حجت الاسلام جواد ایروانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گفتگو به خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در خصوص رابطه کرامت و اصلاح سبک زندگی اظهار کرد: گاه انسان در برابر احسان و خوبی دیگران، احسان و نیکی می کند که این درجه پایینی از کرامت است اما مرحله بالاتر کرامت آن است که ما حتی در برابر بدی های دیگران نیز احسان و نیکی و واکنش مثبت نشان دهیم.
وی در ادامه توضیح داد: البته مقصود از این رفتار در داخل جامعه دینی و روابط میان افراد مسلمان و به اصطلاح خودی هاست که اگر کسی به ما بدی کرد، او را به نیکی پاسخ دهیم که این رفتار کریمانه خوانده می شود.
حجت الاسلام ایروانی با اشاره به مصداقی از انسان هایی که باید با آنها رفتار کریمانه داشت، ادامه داد: خداوند در آیه 23 سوره مبارکه اسراء پدر و مادر را از جمله افرادی معرفی می کند که باید با آنها رفتار کریمانه ای داشت و در این راستا می فرماید: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا؛ و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى.»
وی تصریح کرد: حتی در روایات وارد شده است در صورتی که والدین نسبت به فرزند رفتار ناشایست یا سخنی نکوهیده داشتند، فرزند نباید با آنها درشتی کند بلکه باید رفتار کریمانه ای در پیش گیرد و البته حسابرسی آن با خدا خواهد بود و فرزندان تنها باید به وظیفه ای که دین به آنها توصیه کرده است، عمل کنند و مطابق با آیه یاد شده، رفتار کریمانه ای با پدر و مادر داشته باشند.
حجت الاسلام ایروانی تاکید کرد: یکی دیگر از مصادیق رفتار کریمانه جایی است که انسان مورد تمسخر دیگران یا رفتار جاهلانه یا سخن ناشایست و حتی ناسزایی قرار می گیرد؛ انسان کریم در این گونه مواقع با این قیبل سخنان و رفتارها بزرگوارانه برخورد می کند و بدی را با نیکی پاسخ خواهد گفت.
به گفته این استاد دانشگاه برخورد کریمانه با نیازمندی که دور از ادب از انسان طلب نیاز می کند یا پرداخت چیزی فراتر از حق و حقوق زن و شوهری که در حال جدایی از یکدیگر هستند، به همدیگر، - به طور مثال زن مجبور است مهریه خود را ببخشد اما مرد بخش یا تمامی از آن را به زن می پردازد – از دیگر مصادیق رفتار کریمانه است.
وی با تاکید بر این که رفتار کریمانه به وفور در سیره اهل بیت علیهم السلام یافت می شد، بیان کرد: به طور مثال در تاریخ آمده است که مردی از شام خدمت امام حسین (ع) در مدینه رسید و او تحت تاثیر تبلیغات بنی امیه شروع کرد به ناسزا گفتن به آن حضرت (ع)؛ ایشان فهمیدند او فریب بنی امیه را خورده است اما با نهایت احترام با وی سخن گفته و حتی فرمودند اگر کمکی لازم داری یا جایی نداری در آن سکونت کنی، به خانه من بیا. آن مرد وقتی رفتار کریمانه حضرت (ع) را مشاهده کرد، بسیار خجل و پشیمان شد.
این کارشناس مذهبی با توضیح این که رفتار کریمانه آن است که در برابر ناملایماتی که از ناحیه خانواده، همسایه، شهروندان، اطرافیان، پیروان دیگر مذاهب و ... به انسان می رسد او خویشتن داری کرده و بزرگواری کند و از باب نیکی و احسان وارد شود، عنوان کرد: امروز متاسفانه رنگ رفتار کریمانه در سبک زندگی ما کمرنگ شده است اما می توان در رفتارهای روزانه اعم از رانندگی، اولویت دادن به حقوق دیگران، نوع سخن گفتن، رفتار در مسائل اقتصادی و ... برخورد کریمانه ای داشت و این عنصر را به زندگی امروز بازگرداند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی همچنین در پاسخ به این سوال که برخورداری از منش کریمانه در ابعاد مادی و معنوی چه رهاورد و خرورجی ای برای سبک زندگی دارد، به شبستان گفت: این مساله از دو بُعد قابل بررسی است؛ نخست خودِ فردی که رفتار کریمانه دارد به دلیل تاثیر مثبت انجام هر کاری، ابتدا اثر مثبت این رفتار به روحیه آن فرد باز خواهد گشت و این مساله، حالت سرور و حس خوشایند و احساس رضایت از خود برای او به وجود می آورد و با این عمل، دریچه های دیگری از اعمال خوب و توفیقات بر روی فرد کریم، باز خواهد شد که این سبب ایجاد حالت خوش و لذت بردن بیشتر از زندگی می شود که البته تمامی این موارد، غیر از پاداشی است که پروردگار عالم برای او در نظر خواهد گرفت.
وی در ادامه بیان کرد: اما بُعد دوم این مساله به دیگران باز می گردد؛ یعنی فرد کریم با رفتار خود دیگران را تشویق به بالا بردن سطح صبر و تحمل کرده و به این ترتیب کار خیر را در جامعه تبلیغ می کند.
حجت الاسلام ایروانی در پایان خاطرنشان کرد: به این ترتیب یک عمل نیک و خوب، چند عمل پسندیده را تولید می کند و در نتیجه نزاع ها و بداخلاقی ها در جامعه تقلیل یافته و کار خیر تکثیر و مشکلات و معضلات کاهش می یابد و این نتیجه رفتار کریمانه افراد است.
نظر شما