ضرورت حضورآمرین به معروف درفضای مجازی/از تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی غافل هستیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان، از اوایل قرن بیستم با توسعه رسانه‌های جمعی میزان ارتباطات میان فردی کاهش یافته است و در سازمان‌ها، اجتماعات فامیلی و خانواده‌ها افراد کمتر گفت‌وگو می‌کنند، به طوریکه اینترنت و استفاده از آن نقش گفت‌وگو را کمرنگ‌تر کرده و زنگ خطری جدی برای ارتباطات انسانی به صدا درآورده است.

 

فضای مجازی یکی از ابزارهایی است که سبب می‌شود تا افراد از راه‌های گوناگون ابراز وجود بکنند، چرا که وقتی افراد در فضای مجازی قرار می‌گیرند، خواه ناخواه به دنبال این هستند که چگونه جنبه‌های رفتاری خود را مدیریت کنند، از این روست که هویت آدمی، که یکی از جنبه‌های پیچیده آدمی است، تحت تأثیر قرار می گیرد.

 

فضای مجازی امروزه جزء لاینفک از زندگی روزمره در همه جوامع بوده و این تنها مختص جامعه ما نیست، بنابراین رویکرد ما نسبت به خانواده و آشنایی خانواده با فضای مجازی بسیار با اهمیت است.

 

تاثیرات فضای مجازی بسیار بالاست و تاثیرات فراوانی دارد، می‌توان با اصلاح آن وضع حاضر را عوض کرد و فن آوری اطلاعات را در خدمت منافع ملی تغییر داد.

 

به تعبیر مقام معظم رهبری اهمیت فضای مجازی در حد اهمیت انقلاب است؛ این تعبیر نشان دهندهٔ این است که اگر به فضای مجازی توجه نشود باعث ایجاد خدشه خواهد شد و اگر توجه خوبی صورت گیرد؛ می‌تواند به خوبی در راستای اهداف انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی حرکت کند.

 

کاربردهای مثبت فضای مجازی در حاشیه قرار گرفته است

ابوذر منتظرالقائم، محقق جنگ نرم و کارشناس و تحلیل‌گر فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از صومعه‌سرا با اشاره به فعال کردن جریان امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی اظهار کرد: اصل امر به معروف و نهی از منکر یک واجب دینی است قانون جمهوری اسلامی ایران نیز بر آن تاکید فراوان کرده است.

 

وی با بیان اینکه اصل هشتم قانون اساسی اعلام می‌کند که وظیفه حکومت است محیط را برای امر به معروف و نهی از منکر آماده کند، افزود: متاسفانه فضای مجازی به دلیل فراهم نبودن بسیاری از زیرساخت‌ها و اینکه توسعه سخت‌افزاری در آن نسبت به تامین پیش‌نیازهایش مثل پیوست‌های فرهنگی، انتظامی و در نظر گرفتن ملاحظات بومی دینی در توسعه آن مقدم بوده، آسیب‌ها و تهدیدهایش بسیار زیاد شده و کاربردهای مثبت آن در حاشیه قرار گرفته است.

 

این محقق جنگ نرم با بیان اینکه اساسا محیط بسیاری از منکرات بَیِّن وجدی است که ضرورت امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی را جدی می‌کند، تصریح کرد: ما باید توجه داشته باشیم فضای مجازی از فضای حقیقی خارج نمی‌شود و گوشه‌ای از زندگی حقیقی انسان‌هاست.

 

منتظرالقائم خاطرنشان کرد: باید به مردم آموزش داد که چگونه در این فضاها امر به معروف و نهی از منکر کنند و همانطور که مصداق فرمایشات مقام معظم رهبری است تذکر دادن لسانی موثر را آموزش دهیم و از مردم بخواهیم که چشم بیدار نظام و انقلاب باشند و اگر مسئله‌ای جدی بود و شکل یک حرکت سازماندهی شده را داشت، به مسئولان مربوطه انعکاس دهند.

