به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، عید فطر روز اول ماه شوال و از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانان است، عید سعید فطر یکی از چهار عید بزرگ مسلمانان محسوب می شود و در این روز احادیث و روایات بسیاری وجود دارد، از جمله آیه 185 سوره بقره و آیات 14 و 15 سوره اعلی به عید سعید فطر و اعمال آن اشاره دارد، همچنین امام علی (ع) در خطبه های عید فطر، این روز را روز غفران و بخشش، روز عبرت گرفتن و شبیه ترین روز به روز قیامت معرفی می کند و عید فطر را روزی می خواند که نیکوکاران ثواب می برند و گناهکاران زیان می بینند. پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز در حدیثی می فرماید: هنگامی که روز اول شوال شد، منادی ندا می دهد که به سوی جوایزتان بشتابید که این روز، روز پاداش است.
چرا ما مسلمانان بعد از یک ماه ریاضت و تزکیه نفس، یک روز را به عنوان عید فطر جشن می گیریم و به طور کلی فلسفه عید فطر چیست که خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، در این باره گفتگویی با حجت‌الاسلام و المسلمین ابوالفضل ساجدی عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) داشته است که در پی می‌آید.
فطر به چه معناست و چرا روز بعد از ماه مبارک رمضان به عنوان عید فطر نام گرفته است؟
عید به معنای بازگشت است و ما عید سعید فطر را می‌توانیم بازگشت به فطرت تلقی کنیم، به طوری که ما بعد از یک ماه روزه گرفتن توانسته‌ایم به فطرت حقیقی خود نزدیک شویم و عید فطر، جشن بازگشت به فطرت است.
انسان و حیوان در غریزه مشترک هستند و غرایز مادی دارند، در حالی که آن ویژگی که همه انسان‌ها دارند و انسان‌ها را از حیوانات جدا کرده است، فطرت انسان است، فطرت ویژگی منحصر به فرد انسان‌ها در برابر حیوانات است؛ در دنیا، عوامل مختلفی می‌تواند ما را از فطرت خودمان دور کند و دین مبین اسلام آمده است تا ما را به فطرت خودمان برگرداند، همان طور که امام علی (ع) در خطبه اول نهج البلاغه می‌فرماید که خداوند، پیامبران را فرستاد تا فطرت توحیدی مردم را پرورش دهند و به فعلیت برسانند.
فطرت دارای دو بعد شناختی و گرایشی است، فطرت در بعد شناختی، فهم‌های ما نسبت به فهم‌هایی است که نیاز به کسب ندارد، مانند فهمی که ما از خداوند، ارزش ارتباط با خدا و ارزش‌های اخلاقی داریم و این فهم‌ها، فهم‌های فطری ما هستند، همچنین فطرت در بعد گرایشی ناظر به دل و قلب انسان است و ناظر به بعد احساس قلبی انسان نسبت به خداوند و محبتی است که نسبت به خداوند دارد، یعنی تمایلات قلبی انسان نسبت به خداوند و معنویت است که متأسفانه عوامل مختلفی ما را از این فطرت دور می‌کند.
فطرت مانند بذری است که باید تقویت و شکوفا شود و در نهایت میوه دهد، ما می‌توانیم فطرت خود را پرورش دهیم، اما شکوفا شدن فطرت نیاز به مواظبت دارد، در واقع پیامبران الهی نحوه پرورش فطرت را به انسان‌ها نشان داده اند، آن چیزی که ما را به فطرت برمی گرداند، کنترل نفس، توجه به نیازهای معنوی و مبارزه با موانع آن است.
عید سعید فطر بازگشت انسان به فطرت است، غفلت از خداوند و دور شدن از عبودیت، بی توجهی به نیازمندان و عدم احساس همدردی با مردم مواردی است که انسان را به تدریج از فطرت جدا می‌کند، اما ماه مبارک رمضان، انسان را در بعد اجتماعی متوجه انسان‌های دیگر می‌کند و در بعد فردی متوجه عبودیت به خداوند می‌کند و این‌ها مواردی است که در ماه رمضان تقویت می‌شود و انسان به فطرت خود بر می‌گردد.
فلسفه اعیاد اسلامی و به خصوص عید سعید فطر چیست؟
به طور کلی فلسفه اعیاد اسلامی و به ویژه عید سعید فطر نشان‌دهنده این است که معیار و ملاک لذت و شادی ما باید متفاوت از غیرمسلمانان باشد، آنچه که یک مسلمان را شاد می‌کند، نزدیک شدن به کمالات برتر انسانی و اخلاقی و در رأس آن، تقرب به خداوند است و آنچه که او را عزادار می‌کند و رنج می‌دهد، فاصله گرفتن او از خداوند و امام عصر (عج) است.
بنابراین اگر انسان به فطرت خود برگردد، باید ملاک غم و شادی خود را تغییر دهد، به عنوان مثال اگر ما از گم شدن وسیله شخصی خود بیشتر از قضا شدن نماز صبح و یا غییبت کردن غمگین شویم، نشان می‌دهد که از ملاک غم و شادی اسلام فاصله گرفتیم، ماه مبارک رمضان به ما کمک می‌کند که به فطرت اصلی خود برگردیم و ما در عید سعید فطر پیوند خود با فطرت را جشن می‌گیریم.
فلسفه عید سعید فطر بازنگری جدی در ملاک‌های شادی و غم و همچنین بازنگری جدی در عوامل مخرب فطرت و اصلاح فطرت است، به طوری که ما باید از غرایز پرش کنیم و به سمت فطرت پل بزنیم و در جاده فطرت قرار بگیریم و در این جاده حرکت کنیم.
