمار که در دنیای امروز باب شده، سلطه طلبی، استثمارگری و حاکمیت یک دولت یا نظام دارای پول، زور، تزویر، تبلیغ و ... است که می توان گفت آمریکا سمبل و نمونه استعمار در جهان امروز است و برای خود در هر نقطه و منطقه پایگاه، نیرو و دولت های دست نشانده دارد و هر جایی بخواهد وارد شده و کار خود را انجام می دهد همان طور که ژاپن را با حمله نظامی و استفاده از بمب های اتمی، تسلیم خود کرد.

رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری تاکید کرد: در همین دوره نیز مشاهده می کنیم آمریکا با تهدید و تبلیغ و تحریم، درصدد برآمده است تا ایران هراسی و ایران ستیزی در جهان به راه بیندازد و در این راستا از هیچ اقدامی حتی تحریم مواد غذایی و دارویی فروگذار نکرد که البته مذاکرات اخیر در همین راستا انجام شد.

حجت الاسلام اکرمی در پاسخ به این سوال که دامنه مبارزه با استعمار و دشمن بیرونی در اسلام تا کجا است، به شبستان گفت: منطق اسلام این است که نه ظلم کن و نه ظلم بپذیر و بر اساس همین منطق، امام حسین (ع) می کوشند نه تسلیم شوند و نه با دشمن همکاری داشته باشند بلکه مبارزه و مقاومت و استقامت را در پیش بگیرند لذا آن حضرت (ع) بیان می کنند اگر کسی با عزت بمیرد بهتر از آن است که با ذلت زندگی کند.

بر اساس این گزارش، حجت الاسلام محسن غرویان، عضو هیات علمی دانشگاه جامعه المصطفی (ص) نیز در پاسخ به این سوال که استعمار با محور قرار دادن انسان در پی ارائه چه سبک زندگی است به شبستان گفت: طبیعی است که استعمارگران همیشه بر اساس فلسفه خاص خود عمل می کنند.

وی ادامه داد: به طور مثال آمریکا غالبا بر اساس فلسفه پراگماتیسم که ویلیام جیمز پایه گذاری کرد به پیش می رود و اروپایی ها بر اساس فلسفه ای دیگر نگاه و سبک زندگی خود را به تصویر کشیده اند لذا استعمارگران تلاش می کنند در کشورهای تحت استعمار خود، فلسفه ای را وارد کنند که به مرور سبک زندگی آن کشورها و ملت ها را بر اساس دیدگاه و فلسفه خود شکل داده و تغییر دهند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: به طور مشحص امروز فلسفه غرب بر اساس زندگی مادی، پول پرستی، زیبایی های مادی و نگاه مادی استوار است و آنها تلاش می کنند این سبک از زندگی را به ملت ها و کشورها ارائه و تحمیل کنند تا آنها را به رنگ خود درآورند.

وی در ادامه با اشاره به توصیه اسلام به مبارزه با استعمار بیان کرد: اسلام می خواهد که ما مستقل باشیم و بر اساس دیدگاه توحیدی زندگی خود را تنظیم کرده و هدف، سیر و حرکت به سوی ارزش های اخلاقی و معنوی باشد.

حجت الاسلام غرویان ابراز کرد: مطابق با دیدگاه اسلام، در این مسیر استفاده از دنیا به عنوان پلی برای آخرت اشکال و ایرادی ندارد و البته در این راه نباید به دنیا و مادیات آن وابستگی و دلبستگی پیدا کرد و تنها به عنوان ابزاری از آن استفاده کرد لذا نگاه اسلام به سبک زندگی بر اساس این عناصر استوار است.

وی تصریح کرد: به همین منظور وقتی استعمار می خواهد این فرهنگ استقلال و توحیدی را از ما بگیرد و تغییر دهد، اسلام توصیه می کند اینجا باید با افکار و اندیشه های وارداتی مبارزه کرد اما در عین حال اسلام معتقد به تبادل نظر و اندیشه و گفتگو است اما زیر بار سلطه رفتن و وابستگی را برنمی تابد.

عضو هیات علمی دانشگاه جامعه المصطفی (ص) یادآور شد: در حقیقت اسلام به مسلمانان توصیه می کند که وابسته محض دیگران نباشید و خود نیز از اندیشه و تفکر خود استفاده کرده و تبادل آراء و منطق با دیگران داشته باشید اما سبک زندگی خود را بر اساس اندیشه مستقل تان طراحی کنید.