 

وی اظهار کرد: مردم باید از مسئولان در رابطه با رفع برخی از آسیب‌ها و تهدیدات جدی که گاهی به خاطر مدیریت غلط و ضعف مدیریت که توسط مدیریت مدیران دولتی و مسئولان شکل گرفته در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و مباحث مربوط به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و فضای مجازی که آنها را به شکل ابزار ارتکاب جرم درآورده است، مطالبه‌گری و امر به معروف داشته باشند.

 

این کارشناس و تحلیل‌گر فضای مجازی افزود: رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که امر به معروف مسئولان بالاترین و مهمترین شکل امر به معروف است البته هیچ کس نمی تواند منکر ضرورت و وجوب امر به معروف عمومی مردم نسبت به همدیگر شود.

 

منتظرالقائم با بیان اینکه جریان دسته جمعی و عمومی امر به معروف باید شکل بگیرد، گفت: با راه اندازی این جریان قطعا هر روز تعداد حضور آمرین به معروف در فضای مجازی افزایش می‌یابد و آحاد مختلف مردم با مشاهده یک منکر به جای اینکه با آن منکر همراه شوند و در فضای منکرات حل شوند اقدام به تذکر لسانی می‌کنند.

 

مسئولان نسبت به تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی غافلند

وی با بیان اینکه رسانه به طور کل بر روی جامعه تاثیرگذار است و یکی از ابعاد فضای مجازی بعد رسانه‌ای آن است، تصریح کرد: تاثیر سینما، موسیقی، کتاب، نقاشی و .. بر روی افراد مشخص است اما فضای مجازی به دلیل برخی از خصوصیات و ویژگی‌ها، تاثیرات بیشتری می‌گذارد.

 

این محقق جنگ نرم با بیان اینکه فضای مجازی امکان قرار گرفتن فرد به شکل خصوصی در معرض برخی از ارتباطات و رسانه‌ها را می‌دهد که این امر خود یک وضعیت مجزا ایجاد می‌کند، خاطرنشان کرد: تا دیروز چالش داشتیم که خانواده‌ها در مورد نحوه اینترنت و آوردن آن به منزل بی‌دقت بودند و گاهی رایانه‌ها را در اتاق‌های شخصی فرزندان به اینترنت متصل می‌کردند که کار عاقلانه‌ای نبود حالا با چالشی مواجه شده‌ایم که رایانه به ابزار جیبی مانند موبایل تبدیل شده و به راحتی خود یک کامپیوتر است و دسترسی فرد به اینترنت و همه محتوای آن را آسان کرده است.

 

منتظرالقائم با بیان اینکه ابزارهای شبکه اجتماعی معروف به شبکه‌های اجتماعی شدند، اظهار کرد: شبکه‌های اجتماعی اصلی ما از شبکه‌های ارتباطی سایبرنتیک موسوم به شبکه‌های اجتماعی در حال آسیب دیدن هستند.

 

وی با بیان اینکه خانواده، مسجد، مدرسه، اقوام و ... یک شبکه اجتماعی است که همه در حال آسیب دیدن هستند، افزود: متاسفانه مسئولان و ما نسبت به تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی غافل هستیم.

 

این کارشناس و تحلیل‌گر فضای مجازی گفت: متاسفانه وزیر ارتباطات در آخرین اظهارات خود در برنامه‌های تلویزیونی نشان داد عزمی برای برخورد واقعی مبتنی بر وضعیت جاری کشور با این مسائل ندارد که این موضوع نگران کننده است.

 

وظیفه مسئولان فرهنگی آگاه کردن جوانان از ماهیت فضای مجازی و تاثیرات منفی آن است

منتظرالقائم با بیان اینکه اولین وظیفه مسئولان فرهنگی آگاه کردن جوانان از ماهیت فضای مجازی، ابزارها و تاثیرات منفی است که چه رابطه‌ای می‌تواند روی روابط اجتماعی آنها بگذارد، تصریح کرد: وظیفه دیگر مسئولان فرهنگی آگاه کردن مدیران دلسوز است که به دلیل برخی از اطلاعات ناقص و غلط در مسیر توسعه بی‌مهابای فضای مجازی گام نهاده‌اند و حتی نوجوانان خانواده‌های خودشان هم بی‌تاثیر از آن نبودند.