انسان چگونه می‌تواند به فطرت توحیدی خود بازگردد؟
لازمه بازگشت به فطرت این است که انسان مومن به وسیله روزه آماده می‌شود که به مسیر اصلی فطرت برگردد و با این آمادگی که پیدا کرده است، 11 ماه سال را طی می‌کند و دوباره بعد از 11 ماه خود را واکسینه می‌کند و به فطرت خود برمی‌گردد و سپس برای پیروزی بر نفس و احیای فطرت الهی خود جشن می‌گیرد.
این دنیا، دنیایی است که ما در حال حرکت هستیم و چنانچه مسئولیت‌ها، خواسته‌ها و امیال ما در مسیر غریزه قرار بگیرد، از مسیر فطرت جدا شدیم و راه خسران را پیش گرفته‌ایم، همان طور که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «انّ الإنسان لفی خسر؛ قطعا انسان‌ها در خسران هستند مگر کسانی که ایمان بیاورند»؛ بنابراین ایمان، بازگشت حقیقی به فطرت است و اگر کسی در مسیر فطرت حقیقی الهی قرار گرفت، از خسران دور می‌شود.
عید سعید فطر، عید جلوگیری از خسران و بازگشت به مسیر کمال است، بنابراین ما باید در زندگی خود تجدید نظر کنیم و ببینیم چه چیزی در این دنیا ما را شاد و چه چیزی ما را اندوهگین می‌کند، اصلاح ملاک‌های شادی و اندوه ما باید در این اعیاد صورت بگیرد که در زمان حاضر این کار، کار بسیار سختی است، زیرا امروز دشمنان با جنگ نرم درصدد هستند که ملاک‌های شادی و اندوه ما را تغییر دهند و از فطرت توحیدی دور کنند.
با توجه به هجمه دشمنان و با توجه به این که امروز تهاجم فرهنگی به صورت گسترده در کشورهای مسلمان وجود دارد، ماه رمضان چگونه می‌تواند مسلمانان و به ویژه جوانان را از این هجمه‌ها دور نگه دارد؟
امروز آنچه که مورد هدف جنگ نرم قرار گرفته است، مبارزه با فطرت توحیدی است و در حقیقت ماه مبارک رمضان و عید سعید فطر، مبارزه با جنگ نرم و مسلح شدن به سلاحی است که می‌تواند تا حدودی ما را در مقابل جنگ نرم مقاوم کند، بنابراین هر چه روزه ما کامل‌تر باشد، در مقابل جنگ نرم مقاوم‌تر خواهیم شد.
توجه به نیاز دیگران، بیرون آمدن از پوست خودخواهی و قرار گرفتن در مسیر کمال از نتایج ماه رمضان است، اگر ماه مبارک رمضان و عید سعید فطر به درستی تحلیل شود و به آن عمل شود، نتیجه این ماه باید تقویت جامعه در مبارزه با جنگ نرم و بازگشت تدریجی انسان به سبک زندگی اسلامی باشد، رعایت سبک زندگی اسلامی، حرکت در مسیر توحید است.
عید فطر به ما کمک می‌کند که به سبک زندگی اسلامی برگردیم، سبک زندگی اسلامی، هندسه حاکم بر زندگی است که مجموعه رفتارهای انسان را به سمت تقویت فطرت توحیدی سوق می‌دهد و مجموع روابط انسان با خود، دیگران و محیط تحت الشعاع رابطه با خداوند و فطرت توحیدی قرار می‌گیرد، لذا عید سعید فطر عید بازگرداندن انسان به سبک زندگی اسلامی است.
اگر ما بخواهیم با این دید به عید سعید فطر نگاه کنیم و این عید را بازگشت انسان به سبک زندگی اسلامی و مبارزه با جنگ نرم بدانیم، چه باید بکنیم؟
اگر ما بخواهیم با این دید به عید سعید فطر بنگریم، باید نحوه روزه گرفتن خود را ارتقا دهیم، همان طور که در روایات اسلامی آمده است، ماه رجب و شعبان ماه‌های آماده‌سازی برای ماه مبارک رمضان است، بنابراین ما باید خود را برای ماه مبارک رمضان آماده کنیم و در طول ماه مبارک رمضان بهره وافی داشته باشیم و به گونه‌ای نباشد که خود را منحصر به تشنگی و گرسنگی کنیم.
ما باید ثمرات ماه مبارک رمضان را برای جوانان جامعه تبیین کنیم، ما باید برای جوانان تبیین کنیم که چگونه تقوا می‌تواند مسلمانان را در جنگ نرم موفق کند، چگونه حاکمیت سبک زندگی می‌تواند انسان را به سمت زندگی توحیدی نزدیک کند، همچنین ارتقای کیفیت و ثمرات روزه، نماز و عبادت افراد جامعه در ماه مبارک رمضان باید تبیین شود.
برخی افراد تصور می کنند که دین مبین اسلام تنها عبادت است و برای زندگی افراد برنامه‌ای ندارد، در حالی که اسلام، ملاک‌های شادی و غم ما را مشخص کرده است و اعیاد اسلامی و به ویژه عید سعید فطر نشان‌دهنده این است که ملاک غم و شادی مسلمانان متفاوت از غیرمسلمانان است و اگر این مسأله برای مردم جامعه تبیین شود، به این سمت حرکت می‌کنند و ثمره آن این است که به سوی الگوی اسلامی ایرانی نزدیک می‌شوند.
پایان پیام/
نظر شما