حجت الاسلام محمد رضایی در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به تبیین دوران امام صادق(ع) و طراحی هندسه جامعه مهدویت به مثابه راهبردی برای خنثی سازی جریان های انحرافی، گفت: از زمانی که انبیای الهی و پیامبر اسلام(ص) درباره مهدویت صحبت کردند، این آموزه در جامعه جایگاه بلندی پیدا کرد.
وی با بیان اینکه در نگرش شیعه مهدویت جایگاه ویژه ای دارد، خاطرنشان کرد: تشیع در دوران امامت امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) تمرکز و مانور بیشتری بر روی مهدویت صورت گرفت که نشان دهنده تاثیر گذاری این آموزه در مبانی شیعه است.
حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه در زمان امام صادق(ع) اکثر جریان هایی که علیه بنی امیه کار می کردند، از مهدویت نیز استفاده می کردند، اظهارداشت: حتی بنی عباس زمانی که به خراسان رفتند این شهر را محور قیام علیه ظلم و ستم و بسترساز مهدویت معرفی کردند.
این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: همچنین بنی عباس سومین خلیفه خود را مهدی نامید تا از این عنوان از مهدویت استفاده کند و بتواند اهل سنت را با خود همراه سازد، همچنین قیام زید که در زمان امام صادق(ع) و دوران بنی امیه بود. هر چند در ابتدای راه خوب پیش رفت ولی بعد از سقوط جریان زیدیه و رهبران جدید آن برای اینکه فرقه جدید خود را تثبیت کنند از مهدویت استفاده کردند.
وی با بیان اینکه بعد از استقرار بنی عباس دو نفر به نام های نفس زکیه و سادات طباطبایی قیام می کنند، تصریح کرد: نفس زکیه در ابتدای قیام خود ادعای مهدویت کرد و به خاطر همین ادعا بزرگان اهل سنت در مدینه به او ایمان می آورند و به ۴ شاخه اصلی تبدیل می شوند.
حجت الاسلام رضایی با اشاره به شاخه هاب اهل سنت حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی، افزود: مالک بن انس در زمان امام صادق(ع) با جریان زیدیه همکاری می کند چون آنها اندیشه عدالت گرایی داشتند، همچنین ابو حنیفه که دو سال شاگرد امام بود نیز با او مشارکت می کند چون آنها را معطوف با عدالت تشخیص می دهد.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه ما در این دوران یک سری جریان های التقاطی داریم که اگر اندیشه ناب و محکم نداشته باشیم، دچار انحراف خواهیم شد، گفت: تنها سوال اساسی این است که چه کنیم تا در زمانه کنونی دچار التقاط و انحراف نشویم، مانند جریان یمانی نشویم که به گونه ای طراحی شده است که جامعه دین دار احساسی و کم بنیه معرفتی را هدف قرار داده است.
وی با اشاره به راهبردهای امام صادق(ع) در برابر جریان های دوران خود و استفاده ما از طرح و برنامه های ایشان برای مقابله با جریان های زمان خود، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در منابع روایی ما بیشترین روایات در فقه، کلام، تفسیر و مهدویت از ایشان است، در می یابیم که حضرت نقشه راهی در این زمینه برای آیندگان دارند.
حجت الاسلام رضایی با اشاره به کتاب 25 جلدی موسوعه امام صادق(ع) در این زمینه، اظهارداشت: امام در این کتاب با جمع آوری روایات و احادیث مهدوی یک هندسه و نظام برای مهدویت ترسیم و طراحی کرده اند.
این پژوهشگر مهدوی گفت: امام صادق(ع) در این کتاب کلیت مهدویت را دیده است و ناظر به کلیت، اولویت بندی کرده و متناسب با ابعاد و اولویت آنها، روایات را ارائه کرده اند و به طراحی هندسه در این آموزه پرداخته اند. در این کتاب امام شخص منتظر، جامعه منتظر، دشمن شناسی، مبانی فکری و کلان مهدویت همچنین نشانه شناسی و غیره را تبیین و بررسی کرده اند.
وی با اشاره به راهبرد امام صادق(ع) در مورد روایات مهدویت بیان داشت: ما با استفاده از این نقشه راه باید برای یک معرفت دینی چه مهدویت باشد و چه معارف دیگر اول نگاه جامع داشته باشیم و تمام ابعاد را ببینیم. در گام بعدی اولویت ها را در میان ابعاد شناسایی کنیم و برای آنها معرفت و مطلب مناسب داشته باشیم.
حجت الاسلام رضایی ادامه داد: بعد از ارائه معرفت در موضوعی کنترل داشته باشیم تا اگر جایی انحرافی رخ داد، واکنش نشان دهیم تا تفسیر به رای نشود و این همان راهبرد تبلیغی معرفتی امام صادق(ع) در مباحث مهدویت است.
این پژوهشگر مهدوی گفت: امروز متاسفانه نه تنها بر روی این اولویت ها کار نکردیم بلکه در یک دهه اخیر مفصل بر روی ابعاد احساسی مهدویت مانور داده شد تا مثلا جامعه غنی شود و دهه اخیر ازسوی سیاست گذاران کلان و مراکز و ... جریان مهدویت به طرف نشانه گرایی رفت. به طوری که یک سری جریان ها می خواستند در نشانه ها برای خود جایگاهی طراحی و تثبیت کنند و مهدویت به جای اینکه یک راهبرد کلان دینی باشد، به ابزاری برای فرقه های سیاسی تبدیل شده بود.
وی اظهارداشت: در حال حاضر نهادهای تبلیغی ما خصوصا نهادهایی که در مورد مهدویت کار می کنند، بر روی این راهبرد کار نکرده اند، ابعاد و پازل های این مبانی، اولویت ها و نشانه را تبیین نکرده اند. به طوری که ما تکلیف فردی و اجتماعی ناظر به زمان خود را نمی دانیم.
حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه امام صادق(ع) وقتی نیرو تربیت می کردند، متناسب با نیاز زمانه و استعداد او، اعزامش می کرد، تصریح کرد: در حالی که متاسفانه تکلیف اجتماعی را به عهده نمی گیریم، ظرفیت شناسی و آسیب شناسی نمی کنیم و در مقابل مهدویت احساسی عمل می نماییم تا جایی که الان به جای اثر گذاری در منطقه، جریان های انحرافی از کشور همسایه اثر می گذارند.
این پژوهشگر مهدوی گفت: نداشتن نگاه جامع به هندسه مهدویت و عدم تعریف راهبردهای اجتماعی برای انتظار گرایی و عدم تعریف اولویت شناسی نیز می تواند به این معارف غنی لطمه و آسیب وارد کند.
نظر شما