حجت الاسلام امیرمحسن عرفان در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به شاخصه های دیپلماسی منتظرانه، گفت: اگر سخن از نقش گفتمان انتظار در سیاست خارجی باشد، آنچه مهم است، ویژگی ها و شاخصه های دیپلماسی منتظرانه است.
وی مهمترین شاخصه دیپلماسی منتظرانه را حفظ عزت، کرامت و استقلال جامعه اسلامی دانست و بیان داشت: عزت، کرامت و استقلال جامعه اصلی ثابت و تغییر ناپذیر و غیرقابل چشم پوشی است. به این معنا که اگر دولت اسلامی مبنای روابطش را با دیگر کشور ها بر مدار مصلحت تنظیم کند، مصلحتی است با رعایت و حفظ عزت اسلامی.
حجت الاسلام عرفان خاطرنشان کرد: دولت اسلامی در جامعه منتظر نمی تواند مصلحت را در برقراری صلح با دولت دیگری ببیند که عزت و استقلال جامعه اسلامی در پرتوی آن زیر پا گذاشته می شود.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در گفتمان انتظار عزت و آزادگی فرد و جامعه یک ارزش و تن دادن به ذلت بردگی و بندگی غیر خدا ضد ارزش است، اظهارداشت: به طوری که تن دادن به مرگ و شهادت بر آن برتری دارد. چرا که اسلام به هیچ مسلمانی بلکه به هیچ انسانی اجازه نمی دهد خود را در برابر دیگران خار و ذلیل کند. یا تن به ذلت و بردگی دهد، این حقیقت در تعالیم پیشوایان دینی موج می زند.
وی تصریح کرد: در دیپلماسی منتظرانه قدرت برای حق است و مسئولان سیاست خارجی چون مبتنی بر آموزه های دینی می اندیشند، هیچ گاه حقی برای قدرتمندان، زورگویان و مستکبران قائل نیستند.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه اصل جایگزینی قدرت برای حقانیت به جای حق برای قدرت از مهمترین اصول دیپلماسی منتظرانه است، ادامه داد: این در حالی است که در اسلام قدرت را به حق می دهیم ولی در جامعه غربی حق را به قدرت می دهند.
این پژوهشگر مهدوی با اشاره به دومین شاخصه دیپلماسی منتظرانه، افزود: دومین شاخصه دیپلماسی منتظرانه اصل استقامت، مقاومت و پایداری است، ایستادگی در برابر هر امر نا ملایمی برای پیشبرد هر هدفی لازم است. در حالی که حیات سیاسی اجتماعی اسلام توام با درگیری با نیروهای شر، الحاد و نبرد میان خیر و شر و ایمان و کفر مستمر است.
وی با بیان اینکه آموزه های دینی ما راهبردهای کلان برای غلبه دائمی حق بر باطل به جامعه ارائه می دهند، گفت: مجموعه ای از باورها، اندیشه ها و الگوهای رفتاری که به فرهنگ مقاومت تعبیر می شوند.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه مقاومت، استقامت و پایداری نقش بسزایی در مهندسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ایفا می کند، خاطرنشان کرد: اگر می گوییم در دیپلماسی منتظرانه مقاومت نقش بسیاری دارد، به این معناست که نهادینه شدن فرهنگ مقاومت دارای نمودهای متفاوتی در حوزه های متفاوت است.
این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: فرهنگ مقاومت در حوزه سیاست خارجی به معنای استقلال، عدم وابستگی به بیگانگان، پایداری در مقابل زیاده خواهی ها، عدم هراس از تهدیدها و رویکردی کلان به ستیز تاریخی جبهه حق و باطل است.
وی توجه به مشغولیت های فراملی دولت اسلامی را سومین شاخصه دیپلماسی منتظرانه دانست و بیان داشت: نظام های مختلف سیاسی براساس منابع مشروعیت خود و معتقدات سیاسی مربوطه مسئولیت های مشخص و تعریف شده ای در خارج از مرزها دارند.
حجت الاسلام عرفان گفت: نظام های غیر ایدئولوژیک و عمدتا دموکراتیک در تزاحم میان منافع ملی و اقدامات فراملی اولویت را به منافع ملی می دهند. در قاموس آنها اصل و هدف در سیاست خارجی در راستای منافع ملی است اما در دولت اسلامی که افزون بر تعهدات ملی خود را در برابر اهداف بلند مکتب اسلامی متعهد می دارد، در راستای تعقیب منافع ملی همواره به رسالت ایدئولوژیک خویش که مسئولیت و وظایف را در سیاست خارجی بر دوش آن نهاده است، می اندیشد.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در دولت اسلامی توجه به مسئولیت های فراملی دولت مهم است، خاطرنشان کرد: در دیپلماسی منتظرانه از آنجا که سیاست خارجی در چارچوب گفتمان انتظار تفسیر می شود، به تقسیمات جغرافیایی موجود، توزیع قدرت و هنجارهای حاکم بر سیاست بین الملل اعتراض می شود؛ زیرا ایدئولوژی براساس ارزش تعریف می شود و ارزش ها و بایدها و نبایدها را مطرح می کند و به مرزها محدود نمی شود.
وی افزود: بنابراین دفاع و حمایت از مسلمانان و تلاش برای تحقق امت واحده اسلامی ازجمله اهداف بلندمدت دیپلماسی منتظرانه است، در حالی که برخی از دولت ها برای دستیابی به منافع ملی خویش به هر ابزار و استراتژی متوسل می شوند.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه در دیپلماسی منتظرانه اصول به هدف با تمسک به هر وسیله ای قابل توجیه نیست، گفت: در دیپلماسی منتظرانه در مقابل واژه ملت از واژه امت استفاده می شود و به جای سخن از سرزمین نژاد، قوم و میهن از امتی سخن به میان می آید که همگی باور واحدی در اعتقادات دینی خویش دارند.
نظر شما