خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: غفلت از خداوند متعال سبب آلودگی است و نماز چونان آب حیاتی است که سبب زدودن هر چرک و آلودگی می شود. این سخن را امیر مؤمنان علی علیه السلام از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل می کند که فرمود: "شبّهها رسول الله بالحمّه تکون علی باب الرّجل فهو یغتسل منها فی الیوم و اللیله خمس مرّات، فما عسی ان یبقی علیه من الدرن / رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، نماز را تشبیه کرد به گرمابه ای که بر در سرای مرد باشد و هر روز پنج بار، خود را در آن شستشو دهد که هرگز چرک و آلودگی در بدن او نخواهد ماند، بنابراین ذکر خداوند که با نماز حاصل می شود، هر چرک و آلودگی را می زداید."
آیت الله جوادی آملی، فیلسوف و مفسر بزرگ معاصر در کتاب "رازهای نماز" در ضمن تشریح تأسی اصحاب به ائمه اطهار علیهم السلام در به جا آوردن سجده های طولاتی برای رسیدن به عزت حقیقی، روایتی زیبا از رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم درباره شستن چرک های جان را نقل می کنند.
جوینده عزت باید بداند که همه عزت از آنِ خدا است و به چیزی از آن دست نمی یابد جز آن که عزت را از خود و دیگران - یعنی از ماسوی الله - نفی کند. این معنا در حال سجده که همراه با تمثل ذلت عبد در قول و فعل است، تجلی می یابد. هماهنگی قول و فعل در سجده، گواه راستین ذلت سجده کننده است و سبب کسب عزتی می شود که - ویژگی ذاتی خداوند به شمار می رود و - برای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و مؤمنان عرضی است.
شاید از همین قبیل باشد فرمایش امام صادق علیه السلام به اسحاق بن عمّار: من بستر پدرم - امام باقر علیه السلام - را آماده می کردم و منتظر آمدن او می ماندم، هنگامی که ایشان به بستر رفته و می خوابید من به بستر می رفتم. شبی این انتظار به درازا کشید. در جستجوی پدر به مسجد آمدم، و این بعد از برنامه وعظ ایشان و هدایت مردم بود، ایشان را در مسجد به حال سجده یافتم و شخص دیگری در مسجد نبود. صدای ناله هایشان را شنیدم که می گفت: "سبحانک اللّهم انت ربّی حقّا حقّا سجدت لک یا ربّ تعبّدا و رقّا، اللّهم انّ عملی ضعیف فضاعفه لی، اللّهم قنی عذابک یوم تبعث عبادک، و تب علیّ انک التوّاب الرّحیم / خدایا تو منزهی، تو به حقیقت پروردگار برحق من هستی، پروردگارا برای تو از روی عبودیت و بندگی سجده گزاردم، خدایا کردارم ناچیز است، چند برابر گردان. بارالها! در روزی که بندگانت را برمی انگیزی مرا از عذابت رهایی بخش و ببخشای، همانا تو بسیار توبه پذیر و مهربانی."
سجده های طولانی اصحاب ائمه علیهم السلام
کم نیستند افرادی که به این پیشوایان معصوم علیهم السلام که سیاستمدار و رهبر بندگان و ارکان و استوانه های بلادند و اگر نبودند زمین اهلش را به کام خود فرو می کشید، تأسی جسته و سجده های طولانی و تذلل مستمر داشتند. به برخی از آن ها توجه کنید:
فضل بن شاذان گوید: داخل عراق شدم، شخصی را دیدم که دوستش را مورد سرزنش قرار داده و به او می گوید: تو مرد عائله مندی و ناچار می بایست برای تأمین آن ها کسبی داشته باشی، من می ترسم که سجده طولانی تو به چشمانت آسیب برساند. چون بر این منوال سخن بسیار راند، دوستش در پاسخ گفت: سخن بسیار گفتی. وای بر تو اگر چشم کسی به جهت سجده از بین می رفت، باید چشم ابن ابی عمیر از دست برود، چه می گویی درباره مردی که بعد از نماز صبح به سجده شکر رفت و تا هنگام ظهر سر برنداشت.
فضل ابن شاذان بر محمد ابن عمیر داخل شد و او را در سجده یافت، محمد سجده را طول داد چون سر برداشت فضل طول سجده او را یادآور شد. محمد گفت: چگونه بودی اگر جمیل بن داراج را می دیدی. سپس گفت که بر جمیل وارد شده او را در حال سجده یافته است. وی سجده خود را بسیار طولانی کرده و چون سر برداشته گفته است: چقدر سجده را طولانی کردی؟ و او در جواب گفته که چگونه بودی اگر معروف بن خرّبوذ را می دیدی.
نیز فضل ابن شاذان ورد زبانش این بود که: حسن ابن فضّال، عابدترین اهل روزگار خود و سجده اش طولانی تر از همه بود.
هرگز نباید از آنچه در این باره ذکر شد یا می شود شگفت زده شد زیرا عاشق از مناجات با معشوقش لذت می برد و نزدیک ترین حال وصل همان سجده است، سجودی که تجلی گاه فروتنی و مستلزم ترقی و رسیدن به محبوب واقعی است.
چشمه ای که هر چرکی را از قلب می شوید
غفلت از خداوند متعال سبب آلودگی است و نماز چونان آب حیاتی است که سبب زدودن هر چرک و آلودگی می شود. این سخن را امیر مؤمنان علی علیه السلام از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل می کند که فرمود: "شبّهها رسول الله بالحمّه تکون علی باب الرّجل فهو یغتسل منها فی الیوم و اللیله خمس مرّات، فما عسی ان یبقی علیه من الدرن / رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، نماز را تشبیه کرد به گرمابه ای که بر در سرای مرد باشد و هر روز پنج بار، خود را در آن شستشو دهد که هرگز چرک و آلودگی در بدن او نخواهد ماند، بنابراین ذکر خداوند که با نماز حاصل می شود، هر چرک و آلودگی را می زداید."
چهار نکته درباره نماز جمعه
سفارش ویژه به نماز جمعه در روز جمعه برای همین "ذکر" است. ذیلا در این خصوص پاره ای از نصوص تقدیم می شود:
- نماز جمعه مصداق کامل ذکر است، چون خدای تعالی می فرماید: "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ. / ای مؤمنان چون برای نماز جمعه ندا داده شد به سوی ذکر خدا بشتابید و داد و ستد را واگذارید."
- دستور به شتاب به سوی ذکر خدا یعنی نماز جمعه و ترک هر آنچه غیر از آن است داده شده، زیرا ترک داد و ستد که در آیه آمده خصوصیتی ندارد و هر چیزی که با نماز منافات دارد باید ترک شود.
- روی برتافتن از ذکر خدا - که همان نماز جمعه باشد - نهی شده. چنان که در سوره منافقین می خوانیم: "یا ایّها الّذین امَنوا لا تُلهِکم اموالکم و لا اَولادِکُم عَن ذِکر الله / ای مؤمنان زنهار که اموال شما و فرزندان تان شما را از یاد خدا غافل کند."
- قرائت دو سوره جمعه و منافقون در نماز جمعه به جهت نکات یاد شده رجحان و برتری دارد.
پایان پیام /
نظر شما