کارآفرینی با طعم فرهنگ

خبرگزاری شبستان- ایلام: روستای گچ کوبان در بخش هندمینی از توابع شهرستان تازه تأسیس بدره در ۸ کیلومتری جنوب شرقی شهر بدره و روبروی تنگه دربند قرار دارد.

از ایلام به سمت شهرستان بدره حرکت می‌کنیم، از شهرک ولی‌عصر(عج) عبور کرده و به بدره می‌رسیم، بدره را نیز پشت سر گذاشته و در مسیر جاده، تابلویی به‌صورت مستقیم در گوشه سمت راست، توجه ما را به خود جلب می‌کند- به روستای گچ کوبان خوش‌آمدید- یک سه‌راهی است که از مسیر اصلی جاده جدا می‌شود و جاده باریکی دارد و با شیب تندی به سمت گچ کوبان می‌رود.

یک کیلومتری که می‌رویم از جاده‌ای با شیب تندی بعد از عبور از  تپه‌ای، کم‌کم چهره روستایی نمایان می‌شود، خیابان‌های روستا را کنده‌اند، البته خوب که دقت می‌کنیم، می‌بینم که علم‌های گاز نصب‌شده‌اند و خانه‌های روستا گازکشی کرده‌اند.

نزدیک مسجد روستا، کارگاهی قرار دارد، از خودرو که پیاده می‌شویم صدای هماهنگ زنان که با آهنگی خاص و با ذکر صلوات، همراه بانوای (کرکیت) توجه ما را به خود جلب می‌کند، داخل که می‌شویم که 5 داری قالی در امتداد دیوارهای کارگاه به‌صورت عمودی نصب‌شده‌اند و روی نیمکت هر دار قالی، 5 الی 6 نفر از بانوان روستای گچ کوبان نشسته‌اند و که در یکدست، قلاب قالی‌بافی و در دست دیگر نخ قالی(پود) را به بر تار قالی گره می‌زنند و نقشی از دل بر قالی حک می‌کنند.

یک گروه از قالی‌بافان در پایان کار خود هستند و گره‌های آخری را با سرعت بیشتر و دقت بر پود قالی گره می‌زنند که می‌گویند امروز مراسم پایان بافت این قالی 12 متری است و تا ساعت 7 باید کار قالی را تمام کنیم.

فرزانه شیرمحمدی، مربی این کارگاه قالی‌بافی، درحالی‌که نکاتی را به یکی از بافندگان می‌گوید، در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: این کارگاه حدود 6 سال است که در روستای گچ کوبان از توابع شهرستان بدره راه‌اندازی شده و تعداد زیادی از دختران و بانوان روستایی از زمان راه‌اندازی این کارگاه مشغول قالب بافی شده‌اند.

وی، اظهار کرد: البته قالی‌بافی در بین خانواده‌های این روستا و شهرستان از سابقه طولانی برخوردار است و در سال‌های گذشته هر خانواده‌ای حداقل یک دار قالی در خانه داشته و فرش و زیرانداز خود را با بافت بومی و محلی خود تهیه می‌کرده‌اند.

این مربی قالی‌بافی، تصریح کرد: برخی از خواهران که در این کارگاه کار می‌کنند، تحصیلات عالیه دارند و برخی هم دانشجو هستند که از این طریق امرارمعاش کرده و هزینه تحصیل خود را تأمین می‌کنند و به خانواده خود نیز کمک می‌کنند.

وی، بابیان اینکه بافنده‌های بخش بدره و به‌ویژه روستای گچ کوبان به‌عنوان بافنده‌های تند باف در استان معروف هستند، یادآور شد: یک قالی 12 متری با 4 نفر بافنده حدود یک سال طول می‌کشد اما بافنده‌های این روستا یک قالی 12 متری و یا 6 متری را  4 تا 5 نفر بافنده در طول 6 ماه تحویل می‌دهند.

