ارائه گزارش عملکرد ۶ ساله اوقاف / نقش وقف در سیاست های کلی نظام دیده نمی شود

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی سازمان اوقاف و امور خیریه، حسن ربیعی، سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه ضمن ارائه گزارشی از فعالیت های انجام گرفته و برنامه های پیش رو این سازمان ، در تشریح وظایف و ماموریت ها گفت : ماموریت های این سازمان در سه حوزه وقف و مدیریت موقوفات ، تولیت امامزادگان و اماکن متبرکه و برگزاری مسابقات قرآنی در سطح شهرستان ها ، استان ها و مسابقات کشوری و بین المللی خلاصه می شود .

وی اضافه کرد : همچنین در کنار مسابقات قرآن، طرح تربیت حافظان قرآن را با تربیت یک میلیون حافظ در کشور، بعهده گرفته ایم که این هم یکی از ماموریت های قرآنی سازمان محسوب می شود .

ربیعی ادامه داد: تحول در مدیریت و منابع انسانی و تغییر ریل مدیریت سنتی در وقف به مدیریت راهبردی با ایجاد سیستم مدیریت مکانیزه و راه اندازی سامانه جامع مدیریت و بانک اطلاعات موقوفات و بقاع متبرکه برای نظارت بر اجرای این
ماموریت ها در حوزه مدیریتی یکی دیگر از اقدامات سازمان اوقاف در سالهای اخیر محسوب می شود که با تحولات ایجاد شده، در بخش چهارم ماموریت های این سازمان ، بروز و ظهور یافته است .

• احقاق حقوق موقوفات با اخذ سند رسمی

وی به دستاوردهای وقف در حوزه موقوفات کشور اشاره کرد و افزود : از مهمترین اقدامات ما در حوزه وقف، بحث تثبیت احقاق حقوق موقوفات بود که در این راستا، احقاق حقوق بسیاری از موقوفات، با کسب سند مالکیت و انعقاد تفاهم نامه های متعددی با سازمان های مختلف به منظور رفع اختلافات، تثبیت شد.

• انقعاد تقاهم نامه با سازمان ها و نهادهای برای احیاء موقوفات

ربیعی با اشاره به اینکه مهمترین این تفاهم نامه ها متعلق به سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیزداری است، افزود : با تشکیل کارگروه  مشترک ، توانستیم 420 هزار هکتار از اراضی موقوفات را اعاده کرده و به نفع وقف تثبیت کنیم ، همچنین بسیاری از اراضی و املاک وقفی را که در اختیار نیروهای مسلح ، ارتش ، سپاه و نیروی انتظامی قرار داشت ، با تفاهم نامه ای که با ستاد کل نیروهای مسلح منعقد کردیم ، به  نفع حقوق وقف، اعاده شد .

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به تفاهم نامه سازمان اوقاف با سازمان ثبت ،گفت : با امضای این تفاهم نامه بسیاری ازموقوفاتی که متاسفانه توسط اشخاص حقیقی مورد تعرض قرار گرفته بودند ، به اوقاف بازگشت و سند مالکیت بیش از10 هزار موقوفه به ثبت رسید و برای بیش از 13 هزار موقوفه، پلاک ثبتی و سند اخذ گردید .

وی اضافه کرد: همچنین تفاهم نامه ای با سازمان میراث فرهنگی برای احیای موقوفات ، مساجد میراثی و امامزادگان با قدمت طولانی در کشور که جزو میراث فرهنگی محسوب می شوند ، داشتیم که الحمد ا... برکات فراوانی برای وقف در کشور داشته است.

ربیعی همچنین درخصوص تفاهم نامه سازمان اوقاف با وزارت بهداشت نیز گفت : دولت یازدهم به خوبی بر حوزه بهداشت متمرکز شد و در حال حاضر وزارت بهداشت با کمک سازمان های مردم نهاد که یکی از آنها سازمان اوقاف است ، ضمن احیای موقوفات درمانی ، سطح مشارکت واقفین را در حوزه سلامت افزایش داده است .