 

وی با بیان اینکه وظیفه سوم مسئولان فرهنگی مطالبه گری از مسئولان فناوری و فضایی و انتظامی کشور برای حل معضلات اساسی است، خاطرنشان کرد: ما اصلا نباید مشکلاتی که در حال حاضر از سوی ابزارهای بیگانه به ما تحمیل می‌شود را به عنوان یک واقعیت موجودی که برای آن راه حلی نداریم بپذیریم و این کار درست نیست.

حال این فضای مجازی که متاسفانه با نام شبکه‌های اجتماعی در خانواده‌ها نفوذ کرده و موجب انزوا درون خانواده و دل مشغولی والدین و فرزندان با تلفن‌های همراه خود شده است یک تهدید جدی برای سلامت جامعه است که اگر راهکاری برای آن اندیشیده نشود با گذشت زمان موجب نهادینه سازی فرهنگ غربی و مصرف گرایی در جامعه می‌شود که هدف اصلی غرب نیز رونق همین شبکه‌های اجتماعی در کشورهای اسلامی است تا بتوانند از منافع این کشورها به نفع خود بهره برده و استقلال و هویت آنان را بگیرند.

در بحث فناوری در حال توزیع و مصرف فرهنگ آمریکایی هستیم

حجت‌الاسلام محمد کهوند، فعال و پژوهشگر حوزه رسانه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با بیان اینکه در کشور ایران شبکه ملی اطلاعات نداریم، اظهار کرد: این جز وظایف شورای ملی فضای مجازی است که انجام نداده‌اند و قانون ششم توسعه که تازه ابلاغ شده این جز وظایف دولت شده است و دولت موظف است در شش ساله پنجم انجام دهد.

 

وی با بیان اینکه عناصر تاثیرگذار در فضای مجازی به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند که 6 عنصر اصلی و چهار عنصر فرعی است، افزود: مالکان فضای مجازی از اصلی‌ترین عناصر است که خود دارای سه لایه حاکمیت، مدیریت و مجری هستند که مدیریت آن با ان.اس.ای ، مجری آن فیسبوک، مایکروسافت و ... و حاکمیت آن صهیونیسم بین‌الملل است.

 

این مبلغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه مقام معظم رهبری در سخنان خود اشاره کرده‌اند که تمام رسانه‌های دنیا حتی اینترنت در اختیار صهیونیسم بین‌الملل است، گفت: فرهنگ تولید و بهره‌وری عنصر اصلی دیگر است، یعنی با چه فرهنگی تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

حجت‌الاسلام کهوند با بیان اینکه امروزه فرهنگ بهره‌وری از فضای مجازی تقریبا در دنیا یکسان است و در موتورهای جست‌وجو، 10 جستجوی برتر ایران و جهان یکدست است، تصریح کرد: معیارهای تولید و عرضه فضای مجازی جهانی،  اصلا مناسب کاربر نیست و به کابر به دید یک حیوان نگاه می‌کنند نه به چشم یک انسان.

 

وی خاطرنشان کرد: تولید برای انسان نیست و شبکه‌های اجتماعی به اسم اجتماعی، انسان‌ها را به انزوا کشانده و از هم دور کرده فقط به این دلیل که شرکت‌هایی دارند از این شبکه‌ها بهره‌مند می‌شوند. 

 

این فعال رسانه‌ای با اشاره به اینکه فناوری سومین عنصر مهم در فضای مجازی است، اظهار کرد: اصل فناوری در حیطه سخت‌افزار و نرم افزار است که به دو قسمت پایه و کاربردی تقسیم می‌شود.

حجت‌الاسلام کهوند، سخت‌افزار پایه را مانند سخت‌افزار ذخیره اطلاعات، سخت‌افزارهای انتقال اطلاعات و پردازش اطلاعات دانست و افزود: سخت‌افزارهای کاربردی مانند گوشی‌ها، تبلت‌ها و فلش‌هایی است که ما استفاده می‌کنیم.