شیرمحمدی، با اشاره به اینکه در این کارگاه حدود 25 نفر به‌طور ثابت کار می‌کنند، افزود: در این کارگاه  طرح‌ها و نقشه‌های شاه‌عباسی، گلدونی، لاله‌های وحشی و گل‌ابریشم و تار ابریشم نیز کار می‌شود و با توجه به پشتکاری که بافنده‌های این کارگاه داشته و به‌صورت منظم حضور دارند، درآمد ماهیانه خوبی هم عایدشان می‌شود.

این مربی قالی‌بافی، افزود: بافنده حدود 500 تا 700 هزار تومان در ماه با توجه به میزان حضورشان درآمد دارند و این افراد فقط در بافت فرش فعالیت می‌کنند و تمامی امکانات و مواد موردنیاز فرش از طریق شرکت سهامی فرش ایران نمایندگی استان ایلام تأمین می‌شود.

وی، یادآور شد: در این کارگاه قالی‌بافی با توجه به اینکه اکثر بافندگان فرش عضو کانون فرهنگی و هنری سیدالشهدا(ع) این روستا هستند فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی، همزمان با بافت فرش با حضور بافندگان نیز اجرا می‌شود که تأثیر به بسیار خوبی در زمینه همدلی و دورهم بودن این بافندگان دارد.

شیرمحمدی، گفت: با توجه به اینکه که این خواهران دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی بوده و یا دانشجو هستند  دوره‌های آموزشی احکام، روخوانی و روان‌خوانی قرآن و حتی کلاس خیاطی با همکاری کانون فرهنگی و هنری روستا نیز برگزار می‌شود و بافندگان در ویژه‌برنامه‌های مناسبت‌های دینی و مذهبی در مسجد روستا شرکت فعال دارند.

این مربی قالی‌بافی، اظهار کرد: در سال جاری نیز مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئول دبیرخانه مساجد چندین بار از این کارگاه و برنامه‌های فرهنگی و مذهبی بازید کرده‌اند و این حضور مدیران در این روستا موجب دلگرمی و توجه به فعالیت‌های فرهنگی و دینی شده است.

وی، در پایان با تأکید بر ضرورت توجه مسئولان به دستمزد بافندگان و افزایش میزان آن، خاطرنشان کرد: تاکنون 8 قالی 12 و 6 متری در این کارگاه بافته شد و تا پایان سال نیز انتظار می‌رود که باهمت بافندگان فرش 6 تا 7 قالی دیگر نیز بافته شود.

فاطمه محمدی، بافنده جوان قالی که در این کارگاه مشغول است، گفت: من دوره تحصیل کارشناسی خود را در زمینه علوم اجتماعی به پایان برده‌ام و با توجه به بیکاری که داشتم تصمیم گرفتم که در این کارگاه قالی‌بافی مشغول شود.

وی، افزود: در این کارگاه خیلی از دوستانم تحصیلات عالیه دارند و یا دانشجو هستند که باکار در این کارگاه قالی‌بافی، هم اوقات خود را می‌گذرانند و هم در کنار دوستان خودشان هزینه‌های درس و دانشگاه خود را تأمین می‌کنند که بسیار خوب است.

خانم محمدی، اظهار کرد: علاوه بر این‌ها در برنامه‌های دینی و فرهنگی کانون مسجد روستا هم شرکت می‌کنیم و بعضی‌اوقات نیز اردویی با دوستان تشکیل داده و در این اردو نیز برنامه‌های فرهنگی جالب و خوبی اجرا می‌شود.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام، نیز در این خصوص به خبرنگار ما، گفت: کانون‌های فرهنگی و هنری ظرفیت و پتانسیل بسیار مناسبی در مناطق مختلف به‌ویژه در مناطق روستایی و محروم هستند که می‌توان از این ظرفیت در راستای تعالی فرهنگ دینی و مذهبی و همچنین کارآفرینی استفاده کرد.