• راه اندازی سامانه بانک اطلاعات و مدیریت موقوفات و بقاع متبرکه

سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه ما در سنوات گذشته آمار و اطلاعات دقیقی از موقوفات و نیت واقفین در اختیار نداشتیم ، گفت : درچند سال اخیر با اهتمام جدی حجت الاسلام و المسلمین محمدی، نماینده ولی فقیه و ریاست سازمان برای شناسایی وضعیت موجود موقوفات کشور که اطلاعات به صورت پراکنده وجود داشته است ، گامهای مثبتی برداشته شده و آن راه اندازی سامانه بانک اطلاعات و مدیریت موقوفات و بقاع متبرکه بود که با ایجاد این سامانه، اطلاعات تمامی موقوفات کشور از جهت مکانی و وضعیت فیزیکی بارگذاری شدند و پرونده تمام موقوفات در اداره های اوقاف استان های کشور بازخوانی و در اختیار مدیریت سیستم قرار گرفته است .

ربیعی با اشاره به اینکه در حال حاضر نیات واقفین در تمام کشور بازخوانی شده و پس از تأیید در سامانه ثبت و ضبط شده است ، تصریح کرد: امروز می توان آمار شفافی را از وضعیت موقوفات و رقبات کشور در ابعاد مختلف گردآوری و به روز رسانی کرد .

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه درآمد و عواید موقوفات منطبق با نیت وافق تسهیم می شود ، افزود : تمام عواید موقوفات براساس نیت واقف تسهیم شده و هرگز امکان مصرف در محل دیگری بر خلاف نیت واقف را نخواهد داشت .

• کاهش پرونده های قضایی موقوفات از 12 هزار مورد به 7500 پرونده

وی به پرونده های قضایی این سازمان هم اشاره کرد و افزود : در سالهای قبل 12 هزار پرونده در مراکز قضایی داشتیم که توانستیم آن را به هفت هزار و 500 پرونده کاهش دهیم که  نود درصد آرا هم به نفع موقوفات و 10 درصد به نفع متصرف وقف صادر گردید .

• رشد تصاعدی وقف در کشور

سخنگوی سازمان اوقاف و امورخیریه ، رشد وقف را در کشور مناسب ارزیابی کرد و افزود : معدل وقف در کشور از سال 88 به قبل حدود200 وقف در سال بود اما با کارهای تبلیغاتی و فرهنگ سازی، این آمار به چهار هزار وقف در سال رسیده است که این رشد تصاعدی وقف را نشان می دهد .

وی اضافه کرد : همچنین مجلس شورای اسلامی در دو سال گذشته اجازه انتشار اوراق وقف را به سازمان اوقاف از طریق بانک ملت و بانک های عامل داد و از این طریق  بیش از 10 میلیارد تومان از مردم وجوه نقدی جمع آوری شد که حاصل آن شروع ساخت سه بیمارستان فوق تخصصی در زمینه سرطان در شهر ری ،  شیراز و اراک شد .

• وجود 8051 امامزاده و بقعه متبرکه در کشور

ربیعی با اعلام اینکه هشت هزار و پنجاه و یک بقعه متبرکه در کل کشور وجود دارد ، بیان کرد : از این تعداد، در سال 89 فقط 800 امامزاده قابلیت پذیرش مردم و زائرین را داشتند که یکی از سیاست های کلی ما در چند سال اخیر ، تجهیز زیرساخت های فیزیکی و توسعه امامزاده ها بود و با اولویت قرار دادن این ماموریت و انجام پروژه های عمرانی ، طرح جامع سه هزار و 800  بقعه امامزاده را تا پایان سال 93 به بهره برداری رساندیم .

وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری که « بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند » ، گفت :  یکی از اقدامات خوب سازمان اوقاف در چند سال اخیر اجرای برنامه های قرآنی و فرهنگی در امامزاده ها در راستای توسعه فرهنگ اهل بیت و حضور گسترده مردم در این اماکن مقدس بود .

• مدیریت بقاع متبرکه بصورت مردمی

ربیعی اضافه کرد : ما مشارکت های مردمی را در اداره و مدیریت امامزاده ها افزایش دادیم ، در حالیکه در گذشته این بقاع متبرک توسط گروه های خاصی اداره می شدند اما در حال حاضر توسط مردم اداره می گردند .