 

وی گفت: در بعد نرم‌افزار پایه مانند نرم‌افزارهای تولید انیمیشن، بازی و گرافیکی و آنتی ویروس‌ها و نرم‌افزار کاربردی مثل آفیس ورد و نرم افزارهایی که کل دنیا و ایران هم تولید می‌کند، است.

 

این پژوهشگر حوزه رسانه تصریح کرد:  متاسفانه در بحث فناوری اصلا به سمت بومی سازی نرفته‌ایم و حتی در حال توزیع و مصرف فرهنگ آمریکایی هستیم.

 

حجت‌الاسلام کهوند با بیان اینکه عنصر چهارم و مهم در فضای مجازی کاربر است، خاطرنشان کرد: فعالیت ایرانی‌ها در شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد کاربر نقش آنچنانی که ما تصور می‌کنیم ندارد و افراد دیگری کاربر را به سمتی که دوست دارند، هدایت می‌کنند.

 

وی با بیان اینکه کابران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی در پنج حیطه فعالیت می‌کنند، اظهار کرد:  خواننده‌ها و بازیگران، فوتبالیست‌ها و باشگاه‌های فوتبال، برندهای تجاری، شخصیت‌های فیلم، سریال و انیمیشن و مطالب سرگرم‌کننده عینا در کشورهای آمریکاو ایران تکرار می‌شود و این نشان می‌دهد با توجه به تفاوت فرهنگی واقعا کاربر خیلی دخیل نیست و اگر دخیل بود قطعا باید هر کشوری مقنتضیات خود را در شبکه‌های اجتماعی بلد می‌کرد.

 

فعالیت یک میلیارد و 415 میلیون کاربر فعال در فیسبوک

این پژوهشگر حوزه رسانه با اشاره به شبکه ارتباطات به عنوان پنجمین عنصر اصلی افزود: شبکه ارتباطی در فضای مجازی به سه نوع اینترنت، سیم‌کارت تلفن همراه و تلفن ثابت تقسیم می‌شود.

 

حجت‌الاسلام کهوند گفت: شبکه‌های اجتماعی، انجمن و تالارهای گفت‌وگو، رایانامه‌ها یا ایمیل‌ها و بازی‌های رایانه‌ای شامل اینترنت می‌شوند.

 

وی با بیان اینکه تعداد افرادی که در شبکه‌های ارتباطی حضور دارند خیلی زیاد است، تصریح کرد: شبکه‌ اجتماعی فیسبوک یک میلیارد و 415 میلیون کاربر، واتساپ 700میلیون، گوگل پلاس 300 میلیون، اینستاگرام 300میلیون و ... بیشترین تعداد کاربران شبکه‌های فضای مجازی است.

 

این مبلغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه وقتی کاربران در شبکه‌های اجتماعی افزایش یافتند جامعه اطلاعاتی بسیار قوی می‌شود، خاطرنشان کرد: آنها می‌توانند با این جامعه اطلاعاتی قوی یک جامعه‌شناسی، روانشناسی و مسائل سیاسی و اقتصادی کاربران را به دست بیاورند و طبق اطلاعات جمع‌آوری شده برنامه‌ریزی کنند مانند فتنه 88، اسید پاشی اصفهان و... کشورها را کاملا ملتهب می‌کنند و دستگاه‌های امنیتی و مدیریتی را با این شبکه ارتباطی قوی از دور خارج می‌کنند.

 

حجت‌الاسلام کهوند با بیان اینکه تغییرات فرهنگی بسیار آرام توسط طراحان شبکه مجازی به وجود می‌آید، اظهار کرد: آنها سبک زندگی نوینی را در بین کاربران خود به راه می‌اندازند.

 

وی، پول و ثروت را ششمین عنصر اصلی معرفی کرد و افزود: هزینه‌های گزافی در فضای مجازی اجرا می‌شود وبرای یک بازی 500میلیون دلار هزینه کرده‌ و می سازند و در مقابل صدها برابر آن هزینه را در می‌آورند.