علی‌محمد نیاکان، ابراز کرد: در روستاهای استان توجه و استقبال مناسبی به از مشاغل خانگی ازجمله قالی‌بافی صورت می‌گیرد که این کار نیز با حضور جمعی بافندگان در کارگاه است، به نظر می‌رسد از ظرفیت کانون‌ها در راستای انجام فعالیت‌های فرهنگی و دینی در این کارگاه به‌صورت ویژه می‌تواند بهره برد.

وی، بابیان اینکه کانون‌های فرهنگی و هنری روستایی نقش مهمی در ترویج فرهنگ کارآفرینی در بین نسل جوان این روستاها دارند، گفت: مقام معظم رهبری همواره بر اقتصاد مقاومتی در راستای حل مشکلات اقتصادی تأکیددارند و کانون‌های مساجد بافرهنگ سازی می‌توانند در ترویج این فرهنگ بسیار مؤثر باشند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام، خاطرنشان کرد: کانون‌های مساجد به‌عنوان پایگاه مهم فرهنگی در روستاها قلمداد می‌شوند و اگر اعضای کانون‌های مساجد به سمت فرهنگ کارآفرینی حرکت کنند تحول بسیار خوبی در زمینه ایجاد اشتغال و توجه به اقتصاد مقاومتی فراهم می‌شود.

مسئول دبیرخانه کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد استان ایلام، نیز در این زمینه اظهار کرد: در حال حاضر حدود 75 درصد کانون‌های مساجد در مناطق روستایی استان فعالیت دارند و این امر زمینه مناسبی در روستاهای استان برای انجام فعالیت‌های مختلف فرهنگی و دینی به وجود آورده است.

حجت‌الاسلام علی چراغی پور، بابیان اینکه یکی از کارهای فرهنگی تلاش در راستای کارآفرینی و ترویج این فرهنگ  در بین جامعه است، افزود: با توجه به استقبال گسترده جوانان و نوجوانان از کانون‌های فرهنگی و هنری، این زمینه در کانون‌ها برای ایجاد بسترهای لازم در خصوص کارآفرینی و ارائه آموزش‌های مهارتی دارند که در این خصوص  تلاش می‌شود در حد توان حمایت‌های لازم صورت گیرد.

وی، ابراز کرد: در این زمینه تفاهم‌نامه‌هایی با دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی استان ازجمله فنی و حرفه‌ای، دانشگاه جامع علمی کاربردی در خصوص ارائه آموزش‌های لازم و کسب مهارت‌های فنی حرفه‌ای و دوره‌های مختلف کارآفرینی برای اعضای کانون‌های مساجد ایلام منعقدشده که تاکنون نیز نتایج بسیار مثبتی به دنبال داشته است.

به‌هرحال آنچه مسلم است که کانون‌های فرهنگی و هنری روستایی در کنار مساجد روستایی می‌توانند به مرکز ثقلی برای روستا و جوانان و نوجوانان روستا تبدیل شوند که این کارگاه قالی‌بافی فقط می‌تواند نمونه کوچکی از کار فرهنگی همراه با کارآفرینی، درآمد و شغل باشد، کاری که بومی روستاهاست و در تار و پو روستاهای کشور از دیرباز تاکنون حیات داشته است.

هنر قالی‌بافی دستی که از ارزش و جایگاه والایی نزد کشورهای جهان برخوردار است و طالب زیادی در سطح جهان دارد و نمونه‌ای از توجه به اقتصاد مقاومتی و توجه به ظرفیت‌های داخلی است که هم می‌تواند تضمین‌کننده اقتصاد کشور و هم اجرای برنامه‌های فرهنگی و دینی باشد.

کرکیت(دفه و یا شانه): وسیله ای دارای دندانه‌های فلزی با فاصله منظم و دسته چوبی یا فلزی بوده و وزنی در حدود نیم کیلو داشته و برای کوبیدن و قرار دادن پود در بین تارها بعد از هر رج بافت می‌باشد.