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه امامزاده ها مستقیما زیرنظر سازمان اوقاف اداره می شوند و در تمام شهرستان ها و استان ها، ادارات اجرایی اوقاف وجود دارد، افزود : رئیس اداره اوقاف هر شهرستان مسئولیت نظارت بر امامزاده های آن منطقه را بر عهده دارد و بر کار هیات امناء ، امور مالی و مدیریت برنامه های اجرایی امامزاده نظارت دارد .  

• هزینه کرد نذور امامزادگان برای امور فرهنگی و عمرانی در همان بقعه

سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه به نحوه جمع آوری نذور جمع شده در امامزاده های هر شهر اشاره کرد و افزود : مبالغ جمع آوری شده در هر شهر و استان با حضور رئیس اداره اوقاف ، نیروی انتظامی ، هیات امناء ، نمایندگان مسئولین استانی در آن استان صورت جلسه شده و تمام افرادی که حضور دارند آن را امضا می کنند تا سوء استفاده شخصی از مبالغ فوق نشود . وی ادامه داد : از مجموع نذور ، 20 درصد برای انجام کارهای فرهنگی امامزاده ، 40 درصد برای عملیات عمرانی ، بهسازی و نوسازی امامزاده و 10 درصد به مدیریت امامزاده تعلق می گیرد .

ربیعی افزود: تمام مبالغ بر اساس درصدهای مشخص صرف هزینه های امامزاده شده و تمام این فرآیندها در سامانه جامع ، ثبت و توسط سازمان اوقاف نظارت می شود .

• شرکت یک میلیون و 300 هزار نفر در مسابقات قرآنی

سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه به فعالیت های قرآنی سازمان اوقاف اشاره کرد و افزود : مهمترین فعالیت سازمان در بخش قرآنی ، ارتقای کمی و کیفی فعالیت های قرآنی است که در سال 1390 کمتر از 100 هزار نفر در کشور در مسابقات قرآنی شرکت می کردند اما از سال 1390 تا پایان سال 1393 ، مشارکت مردم در مسابقات قرآنی به بیش از یک میلیون و 300 هزار نفر رسید و این رشد با ایجاد مشوق ها ، انگیزه ها و ایجاد امکانات برای مشارکت مردم از سوی اوقاف میسر گردید و ما درصددیم این آمار را به 5 میلیون نفر برسانیم .

ربیعی خاطرنشان کرد : سازمان در طول سال، 1624 مسابقه قرآنی را در شهرستان ها و استان ها و در مقاطع سنتی مختلف برگزار می کند ، همچنین مسابقات کشوری در هر سال در یک استان برگزار می شود و از یک میلیون و 300 هزار نفری که در سال 93 در مسابقات کشوری شرکت کردند ، 2 نفر به مسابقات بین المللی قرآن راه پیدا می کنند .

• تربیت یک میلیون حافظ قرآن توسط سازمان اوقاف

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه یکی از اقدامات مهم این سازمان در سه سال اخیر را تربیت حافظان قرآن دانست و گفت : براساس تعهد سازمان اوقاف به مقام معظم رهبری ^{مدظله العالی} ، ما یک میلیون حافظ قرآن را تربیت کرده ایم که در سه سال اخیر موفق به حفظ قرآن شدند .

ربیعی با بیان اینکه در حوزه مدیریت هم در سال های اخیر ساختار سازمان اوقاف متحول شده است ، بیان کرد : سازمان اوقاف به دلایل متعدد و مشکلات عدم بهره وری موقوفات ، معاونت اقتصادی و بهره وری موقوفات را ایجاد و از این طریق توانست نسبت به احیاء و بهره وری و سرمایه گذاری داخلی و خارجی در بخش موقوفات اقدام کند .

وی افزود : در ایران 15 شهر، بالای 75 درصد به طور کامل وقف می باشند، ضمن اینکه بسیاری از  اراضی شهرها و روستا هم وقفی هستند، لیکن با وجود این ظرفیت غنی و اراضی مستعد خوبی که وجود دارد ، متاسفانه سرمایه گذاری نگردیده و بسیاری از رقبات دچار تخریب و فرسودگی شده اند .

