به گزارش خبرنگار شبستان، سومین نشست از سلسله نشست های دین و سینما با موضوع ضرورت ها و دشواری های ساخت فیلم درباره معصومان و مقدسان با حضور حجت الاسلام محمدرضا زائری، نویسنده و پژوهشگر دینی و فرهنگی امروز چهارم شهریور در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
حجت الاسلام زائری با طرح این سوال که ایا لازم است به موضوعات قدسی پرداخته شود، گفت: جواب عمومی این سوال جوابی مثبت است و هیچ کس اصل این موضوع را رد نمی کند، همه قبول داریم برای نسل و مخاطب جدید باید روایت خود را نقل کنیم در غیر این صورت بازنده ایم. اگر بخواهیم بمانیم و ارزش ها را منتقل کنیم باید به اقتضائات تن دهیم.
وی با طرح این سؤال که اگر قرار است این کار را انجام دهیم چه اتفاقاتی می افتد، ادامه داد: یکی از مسایل سرگردانی هنرمند در مورد وفاداری به تاریخ و میراث کهن و رعایت اقتضائات زبان هنری است.
این پژوهشگر دینی اظهار داشت: این دیالوگ زیاد شنیده می شود که فلان رمان یا فیلم نتوانسته حس و یا اصل موضوع را منتقل کند، ما قرار است فیلم بسازیم برای کسی که از ماجرای غدیر، عاشورا یا پیامبر (ص) مطلع نیست و مجبوریم در نمای باز به موضوعات بپردازیم، در عین حال قرار است این اثر مخاطب خاصی داشته باشد که از تمام موضوعات مطلع است، در واقع مثل این است که کسی الان بخواهد در مورد تاریخ معاصر فیلم بسازد.
وی با بیان اینکه در غرب مخاطب از کودکی با نمایش آشناست اما در ایران این پیشینه وجود ندارد، عنوان کرد: توقع نابجا باعث می شود بخشی از مخاطبان مذهبی از سینما انتظار منبر داشته باشند، آنها انتظار دارند فیلمساز مثل یک چهره دینی و روحانی باشد و مسلما این انتظار محقق نمی شود.
حجت الاسلام زائری بیان کرد: مگر می شود حقیقتی مثل عاشورا، ولایت، غدیر و امامت را در مدیوم عرضه کرد، چنین چیزی ممکن نیست این انتظار بجا نیست اول باید انتظار خود را اصلاح کنیم حقیقتی مثل عاشورا ظرف دنیا برایش کوچک است چه برسد به سینما.
این پژوهشگر دینی و فرهنگی در مورد فیلم رستاخیز تصریح کرد: ما مخاطبی در سطح بین المللی داریم که لازم است از موضوع عاشورا باخبر شود و این مخاطب با فضا و چهارچوب خود این ارتباط را برقرار می کند. در قرآن کریم آمده است در بحث تبلیغی باید از نقطه ای که افراد آنجا هستند، آغاز کرد مثل حضرت ابراهیم که در نزد ماه پرستان نشست و گفت ماه پرستم.
وی خاطرنشان کرد: قرار است با مخاطبی ارتباط برقرار کنیم که در فضا و فهمی متفاوت از ما قرار دارد، در اینجا بحث تفکیک مخاطب مطرح می شود؛ مثلا در مورد فیلم رستاخیز یا سریال مختار نسخه ویدیویی می تواند صحنه هایی داشته باشد اما نسخه های سینمایی آن صحنه ها را نداشته باشد. گاه ممکن است ساعات پخش و شبکه ها فرق کند به هر حال در نظر گرفتن اقتضائات مخاطب می تواند راه حلی باشد.
حجت الاسلام زائری با بیان اینکه توقع ما از مدیوم باید تعریف شود، اظهار داشت: اگر کسی با انتظار منبر به سینما برود به رضایت نمی رسد و اگر کسی با توقع سینما به پای منبر برود دچار مشکل می شود. ما اگر از چشم معترضان نگاه کنیم اعتراض آنها به جاست برخی انتظار دارند که دوربین به زمان امام علی (ع) و امام حسین (ع) برود و صحنه ها را مستند ضبط کند.
وی با اشاره به اینکه برخی مشکلات حاشیه ای است، گفت: در مورد رستاخیز برخی مشکلات حاشیه ای وجود دارد مثلا اینکه شخصیتی که نقش حضرت عباس را بازی می کند همان است که آلبوم موسیقی دارد یا در خیابان فلان لباس را می پوشد. اینگونه حاشیه ها در مورد فیلم های مذهبی وجود دارد حتی این توقع است که کسی که فیلم امام علی را ساخته فیلم طنز نسازد.
این پژوهشگر ادامه داد: برخی دوستان ما صراحتا این حرف ها را دارند که فلان بازیگر حتما باید درونش نیز فلان طور باشد مثلا نماز شب بخواند. این قالب و ظرف یک اقتضائاتی دارد که هر کس رعایت کند جواب می گیرد. بعد آخرتی را باید جدا کرد، اگر بازیگر نقش فلان نماز شب بخواند امتداد این کارش خوب است اما لزوما نباید گفت باید نماز شب بخواند.
وی اظهار داشت: یک نویسنده ای ممکن است حرفه ای باشد و روایت عاشورا را به شکل اثرگذار بنویسد اما خودش با این فضا نسبتی نداشته باشد، نویسنده دیگر ممکن است در این فضا باشد اما نتواند روایت خوبی از عاشورا ارایه دهد.
حجت الاسلام زائری با بیان اینکه باید از هنرمندان در جهت نقشه راه خود استفاده کنیم، عنوان کرد: هنر ما این است که از هنرمندانی که در این فضا نیستند در نقشه راه خود استفاده کنیم مثلا اگر در این شرایط لازم است معنویت را ترویج کنیم از هنرمندانی استفاده کنیم که بهتر این کار را انجام می دهند.
این پژوهشگر یادآور شد: بسیاری از هنرمندان ما که مورد تقدیر ائمه اطهار و پیامبر اکرم (ص) بودند تیپ و قیافه شان به این مسایل نمی خورد آن موقع فیلم و سینما نبود اما شعر بود و بسیاری از شعرا تیپ شان به این حرف ها نمی خورد اما مورد تجلیل پیامبر قرار گرفتند.
نظر شما