حجت الاسلام والمسلمین حميدرضا شاكرين، عضو گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان ضمن مقایسه تطبیقی میان نگاه کریمانه اسلام نسبت به انسان ها و توصیه به عدم بُخل ورزیدن نسبت به یکدیگر با آنچه مدعیان حقوق بشری با بخل و کینه توزی انجام داده و در پی انحصارطلبیِ مادی از امکانات جهان هستند، اظهار کرد: نگاه به کرامت انسانی و آن چه در اندیشه اسلامی مطرح است، یک نگاه اخلاقی است در صورتی که حقوق بشر، مساله یک حقوق است.
وی ادامه داد: حقوق به طور معمول به حداقل ها اکتفا می کند و آن چنان به مسائل اخلاقی کاری ندارد در حقیقت حقوق، مرزهای انسانی را تعیین می کند اما اخلاق بر انتظامات نفسانی تکیه دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: بنابراین، از مباحث حقوقی، اخلاق به دست نمی آید به دلیل آن که حقوق مرزهایی است که الزام هایی به همراه دارد و رعایت آنها لازم و ضروری است و این حداقل ها (حقوق) به منظور سامان در زندگی انسانی تعریف می شوند.
وی ابراز کرد: اما اخلاق که کرامت انسانی نیز زیرمجموعه آن است، بسیار فراتر از حقوق بوده و التزامی که دارد از درون انسان ها نسبت به یکدیگر می جوشد و در واقع افراد در پی آن نیستند که حقوقی را از عهده دیگری برای خود بطلبند بلکه فراتر از این، خود را در برابر دیگری و دیگران متعهد و مسئول و ملتزم به اصول انسانی و رعایت خدمت و خیررسانی به دیگران می دانند.
حجت الاسلام شاکرین با تاکید بر اینکه بنابراین اخلاق و زیرمجموعه آن کرامت انسانی، و حقوق، دو مقوله یاس ناپذیر با یکدیگر هستند، عنوان کرد: در حقیقت اخلاق و کرامت انسانی آن چیزی است که زندگی را به اوج زیبایی کشانده و روابط انسانی را مطابق با اصولی پیش می برد که همه به یکدیگر خیررسانی کرده و نسبت به هم خیراندیشی داشته باشند.
وی در ادامه با بیان این که اما حقوق به حداقل ها اکتفا می کند، عنوان کرد: البته با این وجود حقوق اسلامی و غربی نیز با یکدیگر تفاوت دارد؛ در نگاه حقوق غربی افراد در پی آن هستند که هر فرد هر حقی که دارد از دیگری بستاند و لذا اینجاست که انحصارگرایی و فردگرایی بر این حقوق غلبه دارد.
به گفته عضو گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اما در نگرش حقوق اسلامی، حقوق به مثابه تکلیفی بر ذمه فرد نسبت به دیگری و خود است و در این نگاه نگرش اخلاقی نیز شمّه ای در مرتبه فروتر سرازیر می شود اما در نگاه غربی به ویژه تفکر لیبرالیستی اندیشه آن است که من چه حقی دارم که باید از دیگری بگیریم که این مساله با مبانی انسان شناسانه امثال توماس هابز پایه گذاری شد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: بنابراین، کرامت انسانی دقیقا یکی از مفاهیم بسیار والای اخلاقی است و تکریم و گرامیداشت دیگران، حد اعلای آن و اوج اخلاق است.
نظر شما