 

این پژوهشگر حوزه رسانه گفت: تولید انواع انیمیشن، بازی و باربیکار را به جایی رساندند که بیش از یک میلیارد عروسک باربی در 140 کشور جهان به فروش رفته و در کشورهای اروپایی و خود آمریکا حدود 90 درصد دختران بین 3 تا 10 سال حداقل یک عروسک باربی دارند.

 

حجت‌الاسلام کهوند تصریح کرد: شبکه پیچیده فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای وهمین عناصر اصلی و فرعی کار را به جایی می‌رساند که منافع اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و علمی و امنیتی کاملا تامین می‌شود و دنیا را به این صورت می‌چرخانند.

 

استقلال در فضای مجازی در گرو راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات

این مبلغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه عناصر فرعی در فضای مجازی خدماتی مانند خدمات دولت الکترونیک، آموزشی، سرگرمی و ... است، اظهار کرد: دیگری قالب ارائه خدمات است یعنی در قالب شبکه‌های اجماعی، وبسایت، بازی و ... است.

 

حجت‌الاسلام کهوند با بیان اینکه محتوا از دیگر عناصر فرعی است که به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم ارائه می‌شود، افزود: طبق بررسی‌هایی که شده دو محتوا بسیار برجسته است یک محتوا غیراخلاقی است و دیگری مربوط به خشونت می‌باشد.

 

وی گفت: 9 دسته روایت جمع‌آوری شده که ثابت می‌کند وقتی دو عنصر غیراخلاقی و خشونت وارد می‌شود کارکردهای عقل به شدت کاهش پیدا می‌کند و به جای اینکه مردم عقلانی رفتار کنند غیر عاقلانه رفتار می‌کنند و این محتواها به شدت در دست کاربر قرار گرفته و موجب شده فعالیت‌هایش به صورت غیراخلاقی و خشونت باشد.

 

این پژوهشگر حوزه رسانه با بیان اینکه عنصر فرعی دیگر در فضای مجازی، ارائه قالب محتواست تصریح کرد: تصاویر متحرک مانند انیمیشن، فیلم، ترویل، در قالب صوت و متن... جز این این عنصر هستند.

 

وی افزود: علت تفاوت قائل شدن بین عناصر اصلی و فرعی در این بود که اگر یکی از عناصر اصلی جابه‌جا و یا حذف شود کل فضای مجازی می‌ریزد.

 

حجت‌الاسلام کهوند با بیان اینکه فضای مجازی می‌تواند تقریبا بیش از 95 درصد فرصت باشد و به همین میزان تهدید نیز است، خاطرنشان کرد: می‌توان فضای مجازی را شبیه چاقویی دانست که باید دید دسته آن دست کیست، در فضای فعلی، دسته چاقو دست ما نیست و کنترلی بر آن نداریم،‌ اما اگر دسته این چاقو دست ما باشد، می‌توانیم مطالب مفیدی را منتقل کنیم و این مالکیت دست هر کسی باشد می‌تواند سیاست‌گذاری کند و فضای مجازی را به سمتی که می‌خواهد پیش ببرد و اطلاعات را رصد و پایش کند.

 

وی افزود: فضای مجازی قطعاً برای ما می تواند فرصت باشد، اما در حال حاضر به دلیل اینکه ما استقلال نداریم، بیش از آنکه فرصت باشد، تهدید است.

 

این مبلغ حوزه علمیه قم گفت: ما اگر شبکه ملی اطلاعات را به عنوان کلیدی ترین عنصر راه‌اندازی کنیم و در فضای مجازی استقلال در خدمات، استقلال در تولید محتوا، استقلال در قالب ارائه خدمات و اطلاعات و خلاقیت داشته باشیم یقینا برده‌ایم.

 

حجت‌الاسلم کهوند تصریح کرد: فضای مجازی باید پرسرعت، امن، ارزان و سالم باشد، اما هم اکنون فضایی که در اختیار ماست کند، گران، ناسالم و نا امن است.