• احیا و بهره وری موقوفات ، اولویت سازمان اوقاف

ربیعی با اشاره به اینکه در سه سال اخیر یکی از اولویت های اصلی سازمان احیا و بهره وری موقوفات بود ، تصریح کرد: ما برای بالاتر بردن درآمد موقوفات و اجرای امینانه نیات واقفین ، معاونت بهره وری اقتصادی و بنیاد عمران موقوفات را ایجاد کردیم که دارای هلدینگ بزرگی است و پروژه های بزرگ ملی و بین المللی را در زمینه های مختلف در حوزه موقوفات اجرا می کند .

سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه در پاسخ به این سوال که خیلی از سازمان های خیریه در دنیا، به اقتصاد کشور کمک می کنند، این روند در سازمان اوقاف به چه شکل، صورت می گیرد ؟ گفت : امروزه بخشی از منابع مالی دولت ها توسط موسسات خیریه تامین می شوند چرا که بنیادهای خیریه یک ارزش اجتماعی به حساب می آیند ، مثلاً در آمریکا بیش از 4 هزار بنیاد خیریه وجود دارد که عواید آن، براساس اهداف موسسات مصرف می شود، ضمن اینکه براساس آمارها در سال 2015 ، در بسیاری از کشورها موسسات خیریه یکی از منابع مهم تامین مالی دولت ها محسوب شده اند.

ربیعی بیان کرد : وقف از دوران زرتشتیان در فرهنگ ایران وجود داشته است ، مردم ایران ، نوع دوست هستند و این در کل تاریخ  نمود داشته است اما در حال حاضر از این ظرفیت غنی و عمیق در کشور بهره برداری نمی شود .

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه اضافه کرد : غربی ها در صد سال اخیر بعد از جنگ جهانی اول با شعار مسئولیت اجتماعی، بنیادهای خیریه را تشکیل دادند اما در کشور ما با وجود فرهنگ عمیق ایرانیان، روی این موضوع تمرکز نشده است .

• نقش وقف در سیاست های کلی نظام دیده نمی شود

ربیعی با بیان اینکه برنامه ریزان  سیاست های کلی نظام ، باید وقف را در توسعه و سیاست های فرهنگی و اقتصادی کشور جای دهند گفت : متاسفانه نقش وقف در سیاست های کلی نظام دیده نمی شود .

سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه اضافه کرد : ما با شخصیت های مهم کشور هم جلساتی گذاشتیم و عنوان کردیم که اگر اقتصاد را بر مبنای نفت و مالیات پایه گذاری می کنید ، باید بخشی از آن را هم به وقف و امور خیریه واگذار کنید.

وی افزود : اینکه در آینده بخشی از نیاز مردم توسط خودشان تامین شود یک امر بدیهی است ، ما این مسئله را در قالب یک پیشنهاد به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه دادیم تا در بندهای برنامه ششم توسعه گنجانده شود .

ربیعی با اشاره به اینکه امامزاده ها در توسعه فرهنگ شیعه در کشور نقش زیادی دارند ، گفت : ما درصدد هستیم امامزاده ها، در مجموعه فرهنگی کشور، جای خود را پیدا کنند اما در برنامه ششم توسعه به این موضوع  توجهی نشده است .

مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و اموربین الملل سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه امور خیریه در کشور نظام مند نیستند ، گفت : امروز در جامعه موسسات و انجمن های بزرگ خیریه مانند محک ، آسایشگاه خیریه کهریزک ، شیرخوارگاه آمنه و ... وجود دارند که هر کدام کار خود را انجام می دهند و در کلیت کشور از انسجام ، همپوشانی و تابع سیاست های کلی منطبق با اهداف مشخص و همسو نمی باشند که این باعث ایجاد خلا بزرگی در انجام فعالیت های خیریه در کشور می شود .

وی خاطر نشان کرد: معتقدم اگر قرار است مردم و خیرین در قالب موسسات و بنیادهای خیریه بخشی از مشکلات کشور ، مردم و نظام را با تأمین منابع مالی و ارائه خدمات مناسب مرتفع نمایند ، ضرورت دارد از یک سیاست کلی و منسجم و برنامه ریزی شده منطبق با اهداف نظام و در افق 1404 پیروی نمایند .