ادامه جنگ نفتی عربستان سعودی با ایران

خبرگزاری شبستان: پس از اعلام جمع بندی مذاکرات هسته ای توسط ایران و گروه پنج بعلاوه یک ، واکنش ها به نتایج توسط قدرتهای جهانی و رقبای منطقه ای ایران همچنان ادامه دارد.علاوه بر خشم عجیب و نگرانی قابل توجه مقامات رژیم غاصب قدس از این توافق احتمالی ، عربستان سعودی اعلام کرده است که از کنش های ایران در منطقه رضایت ندارد و با قدرت با آن برخورد خواهد کرد. وزیر امور خارجه عربستان سعودی ( که سفیر سابق این کشور در آمریکا است )به صورت علنی از توافق هسته ای ایران با قدرت های بزرگ استقبال نکرد و حتی اعلام کرد که عربستان سعودی آماده مقابله با ایران در صورت مداخله در امور منطقه است. عادل جبیر در دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده ، بر ضرورت بازرسی و نظارت دقیق برنامه هسته ای ایران و بازگشت فوری تحریم ها در صورت تخلف ایران از تعهدات خود مطابق با توافق جامع تاکید کرد. اما جبیر بعد از دیدار با جان کری در حضور خبرنگاران گفت: «اگر ایران بخواهد در منطقه مشکل ایجاد کند ما با قاطعیت با آن برخورد خواهیم کرد.»

نقش عامل نفت در سیاست های خاندان سعودی:

دارا بودن عظیم ترین ذخایر نفتی جهان، عربستان سعودی را به مهم‌ترین عضو در میان اعضای باشگاه کشورهای نفتی تبدیل نموده است و همین جایگاه ویژه سبب شده تا تصمیمات و سیاست های نفتی این کشور، تأثیر تعیین کننده ای در بازارهای جهانی نفت داشته باشد. در این میان، اگرچه تشکیل سازمان اوپک به منظور هماهنگ سازی رفتار کشورهای نفتی، نقطه عطفی در تعیین میزان تولید و نرخ جهانی نفت، به حساب می آید، اما در این سازمان نیز، هم‌چون سایر نهادهای بین المللی و منطقه‌ای، همه دولت‌ها از قدرت یکسانی برخوردار نیستند و دولت‌های عضو بسته به میزان تولید نفت، از توان تأثیرگذاری بر روندهای موجود برخوردارند.به همین دلیل عربستان همواره از اوپک و نفت در سیاست های منطقه ای خود استفاده کرده است.نظر به حجم عظیم ذخایر نفتی، اقتصاد عربستان سعودی، یک اقتصاد وابسته به نفت است و دولت کنترل کامل فعالیت‌های اقتصادی را در اختیار دارد. عربستان در حدود 16 درصد ذخایر نفتی جهان را در خود جای داده است و بر این اساس بزرگترین صادرکننده نفت جهان به شمار می رود و نقش رهبری را در سازمان اوپک ایفا می کند. درآمد حاصل از فروش نفت 80 درصد کل درآمدهای دولت، 45 درصد تولید ناخالص ملی و 90 درصد درآمد صادراتی عربستان را تشکیل می دهد

به همین دلیل مقامات رژیم سعودی تاکید کرده اند با توجه به احتمال بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت ، دست از انتحار نفتی خود بر نمی دارند و کماکان به تولید چند میلیون بشکه ای نفت در روز ادامه خواهند داد.آنها نگران از دست دادن مشتریان و جایگاه نسبی خود در اوپک هستند.عربستان سعودی ممکن است با ادامه تولید نفت و اشباع کردن بازار، با طرح های ایران درخصوص تولید نفت مقابله کند. این عرضه بیش از حد نفت در برابر تقاضای پایین موجب کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی خواهد شد، مسئله ای که همه کشورهای تولید کننده را در بر خواهد گرفت. براساس پیش بینی های کارشناسان، عربستان دست کم این سیاست را تا چند ماه پس از توافق هسته ای ایران دنبال خواهد کرد. به علاوه کشورهای حاشیه خلیج (فارس) و در رأس آنها عربستان سعودی ممکن است تلاش کنند دسترسی ایران را به فناوری های مربوط به تولید نفت محدود کنند.

هراس عربستان دلیل دیگری هم دارد: « ادامه تولید نفت خام در آمریکا»؛ آمریکا در سال 2014 ، تقریبا 30 درصد از نفت خود را از کشورهای خاورمیانه (عربستان ، کویت ، عراق)تامین کرده است.طبق پیش بینی آژانس بین المللی انرژی در سال 2015 نخستین تولید کننده نفت جهان خواهدشد. و تولید نفت خود را در سال 2015 به 10 میلیون بشکه در روز خواهد رساند ، همچنین این رقم در سال 2033 از مرز 33 میلیون تن عبور خواهد کرد.به این ترتیب ، آمریکا واردات نفت خام را از کشورهای خاورمیانه کاهش خواهد دادو در نتیجه در ژئوپلیتیک انرژی جهان ، وزن خاورمیانه در محاسبات آمریکا کاهش خواهد داشت.

بازگشت ایران به بازار نفت:

شکی وجود ندارد که کاهش تحریم ها موجب بازگشت سهم ایران در بازار نفت می شود. ایران هم اکنون حدود 2.9 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند یعنی کمتر از 3.6 میلیون بشکه ای که در سال 2011 و قبل از اعمال تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا، تولید می کرد. صادرات نفت ایران حدود 1.1 میلیون بشکه در روز، یعنی نصف سطح قبل سال 2012 است.بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران اعلام کرده است که ایران قصد دارد در کوتاه مدت با استفاده از لغو تحریم ها تولیدش را 1 میلیون بشکه افزایش دهد. وی سپس اعلام کرد که در بلندمدت قصد دارد میزان تولید نفت را در سال 2018 را به 5.7 میلیون بشکه برساند.حالا می توان دلایل نگرانی عربستان سعودی را از توافق هسته ای به خوبی درک کرد.

همچنین گفته می شود 40 میلیون بشکه نفت ایران آماده است تا بلافاصله پس از برداشتن تحریم ها علیه این کشور، راهی بازار جهان شود.در شرایطی که کارشناسان پیش بینی می کنند بخش زیادی از صادرات نفت ایران تا آغاز سال آینده همچنان مشمول تحریم خواهد بود اما این کشور میلیون ها بشکه نفت خام را در نفتکش ها جاسازی کرده و ماههاست این نفتکش ها در سواحل ایران پهلو گرفته اند تا به محض برداشته شدن تحریم ها وارد بازار شوند.

نتیجه گیری:

عربستان در ابتدا با عرضه بیش از حد نفت به بازار، در برابر برنامه نفت ایران مقاومت خواهد کرد. این عرضه بیش از اندازه موجب کاهش قیمت نفت و پایین آمدن سود تمام کشورهای تولید کننده نفت خواهد شد. عربستان از افزایش موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران پس از توافق احتمالی به شدت هراس دارد و به همین خاطر دست به انتحار نفتی زده است.

بهنام خسروی

پایان پیام/